Ons Erfdeel. Jaargang 13

Brugges kunstbezit.

Het in kaart brengen van ons kunstpatrimonium is een werk van lange adem. Er is nochtans momenteel veel belangstelling voor en er wordt aan gewerkt ook. Provinciebesturen (Antwe pen, West- en Oost-Vlaanderen voor zover wij weten) zijn met de publikatie begonnen van een aantal al of niet monografische werken waarin het eigen kunstbezit wetenschappelijk wordt gekatalogiseerd en beschreven. Ook Brugges kunstbezit wordt tans in een nieuwe vorm ondergebracht. Brugge, de kunststad bij uitstek, die eigenlijk één groot museum is, wacht sinds Bruges, histoire et souvenirs (1910) van Adolf Duclos nog altijd op een systematische en encyklopedische beschrijving van het eigen kunstbezit. Wat niet zeggen wil dat er geen materiaal is en dat er al passim niet een en ander gebeurde. De ‘dagklapper’ van Michiel English over vooral kerkelijke kunstwerken ligt verspreid over vele jaargangen van het parochieblad, maar bevat ontginners- en kompilatiewerk dat onschatbaar is. De bijdragen van de z.g. ‘société d'émulation’, de ikonografische tentoonstellingen en boekwerken van Guillaume Michiels, de bijgewerkte katalogi van het Groeninge- en het Gruuthuusemuseum zijn allemaal mijlpalen en bouwstenen voor een haast onoverzichtelijk geheel van schoonheid en geschiedenis. Valentin Vermeersch, adjunktkonservator van de Stedelijke Musea te Brugge, heeft tans een begin gemaakt met een systematische beschrijving van Brugges kunstbezit. Brugges Kunstbezit I bevat vijftig kunsthistorische opstellen verdeeld over architektuur en interieurs, skulptuur, kunstnijverheid, schilderkunst en grafiek. Deze artikelen zijn aanvankelijk verschenen in het weekblad Brugsch Handelsblad en zijn tans in boekvorm gebundeld, enigszins bijgewerkt en telkens voorzien van een bibliografie en een korte inhoud in het Frans en het Engels. De bedoeling van de auteur is vulgariserende, vlot leesbare, maar toch historisch en kunsthistorisch gefundeerde beschouwing te brengen over een aantal bekende, maar ook minder bekende en minder toegankelijke kunstwerken die in Brugge bestaan. Hij ging daarbij blijkbaar uit van het standpunt dat het terrein voor kunstverkenning en -initiatie inderdaad tans bijzonder gunstig is en door allerlei initiatieven nog in de hand gewerkt wordt, dat er behoefte aan kennis en informatie bestaat en dat een stad als Brugge ook buiten het land zelfs belangstelling genoeg verwekt

[p. 128]

Portret van Margareta van Eyck door Jan Van Eyck.

om een dergelijke beschrijving te verantwoorden. Het eerste deel van deze serie Brugges Kunstbezit beantwoordt reeds volledig aan de opzet. In de afdeling ‘architektuur’ lezen wij uitvoerige en goed gedokumenteerde bijdragen over bijv. de Burg van Brugge, de Lieve Vrouwtoren, de Augustijnenbrug, de verhoorzaal van het Vredegerecht, de wereldbekende apoteek van het Sint-Janshospitaal. In de sektor ‘beeldhouwkunst’ plaatst de auteur beschouwingen over een romaans doopseltimpaan, een kraagsteen met Tristan en Isolde, de buste van Keizer Karel (een foto ervan siert ook de prachtige stofomslag van het boek), het praalgraf van Karel de Stoute. Waarbij tussendoor ook al bewezen is dat de auteur zijn onderwerpen kronologisch kiest en meteen een bewijs levert dat Brugge uit alle tijden van de geschiedenis belangrijke kunstwerken bezit. In de afdeling ‘kunstnijverheid’ komt ook tot uiting dat deze rijkdom in alle disciplines van de zogenaamde toegepaste kunst te vinden is: een gotisch glasraam, een verrijzenisreliekhouder, deur van de wielwerkerskapel, een geborduurde dalmatiek, een kersttapijt, de rijve van het Heilig Bloed, een barokke preekstoel en biechtstoel. Schilderkunst en grafiek die iets meer plaats krijgen in het boek, krijgen ook een gevarieerde waaier vanaf Middeleeuwse graffresko's tot panelen en schilderijen, miniatuurbladen, wapenborden, tekeningen, portretten en gravures. Over elk van deze kunstwerken heeft de auteur gegevens van historische, technische, estetische en kunsthistorische aard te zamen gebracht, hier en daar opgesierd zowel met anekdotische beschouwingen als met kritiek op de huidige staat en de bewaringstoestand van het kunstwerk. Dat maakt het geheel tot een vlot leesbaar en door de vele illustraties ook zeer aantrekkelijk boek. Wij mogen verhopen dat deze serie zal voortgezet worden en dat deze jonge, dynamische auteur nog heel wat schatten uit het zo enorm rijke kunstbezit van Brugge op deze definitieve wijze zal boekstaven. Het is een levenswerk waar volgende generaties naar zullen teruggrijpen. Eigenlijk hebben wij aan uitgaven als deze een behoefte: het is een mooi kijk- en leesboek, het bevat stof tot stadsverkenning en historische initiatie, maar het is bijv. ook een bijzonder leuk en aantrekkelijk geschenkboek voor binnen- en buitenlandse relaties.

Fernand Bonneùre

Brugges Kunstbezit I, door Valentin Vermeersch, 244 blz., gebonden onder stofomslag, 61 foto's in kleuren en zwartwit, 440 F, uitg. Desclée De Brouwer, Brugge-Utrecht.