Ons Erfdeel. Jaargang 15

[p. 146]

vlaamse beweging

V.S.O. en Moedertaalonderwijs.

De afkorting in de titel betekent: Vernieuwd Secundair Onderwijs, d.i. een vernieuwing van het middelbaar onderwijs die twee jaar geleden startte in de centra Brugge, Hasselt en Vilvoorde, vorig jaar in nog andere centra werd doorgevoerd en binnen afzienbare tijd in alle rijksscholen zal bestaan. Ook het Bijzonder Onderwijs is al met het doorvoeren ervan begonnen.

Over het V.S.O. zelf willen we het hier niet hebben, wel over één facet ervan: het moedertaalonderwijs. Dat wordt namelijk door de hervormers heel stiefmoederlijk behandeld, zoals blijkt uit de protestbrief van een aantal Brugse leraars, die we in Bijlage integraal afdrukken.

Een aanslag op het moedertaalonderwijs in de Vlaamse scholen (want dat is het) is tevens een aanslag op de Nederlandse Kultuur en op de verspreiding van deze kultuur. Wat de ‘hervormers’ bezield heeft is ons onbekend, maar één ding is zeker: het onderwijs in het Nederlands hebben de Vlamingen broodnodig omwille van de speciale toestand die wij nog altijd kennen en waarover wel niet hoeft te worden uitgeweid. Daarbij komt nog dat overal een degelijk moedertaalonderricht noodzakelijk is, een noodzaak die dan ook door alle onderwijsministeries in alle landen wordt aangevoeld. Het is dan ook bespottelijk dat men precies bij ons het aantal uren dat aan moedertaal wordt besteed op een onverantwoorde wijze wil reduceren.

Het projekt dat in de bijlage wordt genoemd is slechts een werkdokument, het kan dus nog worden gewijzigd. Het is duidelijk dat ook de inspekteurs Nederlands dat graag zouden willen; er moet dus voor worden gezorgd dat zij onder de best mogelijke voorwaarden deze aanslag op de Nederlandse kultuur kunnen bestrijden. Deze bijdrage is een oproep tot alle leraren van het rijksonderwijs: schrijf mij een brief waarin u verklaart het eens te zijn met de in bijlage afgedrukte tekst: er wordt dan voor gezorgd dat de hele bundel aan de inspektie wordt overgemaakt.

Ook de leden van het akademisch en wetenschappelijk personeel van de afdeling Nederlandse Taal- en Letterkunde van de Vrije Universiteit Brussel heeft een dergelijke motie goedgekeurd en er is goede hoop dat op het ogenblik dat dit verschijnt, hun kollega's van de andere Vlaamse universiteiten hetzelfde gedaan zullen hebben.

We leven in een tijd van drukkingsgroepen: laat ons nu ook eens een kulturele drukkingsgroep vormen ten bate van het moedertaalonderwijs en ten bate van onze Nederlandse kultuur. Uw brieven worden ingewacht op het volgende adres:

Dr. Roland Willemyns,
Dorpsstraat 78,
8201 Brugge (St.-Michiels)

Bijlage.

‘De ondergetekenden, leraars Nederlands, hebben kennis genomen van het project tot ‘Algemene organisatie van de determinatiecyclus’, zoals opgenomen in de omzendbrief d.d. 10/XII/71 (Bestuur Middelbaar en Normaalonderwijs, nr. 84/71) betreffende de ‘Progressieve invoering van het Vernieuwd Secundair Onderwijs’.

Zij hebben, eerst met verbazing en nadien met verbijstering gemerkt welke plaats de opstellers van het genoemde project slechts voor ‘Moedertaal’ hebben ingeruimd. Zij zijn van mening dat de voorziene drie (3) uur ‘gemeenschappelijke vorming’, eventueel aan te vullen met twee (2) uur literaire studie te enenmale onvoldoende zijn en wel om de volgende redenen:

- cultureel: Door o.m. de dialectomgeving waarin zij opgroeien ondervinden de meeste Vlaamse kinderen grote moeilijkheden bij de verwerving van de algemene cultuurtaal. De school is de enige instelling waar zij de cultuurtaal aan kunnen leren en het is bovendien haar voornaamste taak dat te doen. Een vermindering van het aantal uren Nederlands zou hier rampzalige gevolgen hebben voor iedereen.

- sociaal: Bij bovengenoemde argumenten dient men nog, voor de zgn. ‘lagere sociale milieus’ de ‘taalarmoede’ te voegen die in alle Westeuropese landen werd geconstateerd en die hier dus nog wordt verergerd door de algemene, culturele atmosfeer en specifiek Vlaamse historisch gegroeide toestanden. Het doorvoeren van de intenties van de opstellers van het project tot gevolg zou hebben een nog strengere scheiding wat taalvaardigheid betreft, op basis van sociale en financiële klasse-onderscheidingen.

- academisch: In de determinatiecyclus, die op academische studies heet voor te bereiden, moet ook worden gedacht aan diegenen die Neerlandistiek willen gaan studeren. Het voorziene aantal uren Nederlands is, indien het uitsluitend daaraan werd besteed, nauwelijks voldoende om de leerlingen hun eigen moedertaal behoorlijk te leren hanteren. Voor enige inleiding tot de letterkunde of taalkunde blijft dan niet de minste ruimte meer over.

De ondergetekenden,

- overwegende de steeds grotere eisen die op alle niveaus van het maatschappelijke leven aan de taalbeheersing worden gesteld;

[p. 147]

- overwegende de gebreken die terzake bij de Vlaamse jeugd bij voortduring worden vastgesteld;

- overwegende dat niet alleen in de determinatiecyclus maar ook in de lagere jaren het aantal uren Nederlands wordt verminderd;

- overwegende de boven opgesomde culturele, sociale en andere bezwaren tegen een dergelijke vermindering;

zijn van mening dat het aanvaarden van genoemd project niet alleen zou getuigen van een gebrek aan belangstelling voor het lot van de leerlingen uit het Rijksonderwijs, maar dat het bovendien en door iedereen ongewenste sociale en culturele toestand niet alleen zou bestendigen, maar zelfs zou verergeren. Zij doen dan ook een dringend beroep op de inspectie om samen met de leerkrachten een krachtdadige actie te voeren om de goedkeuring van dit rampzalige project te beletten.

In de overtuiging dat de heren Inspecteurs daaromtrent binnenkort concrete voorstellen zullen overmaken, tekenen zij, met de meeste hoogachting.’