Antologîa de la Poesîa Neerlandesa Moderna.
Bij de prestigieuze uitgeverij El Bardo in Barcelona verscheen een lijvig boekdeel Nederlandstalige lyriek in Spaanse vertaling. Het zal niemand verbazen die maar enigszins de vertaalaktiviteiten uit het Nederlands volgt, dat de nieuwe bloemlezing van hand is van Francisco Carrasquer. Want het is niet de eerste maal dat de naam van deze vertaler opduikt (zie bijvoorbeeld Ons Erfdeel, XII-3, p. 23).
Carrasquer heeft vroeger ondermeer zowel een bloemlezing Noordnederlandse als een bloemlezing Zuidnederlandse poëzie bezorgd, resp. onder de titel Antologia de Poetas Holandeses en Poesia Moderna Flamenca. Het nieuwe boek is echter niet zomaar een samenvoeging van beide vroegere werken. Uiteraard hebben die als vertrekpunt gediend, maar zelfs een oppervlakkige vergelijking laat al toe te konstateren dat de verzameling uitgebreid werd en dat de vertaler verschillende gedichten opnieuw bewerkte.
Wie zich nooit waagde aan vertalingen van literatuur in het algemeen, en van poëzie in het biezonder, kan onmogelijk beseffen wat een som aan inspanning, toewijding en dichterlijk vermogen (jawel!) een boek als deze Antologia de la Poesia Neerlandesa Moderna veronderstelt. Als de term ‘levenswerk’ ooit van toepassing was, dan zeker in dit geval. Daarom gaat het mijns inziens niet op nauwgezet te gaan afwegen hoeveel gedichten van deze of gindse dichter opgenomen werden, en zelfs niet te gaan vitten op de afwezigheid van enkele figuren (bijv. Pol Leroy). De vertaler moet voldoende bewegingsvrijheid krijgen om op basis van een zekere ‘onvertaalbaarheid’ (uit hoofde van het gedicht zelf of uit hoofde van de vertaler) bepaalde gedichten niet op te nemen die in een Nederlandse bloemlezing in geen geval zouden mogen ontbreken. Binnen die bewegingsvrijheid is Carrasquer overigens lang niet krenterig geweest: al bij al zijn hier zowat 250 gedichten uit het Noorden opgenomen en zowat 200 uit het Zuiden, telkens in het Spaans en het Nederlands. Dit betekent werk van 138 dichters!
Als ik, ondanks mijn grote waardering voor de prestatie als geheel, toch een woord van kritiek neerschrijf, dan betreft het de inleidingen bij beide afdelingen (want Noord en Zuid zijn apart gehouden). De vertaler kondigt namelijk dit werk aan als een ‘binnen perken definitieve visie’ van onze moderne poëzie. Om dat te bereiken hadden de inleidingen dieper moeten graven. Nu zijn ze te summier gebleven, zodat vooral van de laatste stromingen een al te fragmentair en dus vertekend beeld gegeven wordt, en zodat bepaalde passages te sterk de persoonlijke voorkeur van de vertaler op de voorgrond laten treden (bij de behandeling van Achterberg of Elsschot bijv.), wat in de inleidingen minder aanvaardbaar is dan in de reeks vertalingen.
Is de nieuwe bloemlezing dus wellicht toch niet zo definitief als Francisco Carrasquer bedoeld heeft, dan heeft ze niettemin meer dan voldoende verdienste en bevat ze meer dan voldoende van onze beste poëzie om haar een ruime verspreiding toe te wensen en zoveel mogelijk lezers in alle landen waar Spaans gesproken wordt.
Jan Deloof
Antologia de la Poesia Neerlandesa Moderna (texto bilingüo), door Franco Carrasquer. Uitg. El Bardo, Barcelona, Spanje. 1971 - 815 blz.
Auteursrechtelijk beschermd