Het Offer des Heeren (1904)

Het Offer des Heeren

(1904)–Anoniem Het Offer des Heeren– rechtenstatus

Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende



[pagina 581]
§ Ga naar margenoot* Na de wijse: O Sion wilt v vergaren. Ga naar margenoot+ BAbels Raets Mandamenten Worden aldus volbracht Door haer Dienaers, sulcke Regenten Roouen, vangen metter macht Met veel der Judassen verraden Die al soecken haer gewin Schandelijck groot tot haerder schaden Dat goetgierich, bloetgierich gesin. Doemen schreef duysent vijfhondert Ende negenenvijftich Jaer Doen hebben dees Roouers geplondert Geuangen genomen daer Ses geloouige ten fijne Van Christus Scholieren ient Mijn vruechde moeste verdwijnen Doen ickse sach in sulck torment. Den twintichsten dach in Meye Quamen de Roouers metter macht In des Marckgrauen Leye Ga naar voetnoot2)
[pagina 582]
Die hy daer mede heeft gebracht Om te roouen tot dien stonden Als verschuerende Woluen wreet De Schapen die sy vonden Hebben sy met haer geleet. Stoutmoedich sonder versagen Quamen sy gestoct, gestaeft Om volbrengen haer aenslagen Na den roof quamen sy gedraeft En hadden in haerder bende Een Judas, tverlooren kint Moetwillige dwaelders met blende Die al waren eens gesint. Door sVerraders listige lagen Ga naar margenoot+ Hadden sy de huysen bespiet Van te voren vele dagen Ten laetsten so isset geschiet Dat sy de huysen in namen Met gewelt tegen recht voorwaer Sy mogent haer wel schamen Haer fortsich Ga naar voetnoot1) gewelt is openbaer. Dus namen sy tot dien stonden Twee huysen in metter spoet Ses vrou persoonen sy daer vonden Int geloof sterck als mannen gemoet Ga naar voetnoot2) Na tvleesch, machmen wel meenen Onuerhoets waren sy versaecht Want vrouwen herten zijn geen steenen Daert also stormt en vlaecht. De Roouers cloeck in haer hantieren Doorliepen de huysen oueral Die sy sochten in haer bestieren En vonden sy niet, 't was haer misual Ga naar voetnoot3) Dies moeste dat haer spijten
[pagina 583]
Dat so faelgeerde haer opset Ga naar margenoot* Sverraders beste profijten Die waren daer seere belet. De Marckgraef was onuerduldich Dat hem faelgeerde zijn opstel De geuangenen onschuldich Sach hy aen seer wreet en fel Heeft verstoort tot haer gesproken (Want hy den gesochten niet vont) Ick wou dat ghy te Hoboken Te samen op der Heyden stont. Sy antwoorden soetelijcken De Heer vol genaden vermaert Die de zijne so trouwelijcken Als zijnen oochappel bewaert Heeft hem Ga naar voetnoot1) tot dese daghen Van uwen handen behoet Den wil Gods, en welbehaghen Ga naar margenoot+ Ouer ons geschieden moet. Te Hoboken op de Heye Heeft hy de Schapen niet ghesant Maer in des Marckgrauen Leye Nam hy mede al die hy vant De reste moeste hy borgen Ga naar voetnoot2) Hy en schout haer daer mee niet quijt Ist heden niet, so ist morghen Alst pas geeft, en metter tijt. Tijt en stont, auont en morghen Ga naar margenoot* Der Princen herten ydel bedacht Der menschen raden vol sorghen Het staet al in Godes macht Sonder Gods lijdtsaem gehingen Niet een blat vanden boom en daelt Na zijn wil laet hy ons verdringhen De goede vande boose verdwaelt Ga naar voetnoot3). De Roouers voerden den roof binnen Met de geuangen quamen sy gaen Die droegen haer saet gheestich van sinnen Ga naar margenoot† Saeyende dat met druckich Ga naar voetnoot4) vermaen
[pagina 584]
