Ons Erfdeel. Jaargang 17

Frans-Vlaanderen: Aktualiteiten.

a) Informatieve bijdragen in de pers en op de radio.

• Zoals vorig jaar vond ik geen verslagen over de Ekelsbeekse dag (hoorde daarentegen wel een klankbeeld in Focus West-Vlaanderen op B.R.T.-2 op 16 juli 1974), maar het overlijden, op 30 juni 1974, van de Frans-Vlaamse dichter Emmanuel Looten vond weerklank in tal van kranten, zoals Het Laatste Nieuws (3 juli 1974) en De Standaard (4 juli 1974). Bert Peleman schreef een uitvoerig gedenkstuk voor zijn overleden vriend in Gazet van Antwerpen (8 juli 1974) en ook het stuk van Jan D'Haese in 't Pallieterke (11 juli 1974) reikte verder als het gebruikelijke korte berichtje.

Over een tentoonstelling in een Rijselse Hospice Comtesse schreef Frank De Keyser in Het Laatste Nieuws (29 juli 1974) en verscheen een kort bericht in De Standaard (25 juli 1974). In Gazet van Antwerpen (20-21 juli 1974) prees Johan Staes De Frans-Vlaamse Westhoek aan met zijn mogelijkheden voor een dagsuitstappen. In dezelfde Gazet van Antwerpen (10 juli 1974) schreef een Tasnady T. Almos voor de Vrije Tribune een uitvoerige reeks beschouwingen bij de Frans-Vlaanderenreportage van Johan Staes. En in De Standaard (20 aug. 1974) kondigde B.v.G. een KRO-radioprogramma over Frans-Vlaanderen aan.

• Ik heb meteen een belangrijk initiatief aangeraakt: de Frans-Vlaanderendokumentaire in 3 afleveringen (20 en 27 augustus en 3 september 1974) van Frans Evers en Tom Bouws. Misschien zoek je direkt al naar enig verband tussen Tom Bouws en Frans-Vlaanderen? Niet ten onrechte. Want meer als tien jaar geleden bracht hij Frans-Vlaanderen al voor de KRO-mikro. Ik herinner me niet het programma toen gehoord te hebben, maar Tom Bouws vertelt zelf over het ontstaan en maken van die uitzending in zijn bundeltje ontmoetingen, Vlaanderen, o welig huis, dat Heideland in 1962 als Vlaamse Pocket uitgaf. Ik verwijs ernaar om duidelijk te maken dat de makers van de Frans-Vlaanderendokumentaire 1974 vaste grond onder de voet hadden. Het was dan ook een erg goed programma met als titel Ons kultuureigen in Frans-Vlaanderen. Eén opmerking toch: je kon op enkele momenten duidelijk horen dat de opname van de gesprekken al een jaar voordien was gebeurd. De drie uitzendingen duurden elk een 40-tal minuten. Er werden talrijke personen geïnterviewd, onder wie: G. Decalf, P. De Leersnijder, C. Taccoen, J. Deleu, A. Demedts, Prof. W. Thys, F. Vandenhende, L. Verbeke, H. Verwaetermeulen en J.H. Stolte.

[p. 630]

• Van wat in weekbladen en tijdschriften verschijnt is het niet mogelijk altijd direkt op de hoogte te zijn. Het toeval of de wenk van een vriend helpen daarbij. Zo vond ik nog een door C. Moeyaert geschreven rubriek Uit en over Frans-Vlaanderen in Het Wekelijks Nieuws (5 juli 1974), maar die bleek alleen in de kusteditie van dit weekblad verschenen te zijn, een bijdrage van A. Demedts in Kortrijks Handelsblad (5 juli 1974) en van Frits Pittery in De Spectator (31 augustus 1974).

• In het maandblad De Brusselse Post verschijnt sedert mei van dit jaar een Frans-Vlaanderenrubriek, Het leven over de Schreve, die de redaktie voorstelde als een kursiefje waarvan ze hoopt dat het bijdraagt tot nauwere kontakten tussen de Vlaamse Brusselaars en de Frans-Vlamingen. Wie achter het pseudoniem Lyderik van Rijssel schuilgaat is me niet bekend, maar de Frans-Vlaanderenkorrespondent blijkt heel goed geïnformeerd te zijn. Zijn rubriek verscheen totnogtoe drie keer (15 mei, 15 juni en 15 augustus 1974).

b) Kulturele manifestaties.

• Op 14 juni 1974 had te Sint-Maria-Kapel in Frans-Vlaanderen een eerste ontmoeting plaats van burgemeesters uit Frans-Vlaanderen en West-Vlaanderen. Het initiatief ging uit van burgemeester F. Bottu van het kleine Frans-Vlaamse dorp aan de IJzerbron, Brokzele, en E. Morel van de heemkundige kring Bachten de Kupe. Het was verheugend dat van Westvlaamse zijde burgemeester Mommerency van Nieuwpoort niet alleen bereid was aanwezig te zijn maar er ook het woord te voeren, wat bewijst dat, waar het om Frans-Vlaanderen gaat, politici van diverse strekkingen bereid zijn hun medewerking te verlenen. De Westvlamingen die het niet beneden hun waardigheid vonden de verplaatsing naar het kleine Sint-Maria-Kapel te ondernemen hebben dat niet nutteloos gedaan. Naast de talrijke Frans-Vlaamse kollega's was ook G. Debeyre aanwezig. G. Debeyre is ererektor van de Rijselse Rijksuniversiteit en voorzitter van het CERES. Hij moedigde de deelnemers aan meer initiatieven in die zin te nemen.

• De Werkgroep geschiedenisvolkskunde-heemkunde van het Waregemse Komitee voor Frans-Vlaanderen hield op 12 juli 1974 haar 6e Geschiedkundig Colloquium in de Universitaire Campus van de KULAK. Tema van de middagzitting was het onderwijs van en in het Nederlands in Frans-Vlaanderen in de 19e eeuw.

• Voor de 3e keer had aan de Gentse Rijksuniversiteit de vakantiekursus Nederlands voor Franse studenten plaats (29 juli - 24 augustus 1974). Dit keer verbleven de studenten bij Gentse families i.p.v. in een studentenhome. Onder de 25 deelnemers bevonden zich 7 Frans-Vlamingen.

• Wie vertrouwd is met het oudste - wel geklasseerde maar vaak trieste - stadsgedeelte van Rijsel, doet nu de indruk op dat het snel voortschrijdende verval toch niet onvermijdelijk is. Steeds meer partikulieren restaureren hun oude woning die vaak deel uitmaakt van Rijsels historisch en artistiek patrimonium. Natuurlijk is er een subsidiekraan beginnen te lopen, maar de verandering is vooral het gevolg van de efficiënte drukking die de 1800 leden tellende Association Renaissance du Lille ancien (15, rue de la Monnaie) wist uit te oefenen, om nog niet te sprekenvan de mentaliteitswijziging bij de betrokken bewoners die daarmee gepaard ging.

Het Hospice Comtesse (32, rue de la Monnaie) doet er ook wat aan. Het geheel krijgt momenteel een schoonmaakbeurt. Er is ook een tentoonstelling Lille, ville d'art, een overzicht van wat het oude Rijsel bezit op het gebied van schilder- en beeldhouwkunst, kunstambachten en architektuur. De ekspozitie is nog tot 30 oktober 1974 elke dag open van 10 tot 12.30 uur en van 14 tot 17 uur (behalve op dinsdag).

Met deze tentoonstelling wil konservator Ph. Jessu - vergeet niet dat het Hospice Comtesse ook een museum voor Frans-Vlaamse volkskunst herbergt - een bijdrage leveren tot het behoud en de leefbaarheid van Rijsels oudste kern. De onmiddellijke omgeving van de rue de la Monnaie en het Hospice Comtesse zijn bestemd om een echte ‘llot Culturel Comtesse’ te worden. Over dit en nog andere plannen organiseerde het Rijselse stadsbestuur een perskonferentie op 12 september 1974. Rijsel doet er dus wat aan om de sporen van zijn verleden te bewaren.

• Na het sukses van vorig jaar krijgt Rijsel zijn tweede Festival de Lille (16 oktober - 30 november 1974; inlichtingen en reservatie: Agence artistique Panir, Festival de Lille, 31 rue Faidherbe, F-59000 Lille). Op het programma: muzikale uitvoeringen, toneel, filmvertoningen en tentoonstellingen, waaronder twee belangrijke, Cent ans de peinture française dans les collections du Nord (17 oktober - 18 november) is een tentoonstelling van Franse en Frans-Vlaamse werken in privébezit in Frans-Vlaanderen. Bij de Frans-Vlaamse kunstenaars zullen de beeldhouwers Dodeigne en Roulland en de schilders Delporte, Frézin, Gromaire, Lempeuer-Haut, Hémery,

[p. 631]

Leroy en Van Hecke goed vertegenwoordigd zijn. Nagenoeg dezelfde namen komen terug in een gelijktijdige ekspozitie Peintres et sculpteurs du Nord (19 oktober-17 november) in de Galerie Septentrion te Bondues.

Erik Vandewalle