Ons Erfdeel. Jaargang 15

50 Jaar Koninklijke Beiaardschool te Mechelen.

De Koninklijke Beiaardschool Jef Denijn bestaat vijftig jaar. Dat gouden jubileum werd te Mechelen gevierd van 29 tot 31 juli. Op het programma stonden lezingen, beiaardrecitals, museumbezoeken en tal van recepties.

Officieel werd de Mechelse beiaardschool gesticht op 15 juli 1922. De plannen daarvoor werden wel een tiental jaar vroeger ontworpen, maar ter wille van oorlogsomstandigheden konden die niet dadelijk gerealizeerd worden. Het jaar 1922 bood de ideale gelegenheid om officieel van start te gaan. In dat jaar werd Jef Denijn gehuldigd bij gelegenheid van zijn zestigste verjaardag en naar aanleiding van zijn vijfendertigjarig ambtsjubileum als stadsbeiaardier. Kon men de jubilaris een mooier geschenk aanbieden dan de oprichting van een eigen beiaardschool: de verwezenlijking van een oude droom?

Dat Jef Denijn in 1922 tot direkteur van de nieuwe beiaardschool werd benoemd was geen toeval. Zoals gezegd had hij zich reeds jaren ingezet om een soortgelijk instituut in het leven te roepen. Als beiaardier genoot hij in binnen- en buitenland een benijdenswaardige reputatie. Zijn deskundig advies bij restauratie en nieuwbouw werd overal hoog op prijs gesteld. Wanneer Piet Van Den Broek, de huidige direkteur van de beiaardschool, getuigt dat de naam van Jef Denijn in de internationale beiaardwereld een weerklank had als van een profetische figuur, dan lijkt dat niet overdreven. Jef Denijn is beslist de grondlegger van de heropbloei van de beiaardkunst.

Vanuit ‘zijn’ beiaardschool, gedurende meer dan twintig jaar de eerste en enige ter wereld, werd die renaissance van de beiaard over de wereld uitgedragen. Het doel van de school was: ‘de door Jef Denijn vernieuwde beiaardkunst voor de toekomst bewaren en verder uitbouwen’. Dat de school daarin geslaagd is, zal wel niemand betwijfelen. Tot nog toe reikte zij zesennegentig diploma's uit aan beiaardiers die over de hele wereid verspreid zijn: 55 uit België, 20 uit Nederland, 8 uit U.S.A., 4 uit Kanada, 4 uit Frankrijk, 3 uit Engeland en 2 uit Nieuw-Zeeland. Volledigheidshalve dient erop te worden gewezen dat buiten die ‘laureaten’ nog meer dan tweehonderd leerlingen een beiaardopleiding kregen aan de Mechelse school. Gezien de uiterste specializatie mag men dat getal en die internationale verscheidenheid werkelijk een ongemeen sukses noemen. In korte tijd werd Mechelen het centrum, voor velen het Mekka van de beiaardkunst. Geen enkele andere Vlaamse stad heeft inzake kulturele uitstralingskracht in een dergelijk korte tijd zulke wereldvermaardheid verkregen.

In 1941 werd de beiaardschool zwaar getroffen door het overlijden van haar stichter Jef Denijn. Hij werd in 1944 opgevolgd door Staf Nees, die vanaf het begin als leraar verbonden was aan de school en in 1932 Jef Denijn had afgelost als stadsbeiaardier. Onder zijn leiding werden sedert 1950 een jaarlijkse wedstrijd voor beiaardkompositie en sedert 1956 een voor beiaardbespeling in het leven geroepen. Tevens zorgde hij hiervoor dat het originele beiaardrepertoire met tal van nieuwe en verantwoorde uitgaven aanzienlijk werd uitgebreid. Eveneens onder zijn bestuur vond in 1955 de inhuldiging van een beiaardmuseum plaats, waar een interessante kollektie van klokken en beiaardklavieren en een ruime beiaarddokumentatie o.m. over de geschiedenis van de klokgieterskunst werden bijeengebracht. In 1965 werd Staf Nees abrupt en al te vroeg

[p. 132]

uit het leven gerukt. Piet Van Den Broek, die in 1945 het beiaarddiploma had behaald, volgde hem op als direkteur.

De beiaardschool is een instelling met een beperkt leerplan. Het studieprogramma wordt verdeeld over drie tot vier jaar. Het bevat o.m. beiaardspel, beiaardgeschiedenis en kampanologie, harmonie en kompositie voor beiaard, kennis en behandeling van het automatisch klokkenspel. Voor al die vakken werd en wordt nog steeds een beroep gedaan op vakbekwame leerkrachten als J. Van Hoof, S. Nees, K. Lefévere, V. Van Geyseghem, en momenteel J. Rottiers en K. Van Ingelgem.

Ook als dokumentatiecentrum voor beiaard en beiaardmuziek geniet de school een internationale vermaardheid. Jaarlijks worden de bekroonde beiaardkomposities in eigen beheer uitgegeven. Tot op heden werden meer dan zeventig originele partituren gepubliceerd, waaronder komposities van J. Denijn, J. Van Hoof, P. Gilson, S. Nees, A. Meulemans, P. Van Den Broek, J. Rottiers, G. Van Den Bergh, H. Badings, J. Lerinckx, G. Feremans, G. Pousele e.a. Buitendien bezit de school een uitzonderlijk rijke biblioteek met tal van manuskripten en ongeveer duizend boekdelen die handelen over beiaardkunst, beiaardmuziek, beiaardbouw en al wat op een of andere manier met beiaard in verband staat: een gespecialiseerde beiaardbiblioteek, uniek in haar soort.

In 1953 werden twee andere beiaardscholen opgericht, namelijk te Mons en te Amersfoort; zij worden beide geleid door oud-leerlingen van het Mechelse instituut. Ook in andere landen, niet in het minst in Amerika, is de belangstelling voor de beiaard en de beiaardmuziek enorm gestegen, veelal door toedoen van oud-leerlingen uit de Mechelse school. Toch heeft de school nog niets van haar faam ingeboet. Voor Amerika en Kanada blijft zij het centrum van de beiaardkunst: ‘it is the top’, oordelen de buitenlandse beiaardiers. Uit alle hoeken van de wereld wordt op haar nog altijd een beroep gedaan om inlichtingen en adviezen. Piet Van Den Broek wordt als direkteur van die vermaarde instelling elk jaar opnieuw uitgenodigd voor verschillende koncerttoernees. Ook in eigen land verleent de school haar medewerking o.m. aan persrubrieken en realizaties op radio en T.V.

De vijftig jaar beiaardschool te Mechelen vertegenwoordigen een belangrijk hoofdstuk uit onze eigen muziekgeschiedenis. De Mechelse beiaardschool heeft ervoor gezorgd dat de beiaardkunst, één van de meest typische kunstuitingen uit onze Lage Landen, niet ten onder is gegaan, maar een verrassende heropleving heeft gekend.

Hugo Heughebaert