woont nog steeds in Antwerpen met nog steeds dezelfde geliefde die ze alleen kan oproepen door middel van haar taal, want haar geliefde is vér, een ijzeren gordijn sluit hem van haar af.
Een miljoen landgenoten, zwervend over de wereld, moeten er zijn. In West-Europa en de Verenigde Staten, in Canada, Zuid-Amerika, Australië, all over the world. Honderd bladen moeten er zijn, tijdschriften waarin de Litouwers in den vreemde elkaar in hun eigen taal nog kunnen bereiken, waarin ze hun oude kultuur blijven uitdragen, over alle gienzen heen. Liederen vol symboliek, droevige herinneringen worden doorgegeven en vormen een inspiratiebron voor de kinderen van de Litouwse ballingen die in de kultuur van de ouders worden opgevoed. Litouwen leeft nog, ondanks de melancholische woorden van de dichter Mackus. Litouwen leeft, óók in het Nederlands taalgebied, dank zij het werk van Zenta Tenison.
Binnen enkele jaren verschenen er een aantal publikaties van haar hand, eerst in tijdschriften in Canada en de Verenigde Staten, daarna in boekvorm, in Nederland en Engeland, waarin de wisselwerking Litouwen-Nederland, Nederland-Litouwen, speciaal op het gebied van de poëzie, tot stand komt.
In 1971 verscheen bij de uitgeverij Orion-Desclée De Brouwer te Brugge, als nr. 3 van de 19e jrg. van ‘De Bladen voor de Poëzie’ de bundel ‘Een steen heeft geen hart’, een bloemlezing uit de hedendaagse Litouwse poëzie, samengesteld door Zenta Tenison. Voorin vindt men een overzicht van de Litouwse letterkunde door de eeuwen heen en daarna volgt een keuze uit gedichten vanaf 1900 tot heden, een keuze waaruit ik hier tot mijn spijt ook slechts een keuze maken moet. Zelf zal de lezer misschien een andere keuze maken, maar voor mij is het ontroerendst:
M. Jurgita Saulaityte (geb. 1941)
Er staan meer van dergelijke gedichten in de bundel, zoals het onvergetelijke ‘Liefde’ van Danute Paskeviciute:
Ze kwam bij mij met een blik
Omdat alles sterft op onze aarde.
Ze kwam bij mij met een blik
En onder haar bedwelmend gewaad
Fluisterde ze mij duizend dromen
Omdat alles sterft op onze aarde...
Door Zenta Tenison weet de Nederlandstalige lezer dat er (nog) Litouwse poëzie bestaat, maar het zal niet lang meer duren of de Litouwse lezer zal ook te weten kunnen komen, dat er in Nederland en Vlaanderen nog steeds gedicht wordt, dank zij de ook weer door Zenta Tenison samengestelde bloemlezing XX-jo Amžiaus Nederlandu Poezijos Rinktine, een door de Engelse ‘Nida Press’ uitgegeven vertaling van Nederlandse gedichten vanaf Guido Gezelles Ego Flos tot en met Het kind van Catharina van der Linden. We zien in deze bundel vertalingen van Claus, Hans Lodeizen, Lucebert, Paul Snoek, Eddy van Vliet en vele anderen. Men ziet de ‘Vlam’ van Marsman in het Litouws omhoogstijgen en dat moet voor de toekomstige lezers van deze bundel - maar meer nog voor ons - toch wel een vreemde ervaring zijn.
In Australië leest iemand die misschien nog nooit van Nederland gehoord heeft, een Nederlands gedicht in het Litouws: Muzikos Ruduo en dat is dan ‘Herfst der muziek’ van Lucebert. Hij leest hoe
(...)eentonig het eenzame zingt
de dag breekt en de nacht smelt
de zon en de maan gaan heen
Misschien ondergaan de Litouwse ballingen dezelfde ontroering als wij ondergaan bij het lezen van hún poëzie.
Misschien heeft Zenta Tenison haar werk wel niet voor niets verricht. Misschien vindt deze bundel inderdaad zijn weg, zijn lange, lange weg, all over the world.
Uit een brief van Zenta Tenison citeer ik:
De Stichting voor Vertalingen was zo vriendelijk mij een subsidie van 750 gulden te verlenen om de uitgavekosten te verlichten. De uitgavekosten heb ik zelf gedragen, het initiatief voor deze bloemlezing kwam van mezelf.
Tja, daar sta je dan als Nederlander, als liefhebber van Nederlandse poëzie, beschaamd omdat een vreemde aan vreemden jóuw dichters doorgeeft, de dichters die in hun vaderland nog niet bij tien miljoen potentiële lezers verkoopbaar blijken te zijn en waarvan een Litouwse mevrouw denkt, dat er genoeg belangstelling voor zal bestaan bij één miljoen Litouwse ballingen, verspreid over de gehele wereld. Zíj neemt het initiatief en draagt zélf de kosten van uitgave, ja, zij vermeldt zelfs vriendelijk de vriendelijke fooi van de Stichting voor Vertalingen!
Dit werk van Zenta Tenison is
Auteursrechtelijk beschermd