Ons Erfdeel. Jaargang 15

frans-vlaanderen

25e Frans-Vlaamse Kultuurdag.
Waregem 10 september 1972.

Het nieuwe Kultuurcentrum van Waregem was net klaargekomen om de 25e Frans-Vlaamse Kultuurdag te ontvangen. Het was een unieke ruimte voor een lustrum als dit, dat nog eens ekstra versierd was door een tentoonstelling in hetzelfde gebouw, Plastische Kunst in West-Vlaanderen.

Van de zeven sektievergaderingen, was er een al ingezet de avond tevoren, met een goed geslaagde jongerenontmoeting Vlaanderen-Frans-Vlaanderen. Gezien ikzelf betrokken was bij de sektie onderwijs en ik in het andere geval toch hoogstens van de ene sektie naar de andere had kunnen rennen, blijft mijn verslag beperkt tot wat in de sektie onderwijs gebeurde. Het is onrechtvaardig t.o.v. de werkzaamheden van de andere sekties, maar het kon nu eenmaal niet anders. Bovendien is wat op de sektie onderwijs verteld en beslist werd, niet onbelangrijk.

Camille Taccoen uit Belle, voorzitter van de sektie onderwijs en eredirekteur middelbaar onderwijs, heeft als inleiding een en ander onthuld over zijn ontelbare bemoeiingen bij gemeentebesturen, administratie en onderwijsinstanties om iets te bereiken voor het onderwijs van het Nederlands in Frans-Vlaanderen. Zijn inspanningen werden dit jaar op een merkwaardige wijze bekroond: te Hazebroek kon hij met de medewerking van het voltallige stadsbestuur een vakantiekursus organizeren (zie mijn kroniek Frans-Vlaanderen: aktualiteiten, elders in dit nummer) en tijdens deze zelfde zomer is voor het Collège d'Enseignement Secondaire te Belle een leraar Nederlands benoemd die voortaan vier uur per week en dat binnen het kader van het programma, Nederlands zal onderwijzen.

Daarmee hebben de 4 Vlaamse politici (Karel Blanckaert, C.V.P., Willy Calewaert, B.S.P., Herman De Croo, P.V.V., en Eugeen De Facq, V.U.) vooraf een stuk levende praktijk ervaren voor het onderwerp van hun paneelgesprek: Vlaanderen en het internationaal kultureel beleid. Elk van hen heeft gedurende ongeveer 20 minuten zijn vizie weergegeven op wat van Nederlandstalig standpunt uit een goed buitenlands kultureel beleid zou moeten zijn, het huidige beleid kritisch bekeken en de kansen op een verbetering afgewogen.

Herman De Croo noemde zich niet bijster gelukkig met de huidige stand van zaken: ons buitenlands kultureel beleid is een toastje bij het hele buitenlandse beleid. Van onze ongeveer 36 kulturele akkoorden zag hij weinig rezultaat. Op samenwerking met Nederland zei hij ook niet erg te rekenen, en in de kulturele autonomie zitten te weinig elementen voor een eigen beleid, dat maar mogelijk zal worden door het kultureel beleid los te maken van Buitenlandse Zaken.

Willy Calewaert toonde zich evenmin gelukkig over het huidige beleid. Hij ging uitvoerig de oorzaken na van de tekorten, alvorens zijn vizie op het probleem weer te geven als Vlaams socialist: i.p.v. elitair, prestigieus of neo-kolonialistisch, moet een buitenlandse kultuurpolitiek planmatig en ruim opgevat zijn (breder als het traditionele terrein schone kunsten) en allereerst aandacht besteden aan de ken-

[p. 149]

nis van onze taal in het buitenland. Na zowel de zwakke kanten als de pozitieve punten van de kulturele autonomie met betrekking tot de buitenlandse kultuurpolitiek te hebben ontleed, somde W. Calewaert een zevental voorstellen op tot verbetering op korte en halflange termijn.

