Ons Erfdeel. Jaargang 13

Rekonstruktie.

Een belangrijke Nederlandse bijdrage aan het Holland Festival van dit jaar was ongetwijfeld bovengenoemd geruchtmakend stuk. Dat een ideale opvoering slechts leeft in het hoofd van de schrijver(s) bleek uit boven aangehaald citaat van Gombrowicz. Het publiek krijgt een poging te zien. Deze gedachte overviel mij ook bij het doorlezen van de inleiding en de diverse toelichtingen in de Blauwdruk van de opera Reconstructie, een moraliteit door Louis Andriessen, Hugo Claus, Reinbert de Leeuw, Misha Mengelberg, Harry Mulisch, Peter Schat en Jan van Vlijmen (Amsterdam 1969). Ofschoon de schrijvers zelf ook als regisseurs waren opgetreden, haalde de opvoering toch niet het volle rendement, en beantwoordde de presentatie niet helemaal aan de zelf gegeven toelichtingen. Dit, tenminste voor mij, wat betreft de dramatische realisatie via teksten en mise-en-scene. Over de muziek die een integrerend deel uitmaakt van deze opera-moraliteit, wil ik verder

[p. 148]

Repetitie Rekonstruktie, 2e van rechts Hugo Claus, 4e van rechts Harry Mulisch.

niet oordelen, daarvoor verwijs ik graag naar de beschouwing van Ernst Vermeulen elders in dit blad. Ik wil trachten een indruk te geven van het spektakel: Het geheel werd uitgevoerd in de piste van Carré in Amsterdam. Tijdens de voorstelling werd er een reuzegroot beeld (11 m hoog) opgebouwd van Che Guevara. Midden in de piste was een verhoog, in de vorm van Latijns Amerika, als een groot bed. Later in het tweede deel zwellen op dit bed paarse en gele ballon-zwammen, voorstellend de buik of de schoot van de almoeder waarin de met een navelstreng verbonden Amerikaanse zakenlieden verdwijnen. Tijdens een van de laatste scenes, aangeduid met het woord Tijd, zullen zij stervend hieruit weer te voorschijn worden getrokken, wanneer het monument van Che Guevara is voltooid. Het geheel bestaat uit 26 kortere of langere scenes, aangekondigd met een woord met de beginletter van het alfabet en ook in die volgorde, het woord geeft dan de kern van het tema aan van die scene, op deze wijze: A is Amerika, B is Bolivia, C is cultuur, D is dienen enz. Het stuk in al zijn onderdelen is een vinnige kritiek op de kapitalistische m.n. Amerikaanse maatschappij, de uitbuiting van Latijns Amerika wordt scherp gehekeld en aan de kaak gesteld en de revolutie verheerlijkt. Direkt voor de pauze en daarna is er kort resumé, gezongen door een jongenskoortje met o.a. dit distichon: ‘R is Reconstructie van de bloedige moord; / En daar waar nu het bloed ligt, daar zingen wij het woord.’ Er is een wirwar van personen: een groep Amerikaanse zakenlieden o.l.v. ABC (met veel over-acting en daardoor aanstekelijk gespeeld door Jerome Reehuis, een groep Latijns-Amerika met het meisje Cuba als de met bloed bevlekte bruid, die tijdens de R-is-Reconstructie-scene haar besmeurde bruidsjurk verwisselt voor het uniform van de revolutie, de vrouw Bolivia met als tegenspeler Don Juan met zijn knecht Desiderius Erasmus, verder een reusachtige barbaars uitgedoste god Quetzalcoatl, een echte over alles heenslingerende Tarzan, majorettes en danseressen, koren en orkesten rondom de piste opgesteld o.l.v. de 4 komponisten-dirigenten. Er is een wirwar van taferelen, aanzetten van scenes en anti-scenes, gesproken en gezongen teksten met hoog tegen de muur de letters en woorden die bij het begin van elke nieuwe scene uitklappen. Het geheel ter rekonstruktie van de bloedige moord op Latijns Amerika. Het was een bont spektakel, boeiend maar verward, (veel m.n. van de gezongen tekst ontging de toeschouwer) en zeker niet met een maksimaal aan teatermiddelen, zowel van de kant van de diverse akteurs als van de uitwerking van de mise-en-scenes, gebracht. Maar welke kritikaster zal daarover vallen bij de inzet en uitwerking van zoveel? Of misschien toch wel en moet Reconstructie nog eens een rekonstruktie ondergaan. Maar welke belastingbetaler zal daar nog geld aan willen spenderen?

Piet Simons