Triangel-Reeks.
Bij de uitgeverij Knoop & Niemeyer te Haren in de provincie Groningen verschijnen de laatste jaren met een zekere regelmaat uitgaven, waarop ik graag de aandacht wil vestigen; ik heb het vermoeden dat ook in andere delen der Nederlanden er belangstelling voor zal zijn. Het betreft een tweetal reeksen, waarvan de delen óf een bepaalde streek van Nederland als onderwerp hebben óf de aandacht vestigen op facetten die buiten de eerste reeks vallen of daarin niet voldoende aan hun trekken komen.
Gezien de eerste uitgaven schijnt oorspronkelijk bij de uitgever de bedoeling voorgezeten te hebben een serie het licht te doen zien, die de Waddeneilanden als onderwerp hebben; op Rottum na passeren ze alle de revue.
Al spoedig bleek dat er voor dit soort uitgaven een meer dan gewone belangstelling bestond en dat niet alleen bij het Nederlandstalige publiek. Dit heeft de uitgever onder meer doen besluiten van het boek dat aan Terschelling gewijd is een Duitse vertaling in het fonds op te nemen.
Blijkbaar aangemoedigd door het sukses van de ‘Waddeneilanden’-uitgaven, zijn van lieverlee ook streekbeschrijvingen van andere Nederlandse regio's op de markt gebracht. Mocht hierbij aanvankelijk sterk de nadruk gelegen hebben op dié gebieden die toeristische brandpunten vormen, bij het omvangrijker worden van het fonds krijgen ook streken die in dit opzicht iets minder bedeeld zijn een beurt.
Ik geloof niet dat ik ver mistast als ik stel dat in eerste opzet het de bedoeling is geweest bondige en zakelijke informatie te verschaffen. Echter tegelijkertijd werd de gedragslijn aangehouden dat dit er niet toe mocht leiden dat de uitgaven het karakter van een vademekum zouden krijgen. Vandaar dat er dan ook ruimschoots aandacht geschonken wordt aan die facetten die doorgaans in uitsluitend toeristische uitgaven niet of nauwelijks aan de orde komen.
Het grondpatroon van de reeds verschenen uitgaven (en dat zijn er al meer dan twintig) is in grote lijnen op hetzelfde stramien geborduurd. Uitvoerig wordt door het merendeel der auteurs een beschrijving gegeven van de aardrijkskundige en ekonomische omstandigheden van ‘hun’ streek en wat daarvan de gevolgen zijn geweest voor de daar wonende mensen. Dit wordt niet gebracht in een dorre opsomming van misschien op zichzelf wel interessante wetenswaardigheden, maar op een wijze die uitnodigt er kennis van te nemen. Ook de flora en fauna ontsnappen niet aan de aandacht van de schrijvers; evenmin vergeten ze in dit kader te wijzen op de gevaren die de het gebied kenmerkende levensgemeenschappen vaak bedreigen. In nauwe samenhang met deze aspekten wordt gewezen op het vele landschappelijke schoon dat elke streek gelukkig nog te bieden heeft.
Natuurlijk wordt ook niet voorbij gegaan aan de belangrijkste historische gebeurtenissen en de kulturele en folkloristische aktiviteiten. Kortom, van elke beschreven streek worden alle facetten, waardoor zo'n gebied zich kenmerkt, onder de loep genomen.
Naast deze serie regionale beschrijvingen is een (nog erg bescheiden) aantal boeken uitgebracht die op bepaalde facetten dieper ingaan. Titels als ‘Wadlopen’, ‘Land van terpen en dijken’, ‘Terpen - mens en milieu’, ‘De Afsluitdijk: recht door zee’, spreken hier voor zichzelf.
Het is te hopen dat de uitgever erin slaagt deze voor het Nederlandse taalgebied unieke serie verder uit te bouwen. Aan de kwaliteit van de uitgaven behoeft het niet te liggen als het onverhoopt mocht tegenlopen. Zowel wat papier als opmaak, lettertype en band betreft, ziet het er allemaal even verzorgd uit.
Bij een eventuele verdere uitbouw zou volgens mij de uitgever deze reeks niet moeten beperken tot die streken die besloten liggen binnen de grenzen van het Koninkrijk der Nederlanden, maar heel het Benelux-gebied erin gaan betrekken. Misschien dat daarna nog overwogen kan worden of ook aan de Franse en Duitse Nederlanden een dergelijke studie gewijd wordt. Ik denk in dit verband aan streken als Frans-Vlaanderen, het Kleefse, Bentheim en Oost-Friesland, streken die in het verleden nauwe banden, zowel politiek als kultureel, met de Nederlanden hebben gehad.
De uitgever heeft de twee reeksen het teken van de triangel gegeven. Deze keus is zonder meer voortreffelijk. Het is te hopen dat deze reeks de naam van het gekozen instrument alle eer aandoet; in dat geval zouden deze boeken bekendheid krijgen tot in de uiterste hoeken van ons taalgebied en hopelijk daarbuiten.
Marten Heida
Triangel-reeks. Uitg. Knoop en Niemeyer. Ekspl. Uitg. De Vuurbaak, Postbus 6015, Groningen.
Auteursrechtelijk beschermd