Wat moeten de doelstellingen zijn van onze buitenlandse kultuurpolitiek? De rezultaten moeten voor alle partners verrijkend zijn en uiteindelijk moet die politiek bijdragen tot de vernietiging van de traditionele nationale vooroordelen, aldus Eugeen De Facq, die ook niet entoeziast was over België's politiek terzake. Zijn analize stemde in grote trekken overeen met die van zijn voorgangers. Hij wees ook nog op de bijna ekskluzief op de frankofone wereld afgestemde ontwikkelingshulp waarmee kultuurpolitiek nauw verweven is en de noodzaak de bevolking gevoeliger te maken voor problemen van kultuurpolitiek en ontwikkelingshulp.

Karel Blanckaert stelde wel veel vertrouwen in de mogelijkheden geschapen door de kulturele autonomie en heel speciaal in de Kultuurraad. Hij pleitte o.m. voor een betere samenwerking met Nederland, een aparte direktie voor ons kultuurbeleid op Buitenlandse Zaken, een betere selektie, prioriteit voor de grensgebieden (Frans-Vlaanderen en Nederrijngebied), voor landen waar het Nederlands een grote rol heeft gespeeld of nog speelt en voor Zuid-Afrika. Voor Frans-Vlaanderen vroeg hij de inspanningen te koncentreren op het grote regionale centrum, Rijsel, dat eenmaal begiftigd met een Nederlands kultureel centrum en een volwaardige leerstoel Nederlands, ook in de agrarische Westhoek de pozitie van het Nederlands gunstig kan beïnvloeden.

Een kort gesprek leidde tot de konkluzie dat de 4 parlementairen in het parlement, de Kultuurraad en hun partij de suggesties afkomstig van Karel Blanckaert en Willy Calewaert zouden steunen, suggesties die we in drie punten kunnen rezumeren: 1. Er moet een studie en inventaris gemaakt worden van het buitenlands kultureel beleid; 2. In de Kultuurraad moet het probleem van onze buitenlandse kultuurpolitiek aan de orde komen; 3. Er dient geijverd te worden voor een reeks maatregelen (o.a. splitsing van diensten en fondsen, kreatie van instituten ter verspreiding van onze taal en kultuur in het buitenland).

De vier politici bleken de problematiek met de grootste aandacht onderzocht en bestudeerd te hebben. Even pozitief waren de grote mate van overeenstemming over essentiële punten en tenslotte hun bereidheid tot samenwerking.

De namiddagzitting of plenaire vergadering, voorgezeten door Senator Leo Vanackere, moest een feestelijk karakter dragen en droeg het ook. Alleen was er ‘des guten zuviel’. Drie uur lang heeft het publiek geluisterd naar Leo Vanackere, Cyriel Moeyaert (In memoriam J. Tillie), Dr. Jan Klaas (Het regionalisme in Frankrijk), Prof. Dr. P.C. Paardekooper (De volkstaal in Frans-Vlaanderen en het A.B.N.), vijf feestgroeten, door pastoor Decalf en Patrick de Verrewaere (Frans-Vlaanderen), Jan Bomans (In memoriam Godfried Bomans), de heer Depreeuw (namens de Belgische Minister van Nederlandse Kultuur), Senator Robert Vandekerckhove (als voorzitter van de Kultuurraad), André Demedts (hulde aan Jozef Deleu, Kan. M. Deswarte, Jozef Storme) en Luc Verbeke (uitreiking prijzen aan de winnaars van de Taal- en Letterkundige Prijsvraag en aan de leerlingen van de Nederlandse kursussen). Uiteindelijk bleef iemand ten onrechte in de schaduw: Luc Verbeke, die 25 jaar sekretaris is van het Komitee voor Frans-Vlaanderen en zonder wie de Frans-Vlaamse Kultuurdagen en alle daaruitvoortgekomen initiatieven nooit geweest waren wat ze nu zijn.

Erik Vandewalle