Dorian Gray van Hans Kox.
Er rest een vloek op Nederlandse opera's. Ton de Leeuw ondervond allerei moeilijkheden met De Droom, de première was veel te bont-ekspressionistisch uitgevallen, en van de presentatie van de tweede ensenering distancieerde hij zich in feite evenzeer. Ton de Kruyf had een doorwrocht interessante partituur ontworpen voor zijn Spinoza (de figuren worden steeds menselijker, de muziek klinkt steeds individueler), maar hij moest zijn partituur in een te gehaast tempo voltooien en belangrijke stukken laten vallen...
Ook Hans Kox' Dorian Gray naar Oscar Wilde's ‘The picture of Dorian Gray’, gedirigeerd door Jochem Slothouwer en geregisseerd door Charles Hamilton, zat het niet mee. Door indispositie van een hoofdvertolker moest de voorstelling die ik wilde bijwonen zelfs volkomen vervallen. Enfin, de pers was duidelijk: J. Reichenfeld in NRC-Handelsblad sprak van ‘een gaapverwekkende afknapper (-). Genant om er over te schrijven.’
Maar Hans Heg noteerde in De Volkskrant: ‘- zelfs de grootste operacomponisten hadden met hun eersteling niet altijd succes’. Laten we het daar maar op houden.
Merkwaardig is, dat Reconstructie, een samenwerking van twee tekstschrijvers en vijf komponisten, wel degelijk het publiek amuseerde/schokte/intrigeerde (invullen wat gewenst is). Met dat in het achterhoofd heeft zich nu een trio hieruit gevormd, te weten schrijver Harry Mulisch en de komponisten Reinbert de Leeuw en Jan van Vlijmen, die het nog een keer gaan proberen. Ook al met een typisch romantisch gegeven: een drama (Axel) van de bij de Tachtigers zo favoriete - ik kan het ook niet helpen - Philippe de L'Isle-Adam. De Franse schrijver die in de tweede helft van de vorige eeuw zijn symbolistisch-mystieke, morbiede-bizarre, irrationeel-vervagende toneelstukken plaatste als reaktie op het materialistisch-positivistische van zijn tijd. Overigens is het niet de eerste maal dat hij komponisten inspireerde, maar Axel als opera is toch een bijzonder origineel (5 à 6 uren durend?) waagstuk.
De Nederlandse Opera Stichting is aktief: naast deze opdracht is er nog één te verwachten voor Ton de Leeuw. Inderdaad de enige manier om uit de impasse te geraken: veel routine opdoen. Het muziekdrama in Nederland is in de versukkeling, maar misschien begint het te gloren.
Ernst Vermeulen
Auteursrechtelijk beschermd