Ons Erfdeel. Jaargang 16

publikaties

Onze Taalgemeenschappen in het brandpunt.

In de huidige Belgische politiek nemen de problemen van de taalgemeenschappen - de taalkwestie of de kommunautaire problemen - een biezondere plaats in, zelfs in die mate dat zij meer dan waarschijnlijk de nieuwe strukturen van de Belgische staat zullen helpen bepalen in een zeer nabije toekomst. Over dit onderwerp werd reeds heel wat geschreven, maar tot voor kort was het vrij moeilijk om in de massa publikaties wegwijs te geraken. Bovendien bestaan er over deze problematiek goede en minder goede publikaties en, meer nog dan op andere terreinen, partijdige en neutrale publikaties. Voor wie een bepaald aspekt van de zaak wil doornemen, bestuderen of even van dichterbij bekijken stelt zich het probleem waar hij zijn informatie vinden kan en van welke kwaliteit zij is. Op deze twee vragen antwoordt Albert Verdoodt in zijn vrij uitgebreide en verzorgde kritische bibliografie die pas is verschenen: Les Problèmes des Groupes linguistiques en Belgique⁽¹⁾.

De auteur heeft de hem bekende en belangrijke of karakteristieke publikaties omtrent taalproblemen in België samengebracht in een gemotiveerd en duidelijk schema. Voor de jaren vóór 1965 zijn de bibliografische gegevens van vrij algemene aard, immers, voor die periode kan men een beroep doen op een lijst van M.-P. Herremans⁽²⁾. Maar voor de jaren na 1965 vindt men een zeer uitgebreide bibliografie waarbij nog elk werk vaak uitvoerig wordt ingeleid of bekommentarieerd zodat de lezer zich enigszins kan oriënteren. Tevens wordt elk hoofdstuk voorafgegaan door een synthese van de verschillende onderwerpen die behandeld zullen worden en over de diverse standpunten die worden ingenomen door de auteurs waarvan de publikaties in een onmiddellijk daarop volgende bibliografie zijn vermeld. Het klassement van het materiaal is wetenschappelijk verantwoord in die zin dat het is gebaseerd op de laatste verworvenheden van een der allerjongste akademische disciplines die biezonder maatschappelijk gericht is en in België veel toepassingen vindt: de taalsociologie, de studie van de relatie tussen taal en gemeenschap.

In een inleiding stelt de auteur een lijst voor van algemene werken over België en zijn kultuuren taalgemeenschappen. Belangrijker zijn de gegevens omtrent de relaties tussen Vlamingen en Walen: daarin worden respektievelijk behandeld de demografische, ekonomische, sociale, kulturele en politieke problemen. Verder ook nog de verhoudingen tussen Duitssprekenden en hun Frans- of Nederlandssprekende medeburgers evenals enkele titels over vreemde taalgroepen in België. Daarna volgt een hoofdstuk handelend over tweetaligheid en diglossie waarin zowel pedagogische, taalkundige als sociologische aspekten van het probleem worden aangeraakt. Ook vindt men enige gegevens betreffende de rol en de waarde van het ABN tegenover de dialekten.

Biezonder interessant en boeiend is de uitvoerige lijst publikaties en de kommentaar betreffende diverse hete hangijzers: de taalstrijd, de Vlaamse beweging, de Waalse beweging, de talentellingen, de taalgrens, de Universiteit van Leuven en... Brussel! Tenslotte wordt ook nog belang gehecht aan de studies over de zuiver politieke alternatieven zoals het unitarisme, het regionalisme, het federalisme en het separatisme.

Of je nu wetenschappelijk vorser bent, politikus of gewoonweg geinteresseerd, je kunt altijd terecht in de studie van Verdoodt die, naar onze bescheiden mening, nog bruikbaarder zou zijn indien zij een onderwerpenregister evenals een alfabetisch au-

(1) Verdoodt Albert, Les problèmes des Groupes linguistiques en Belgique, Leuven, U.C.L., Institut de Linguistique (Blijde-Inkomststraat 23-27), 1973, 233 p.

(2) Lijst opgesteld in opdracht van de ‘Commission canadienne d'enquête sur le bilinguisme et le biculturalisme’ (1964).

[p. 157]

teursregister bevatte. Niettegenstaande deze kleine technische nalatigheden moet dit werk toch als een biezonder nuttige publikatie worden beschouwd, voor een zeer breed publiek, vooral nu er steeds meer aandacht wordt geschonken aan de kommunautaire problemen van welke aard dan ook.

Het dertig bladzijden tellende slothoofdstuk geeft een algemene synthese van de gerecenseerde publikaties en enkele intelligente en interessante suggesties voor onderzoeksprojekten die een niet louter wetenschappelijke waarde hebben, maar die ook tot de ontplooiing van de twee kultuurgemeenschappen in ons land een positieve bijdrage kunnen leveren.

Drs. Alex Vanneste