Ons Erfdeel. Jaargang 13

Eksposities in Amsterdams Stedelijk Museum.

Piet en Sipke.

Een prachtige tentoonstelling laat etsen en prenten zien van Piet en Sipke, hetgeen staat voor de 36-jarige te Enschede geboren Piet Holstein en de 32-jarige Amsterdammer Sipke Huismans.

‘Op weg naar huis, doen - niet doen’ en ‘Regen en wind deren ons niet’, titels die wijzen op het kampkarakter van deze gekleurde etsen, die gaan over tegenstellingen en tegendelen, over spiegel- en evenbeelden, over kontrasten en parallellen, een speelse ambiguïteit die door de tekenaar schijnt uitgeleefd te worden aan de keukentafel, waar hij - intelligent gebruik makend van leesbare stijlen van comic en strip - zijn ironisch verhaal vertelt, huiselijk en zeer betrokken op de situatie van het moment. Idem Sipke Huismans, die meer kunst in zijn tekeningen doet, een snufje Ingres en een beetje Chagall, iets van Campendonck, die immers een vertellend schilder was naast zijn monumentale stijl-stileringen. De kataloog van Sipke en Piet is een klein boekje, met het bijbelverhaal van de blindgeborene als introduktie en Grimm's ‘Bergleute im Kuttenberg’ als uitsmijter. Wie het doorbladert, leest het verhaal van de keukentafel, waaraan met gespitst potlood en scherpe etsnaald dat duo zit te schrijven ten behoeve van luisterende vrouw en kinderen. Een groot voorleesverhaal, waarin de ironie het wint van de tragedie (dus zo ongeveer het tegenovergestelde van Kienholz), de stijl van de inhoud en de estetika van de moraal. Een komische visie op de wereld: alle dingen zweven, terwijl een minister van Oorlog zijn rede houdt onder het angstig oog van de premier-oud-marineman. Niet dat deze bladen vol zitten met dubbele bodems; er is geen symboliek in de gewone zin - de dingen verwijzen

Blijft een stoel die omvalt een stoel? door Pieter Holstein.

[p. 122]

niet naar iets anders, ze zijn iets, dat iets betekent, want elk ding betekent op zich al iets en daarin is ieder ding even belangrijk.

Cornelius Rogge.

Cornelius Rogge's plastieken lijken op maniakale wijze gegroeid uit tafels; eerst waren er ‘tafels met enige objekten’, dan zakken de objekten door het tafelblad heen, dan worden de tafels wandplastieken, waarbij alleen het blad behouden blijft of staanders worden uit verchroomd staal of zelfs grotten:

De grot als raam (1970) door Cornelius Rogge.

‘deze gapende grot is oorspronkelijk het positieve tafelblad geweest... de grot als raam, communiceert met ons huis, waarbij de vlammetjes over het kozijn spelen.’ Rogge (Amsterdam, 1962) is ook romanschrijver (‘De merkwaardige moederzoeker’, 1966) en licht dan ook zijn tafelskulpturen in zijn Amsterdamse tentoonstelling uitvoerig toe.

Manzoni.

Manzoni's tentoonstelling, eerder te zien in het Van Abbe Museum in Eindhoven, ziet er in Amsterdam weer heel anders uit. Wat ligt bij deze jong gestorven Milanees de nadruk toch op ‘de authenticiteit van het reëel voorhanden zijnde’ oftewel op de Sartriaanse, bijna agressieve eigenheid der dingen: men zie de schoen van Manzoni's vriend Franco Angeli, die hij fikseerde tot een stilleven (1961). Kunst en leven zijn niet te scheiden. De schoen van mijn vriend is even belangrijk als zijn schilderij of zijn gedicht.

Sugerman.

Sugerman (New York, 1912) plakt - als men het simpel wil zeggen - stukken hout van verschillende vorm bij en aan elkaar tot een plastiek, dat vervolgens in heldere kleuren wordt geschilderd: speels, vrolijk, om de kinderen te laten doen, enz. De opvallende kleur is geen toegevoegd element, maar wordt vormbepaling, is bestanddeel van de vorm.

Edgar Negret.

Zojuist is ook geopend een tentoonstelling van plastieken van de Colombiaanse beeldhouwer Edgar Negret (Popayán, 1920), die in Parijs en in New York werkte, waar hij metaalbewerking leerde; maar die vooral bekendheid kreeg (Biennale Venetië; Documenta Kassel) omdat zijn werk heet voort te borduren op oude Indiaanse vormen.

In ieder geval vertegenwoordigde hij zijn land en misschien ook wel Latijns Amerika op tal van tentoonstellingen: plastieken die zijn opgebouwd uit metalen delen, die geschroefd en duidelijk zichtbaar van moeren en schroeven zijn voorzien en vergrotingen van mekano-konstrukties lijken. Altijd geverfd met een mat rood, zwart of wit. Overeenkomst met Sugerman, minder speels, dekoratiever. De betekenis is niet duidelijk; de simplistische konsekwentie en het foto-geniek zijn van het werk dragen bij tot een herkenbaar oeuvre.

Mr. Ton Frenken