‘... en nadat hij, in nederige overgave, een melaats bedelaar had gekust.’
destijds de nogal omstreden auteur van o.a.
Mes cloîtres dans la tempête en van een autobiografische roman
L'Ami, die op de kerkelijke indeks geraakte. Hetzelfde jaar nog, in 1937, verscheen het boek, met de veertig gravuren van Hendrickx bij de uitgeverij Karel Beyaert te Brugge. Het was het eerste grote illustratieve werk van de kunstenaar en het werd meteen een meesterwerk. Het boek kreeg toen alleen een paar entoesiaste recensies, maar de (beperkte) oplage kreeg geen bijzonder grote weerklank. Deze illustraties beleven thans als het ware een tweede uitgave bijna veertig jaar na de eerste. De illustraties werden gedrukt van de originele blokken en door Jef de Belder begeleid met korte aanduidende teksten.
‘Il Serafico’, de stichter van de fransiskanen en de minderbroeders, de evangelische missionaris, de gestigmatiseerde heilige heeft vooral in de tijd van de Renaissance talrijke artiesten tot kunstwerken gebracht, maar ook daarna en tot op onze dagen blijft hij, mischien wel door het tegendraadse en buitenissige van zijn leven, kunst onder alle vormen aanspreken. Ook Hendrickx heeft het dus gedaan. Het was voor de jonge kunstenaar waarschijnlijk een welkome opdracht, waardoor hij overigens ook in het buitenland bekend kon worden, maar wij mogen aannemen, en nadat men de nieuwe uitgave heeft bekeken, kan men met zekerheid stellen dat de jonge kunstenaar met volle overgave en zelfs met liefde zijn werk heeft uitgevoerd. De veertig bladen die wij thans in dit boek kunnen bekijken, tonen een Fransiskus in een aantal van de topmomenten van zijn boeiend en bevreemdend leven: de prins en de minnezanger uit de jeugdjaren, die echter toen al zijn kleren weggaf aan een dolende ridder; de roeping door God en hiermee gepaard de overgave aan de armoede en de eenzaamheid in het verlaten kerkje van San Damiano; de eerste volgelingen en de stichting van de orde der minderbroeders; de ontmoeting met zuster Clara en met de heilige Dominikus; de verkondiging van Gods wonderlijke goedheid aan de vogels en de vissen; de veertigdaagse vasten op een eiland in het meer van Perusia; de ekstase en de stigmata, het zonnelied en het einde. Deze en nog andere gebeurtenissen staan door Hendrickx in het hout gegrift, het ene beeld al meer dan het andere gedetailleerd, volgens de bijzonder vlugge en trefzekere lijnvoering die eigen is aan het werk van deze kunstenaar. Opvallend hierbij is wel dat hij op de zo kleine oppervlakte van het blok een veelheid aan gegevens tesamen brengt in een steeds aangepaste en aantrekkelijke verhouding. Je moet de platen eigenlijk lang bekijken (er staat soms véél op) en langzaam binnendringen in elk kunstwerk op zichzelf. Bij elke
plaat word je dan getroffen door iets bijzonders: de diagonale kompositie. de verfijnde harmonie tussen licht en donker, tussen het grotere vlak en de fijne lijnen, tussen de gave lijn en de stippenmassa; soms is ook de plaatsing van de figuren, eksentrisch zowel in de breedte als in de hoogte, op zich al aanleiding voor een boeiende speurtocht naar evenwicht en schoonheid.
De bijzondere zorg die aan de uitgave werd besteed doet dit alles nog meer tot zijn recht komen. Aan de Colibrantboom een mooie gave vrucht.
Fernand Bonneure
Ode aan Sint-Fransiskus, met teksten van J.L. de Belder en 40 houtgravuren van Jos Hendrickx, 23-16 cm, 88 pgs., bibliofiele uitgave 485 F; beperkte lukse-oplage 860 F. Colibrant, Rode Beukendreef 17, 9831 Deurle.
Auteursrechtelijk beschermd