God vader van hier bouen Sal haer inden grooten dach des Oost Bereyden onsterffelijcke schouen Dies zijn sy verhuecht en ghetroost. Aldus druckich met haestichede Quamen sy in stonden cort Binnen Antwerpen de stede Daer veel onschuldich bloets wordt gestort Inden Kercker ginckmense sluyten In donckere Putten onclaer Daer laghen sy deerlijck in muyten Ga naar voetnoot1) In sdrucx tormenten swaer. Dus gheweldich sy verrasten Den onschuldighen goedertier De Schaerianten seer brasten Maeckten blijdelijck goede chier Den roof sy aldus deelen Dus verstroyt der Pelgrims aertsch goet Ga naar margenoot+ De goetgierighe de Juweelen De bloetgierige crijgen tbloet. Al ist dat de vrome verliesen Dit tijtelijcke, dies niet te min Door tghelooue sy verkiesen Dat eewich is tot haer ghewin Godt sal haer nemmermeer beswijcken Ga naar voetnoot2) Daer op zijn sy seer wel ghemoet Babel mach haer met practijcken Ga naar margenoot* Niet scheyden van Gods liefde soet. De liefde Gods verwint seer crachtich Daer tgheloof door de liefde werckt Ga naar margenoot+ Tgheloof is Gods gaue warachtich Ga naar margenoot‡ Door liefde zijn wy daer in ghesterckt Gods liefde ghestort in onser herten Door den Gheest der waerheyt gesent Die troost den zijnen in smerten Die om gherechticheyt lijdt torment. In lijden, druck en tormenteren Waren dees vrymoedich gesint Men ginck haer examineren Voor de verkeerde Ga naar voetnoot3) Rechters blint
[pagina 585]
Ga naar margenoot* Met Pilato haer handen dwaende Ga naar voetnoot1) Meynen haer onschuldich wasschen net Met sKeysers Placcaet haer ontslaende Maer blijuen bloetschuldich besmet. Gods eewich lof te vermeeren Spraken van herten onbeureest Wy geloouen het woort des Heeren Een Vader, Soon, en heylige Geest Ga naar margenoot* Dees drie zijn een God warachtich Ga naar voetnoot2) Ga naar margenoot† Van hem comen alle gauen soet Sijne geboden eendrachtich Beleden sy recht ende goet. Sy gingen twee Maechden pijnen Luttel hadden de Tyrannen acht Dat wy alle in smerte verschijnen Door vrouwen voort worden gebracht Van dees natuerlijck experiency Ga naar margenoot+ Hebben sy geen redelijcheyt geleert Sy maken daer af cleyn mency Ga naar voetnoot3) Dus zijn sy tyrannich verkeert. Godt die wonderlijck en crachtich In zijn swacke leden openbaert Door zijn liefde sterckende machtich Heeft hy haren mont wel bewaert So dat sy in lijdens trueren Getroost waren vrijmoedich fijn Ga naar margenoot‡ Met God sprongen ouer de mueren Niet vreesende eenich gepijn. Inden Mey werden sy geuangen Vande Roouers in handen getrost Ga naar voetnoot4) Int lijden was haer verlangen Vanden vleesche te zijn verlost Om te strijden sonder verflouwen Ga naar margenoot* Haren strijt tot een salich ent Om tgelooue te behouwen
[pagina 586]
Te winnen de Ga naar margenoot† Croon excellent. Den achthienden Julij clare Eerst drie Maechden zedich gemaniert Brachtmen in de Vierschare Daermen gewelt tegen recht hantiert Den elfsten Octobris int verseeren Ga naar voetnoot1) Quamen ter Vierschaer drie vrouwen ient Een oude vrou Ga naar margenoot* tweeuoudich in eeren Een Weduwe eerbaer, met een Dochter van Ghent. Sy zijn op twee stonden verwesen Van leuende lijue ter doot Van de Woluen leelijck begresen Ga naar voetnoot2) Ist niet een tyrannije groot De vier hebben sy verdroncken Int water, so men beesten versmoort Twee onthooft, dees ses lieue troncken Sijn aldus by nachte vermoort. Ga naar margenoot† Christus heeft voor alle geleden De zijn tot een exempel waert So zijn hem dees na ghetreden Ga naar margenoot+ Haer leuen totter doot niet gespaert In Christo volstandich sy bleuen Haer namen zijn hier niet geset Maer staen in Ga naar margenoot‡ sleuens Boeck geschreuen By al die leuen na sHeeren Wet. Babels tyrannij moecht ghy sporen Om dat haer Rijcke wort verstoort Sy hebben met branden, smoren Veel gedoot om des Heeren woort Veruolcht, die in vreden God vreesen Wt tlant geiaecht, om lijf en goet Gebrocht, gemaect Weduwen en Weesen Och Ga naar margenoot* wrake roept tonschuldich bloet.	margenoot* [n^o. 19.] Ga naar voetnoot1) voetnoot1) Volgens fol. 40 ro zijn 18 Juli drie maagden voor de vierschaar gebracht, 11 October drie vrouwen. Dat zijn volgens de boeken van de Hooger Vierschaar geweest: Maayken, dochter van Joos de Catte, geboren te Wervik, Magdalena Andriesdochter, geboren te Maastricht, beiden 29 Juli 1559 op den Steen verdronken, Aechtken, Adriaen Jorisdochter, geboren te Zierikzee, op dienzelfden dag aldaar ‘geëxecuteerd’v; en verder Maeyken Sprincen, geboren te Maastricht, en Margriete van Halle, weduwe Willem Eggertings, beiden 12 October op den Steen verdronken, benevens Maeyken de Corte, van Gent, op dien dag ‘geëxecuteert’: Antwerpsch Archievenblad, IX, bl. 3, 9, 10. De drie laatsten lieten goederen na: t. a. p. bl. 16. Het lied van dit Lietboecxken no. 16, dat slechts één jaar na deze terechtstellingen is gedicht, noemt vijf van deze zes vrouwen met dezelfde namen, maar geeft aan Margriete van Halle dien van Grietken Bonaventuers. Het Groot Offerboek van 1615 (en alle volgenden) noemt de namen volgens dit laatste lied en bericht, dat ‘Grietken Bonaventuers en Mayken de Korte duer het sweert ('twelck doch aan vraulieden gheen ghebruick en is) den dood hebben moeten smaecken’; voorts dat Aechtken met de beide anderen verdronken is. Natuurlijk is hier eene vergissing in het spel. Waarom de dichter opzettelijk nalaat de namen van haar, die hij zoo uitvoerig bezingt, te noemen, fol. 40 vo, kunnen wij niet meer weten. Dat ‘hare namen in 's levens boek geschreven staan’, gold volgens hem van alle martelaars. Hij schijnt deze gevangenen bezocht te hebben, zie het tweede couplet. Het lied komt reeds in het Nieu Liedenboeck, 1562, voor. margenoot+ Van ses vroupersoonen binnen Antwerpen gedoot, vier verdroncken, ende twee onthooft, int Jaer 1559. Soect hare namen int liet van de 72. vrienden. voetnoot2) ‘'s Marcgraven leye buyten Antwerpen’ komt nog fol. 39 r^o voor en wordt wel meer genoemd. Vandaar werden de kleederen en het huisraad, toebehoord hebbende aan Margriete van Halle en andere geëxecuteerden, gehaald om verkocht te worden. Antwerpsch Archievenblad. IX, bl. 16. Eene leye is eene dreef, laan; nog tegenwoordig: eene ‘avenue’. margenoot+ Fol. 38 v^o. voetnoot1) Krachtig, gewelddadig. voetnoot2) ‘Gezind als mannen’ of ‘onverschrocken als mannen in het geloof: al mag men wel denken, dat’ (toen zij zoo overvallen werden) ‘haar naar 't vleesch onverhoedsche schrik beving; immers vrouwenharten zijn niet verheven boven allerlei aandoeningen, wanneer zulke stormachtige en onstuimige tooneelen plaats grijpen’. voetnoot3) Een ongeval, eene teleurstelling. margenoot* Voor den genen die sy sochten, soude de verrader 300 gulden gehat hebben, so verre sy hem gecregen hadden. voetnoot1) ‘Hem’, voor het meervoud, staat in alle drukken, ook nog in n^o. 11, 1599. Anders op fol. 22 v^o: zie aant. 8 aldaar. In het randschrift op dit fol.: heē. margenoot+ Fol. 39 r^o. voetnoot2) Uitstel geven van betaling, hier van gevangenneming. margenoot* Pro.21.a.1. voetnoot3) Door de verdwaalde, op den slechten weg wandelende boozen. margenoot† Psa.126.a.5. voetnoot4) Bedrukt. voetnoot1) ‘Muyt’ is eene kooi, eene plaats waarin iemand opgesloten zit. margenoot+ Fol. 39 v^o. voetnoot2) In den steek laten. margenoot* Rom.8.e.35. margenoot+ Gala.5.a.6. margenoot‡ Eph.2.a.7. voetnoot3) