Ons Erfdeel. Jaargang 17

[p. 465]

nederlandse taal- en kultuurpolitiek

[p. 466]

nederlandse taal en kultuur in het buitenland

Dagen van het Nederlands aan de Universiteit van Rijsel III.

Met de Journées du néerlandais (op 7, 8 en 9 mei 1974) te Rijsel is het feit gevierd dat het Nederlands nu al 25 jaar onderwezen wordt aan de rijksuniversiteit aldaar. De organisatie berustte bij de sektie Nederlands, d.w.z. Prof. Dr. Walter Thys en zijn twee medewerkers, bijgestaan door de leiding van Rijsel III (Sciences humaines, lettres et arts) en het C.R.D.P. (Centre Régional de Recherche et de Documentation Pédagogique). Er stonden drie soorten aktiviteiten op het programma: lezingen door hoogleraren uit Nederland, Vlaanderen en Frankrijk (P. Brachin, G. Stuiveling, J. Zajicek, J.P. Ponten, R. van Caeneghem en H. Brugmans), een tentoonstelling (boeken uit de Rijselse sektie Nederlands en een visuele voorstelling van de Nederlandse literatuur) en filmvoorstellingen (Nederlandse dokumentaires, maar ook Mira, Het Dwaallicht en De Man die zijn haar kort liet knippen). Dat was het belangrijkste, maar er waren vanzelfsprekend ook de gelegenheidstoespraken en een bijeenkomst voor alle leraren Nederlands uit sekundair en hoger onderwijs in Noord-Frankrijk.

Je kan bij dit overzicht opmerken en het betreuren dat de viering zich uitsluitend binnen de universiteitsmuren afspeelde en dat het programma een oerdegelijke filologische en literairhistorische stempel droeg. Het zou natuurlijk aardig geweest zijn als tegelijk ook buiten de universiteitsmuren wat gebeurde en als er voor de studenten ook iets meer ludieks te beleven viel. Studenten zullen niet noodzakelijkerwijze

Tijdens de opening van de tentoonstelling van Nederlandse boeken en foto's betreffende de Nederlandse literatuur. V.l.n.r.: dr. J. de Rooij, sekretaris van de Internationale Vereniging voor Nederlandistiek, Sadi de Gorter, Gevolmachtigd Minister en Directeur van het Nederlands Instituut te Parijs, de heer Boersma, een in Rijsel wonende Fries, mr. Robert Lemaire, advokaat bij de balie te Rijsel, R. Hennart, sekretaris van het Comité Flamand de France en Prof dr. Garmt Stuiveling van de Universiteit van Amsterdam.

storm lopen voor een andere kulturele manifestatie, maar het staat bij voorbaat vast dat maar een infieme minderheid zich onweerstaanbaar aangetrokken voelt door een lezing over een grammatikaal onderwerp!

Ik ben tegelijkertijd bezig de organisatoren vreselijk onrecht aan te doen. Zij zouden het beslist ook anders willen, maar, alleen is maar alleen. Prof. Thys die zo al jaren manusje van alles moet spelen - hij doet het godzijdank voortreffelijk - voor de wekelijkse gang van zaken van de Rijselse sektie Nederlands, heeft uiteindelijk, en rekening houdend met de mogelijkheden, een behoorlijk programma bijeengekregen, dat zonder bazuingeschal het bestaan van het Nederlands aan de Rijselse universiteit affirmeert. Hij kon er in zijn openingstoespraak, waar ik straks nog op terugkom, zelfs op wijzen dat het Nederlands er alsmaar beter voorstaat en bij de verantwoordelijken van Rijse! III alle steun geniet.

Honderd procent binnenskamers verliep de viering nu eenmaal ook niet. Biezonder verheugend was het sukses voor de vergadering van de leraren Nederlands waaraan, afgezien van de spreekwoordelijke uitzonde-

[p. 467]

ringen, alle leraren van de officiële en vrije kursussen in Frans-Vlaanderen deelnamen. Er werd van gedachte gewisseld over didaktische problemen en de samenwerking op dat gebied met de Nederlandse sektie van Rijsel III. Alle deelnemers spraken de wens uit dit initiatief elk jaar te herhalen. Mej. Talsma van het Nederlandse Ministerie van O.K.W. en de heren Kellens en Delarbre van het Ministerie van Nederlandse Kultuur in Brussel woonden de vergadering ook bij.

Wie met meer dan gewone belangstelling uitkijkt naar de ontwikkeling van het Nederlands in Frankrijk moet al eens een uitlating van ongeduld bedwingen. Nu bood een aktiviteit als de Journées du néerlandais het voordeel even afstand te nemen door achterom te kijken, de huidige toestand te overschouwen en aan de toekomst te denken.

Wie een kompleet idee wil hebben van de huidige situatie van het Nederlands te Rijsel, kan best terecht met een bijdrage die Prof. Thys zelf hierover schreef in Septentrion, revue de culture néerlandaise (1e jrg., nr. 1, juni 1972). Uit zijn openingstoespraak op 7 mei citeer ik alvast de cijfers van de ingeschreven studenten voor het vak Nederlands tijdens het akademiejaar 1973-74: 72 (1e jaar), 41 (2e jaar) en 20 (3e jaar) of een totaal van 133 studenten en dat Prof. Thys thans wordt bijgestaan door de heer Erik Derluyn (lektor) en mej. Annemarie Bonneure (met lesopdracht).

Vijfentwintig jaar geleden diende evenwel van het nulpunt te worden vertrokken. Het is vooral te danken aan wijlen Prof. E. Blancqaert (Gent) en Prof. M. Herman (Rijsel) dat het in 1948 tot uitwisseling kon komen van een Rijsels gastprofessor Frans voor Gent en een lektoraat Nederlands aan de Rijselse Fakulteit der Letteren. Tot 1964, toen een maîtrise de conférences associée de néerlandais tot stand kwam, bood het Nederlands weinig uitkomst, gezien de student te Rijsel zelfs geen eksamen kon afleggen! Prof. Thys heeft die aanvankelijk moeilijke en zelfs uitzichtloze jaren ook meegemaakt, gezien hij al in 1953 de eerste lektor, A. van Elslander opvolgde. De invoering van de maîtrise (in 1964), de dekreten van 1970 en 1971 ten gunste van het Nederlands in het Franse m.o., de bijkomende post van lektor (sedert 1971) en de medewerking van een derde kracht (sedert 1973), zijn de belangrijkste mijlpalen geweest op de weg naar de huidige toestand. Het Nederlands is heden ten dage echter nog een keuze- en bijvak voor germanisten die Engels of Duits studeren. De volgende stap moet leiden naar de mogelijkheid om Nederlands te studeren als hoofdvak en het totstandkomen eerst van het DEUG-diploma Nederlands (Diplôme d'Etudes Universitaires Générales), vervolgens van een licentie Nederlands. Prof. Thys deelde mee dat de hele Unité d'Enseignement et de Recherche d'Etudes Germaniques van Rijsel deze wens steunt. Het feit dat hij hier in zijn openingsrede uitvoerig op inging laat vermoeden dat deze ontwikkeling niet lang meer op zich zal laten wachten.

Prof. Thys kon ook nog meedelen dat thans de mogelijkheid wordt onderzocht om Nederlandse lessen in te schakelen in de uitzendingen van de Rijselse radio-omroep en dat vanaf oktober van dit jaar het Nederlands ook voorkomt op de programma's voor permanente vorming van de universiteit.

Vier jaar na het Franse onderwijsdekreet ten gunste van het Nederlands zijn er dus perspektieven voor een ruimere toepassing ervan in de akademische omschrijving van Rijsel. En de Rijselse Journées du néerlandais hebben deze gunstige ontwikkeling nog eens kracht bijgezet.

Het zou haast onwelvoeglijk zijn dit verslag af te ronden zonder enige woorden van waardering voor Prof. W. Thys. Hij staat nu al twintig jaar op een niet altijd dankbare post. De eerste jaren heeft hij vaak de reis naar Rijsel ondernomen om les te geven aan één student of zelfs voor lege banken. En dat in het pre-E3-tijdperk! De toestand is nog verre van ideaal, maar de erkenning die het Nederlands nu te Rijsel geniet ware onmogelijk geweest zonder zijn werkkracht, zijn volharding en zijn rustige wijsheid. Dat mocht ook eens gezegd worden.

Erik Vandewalle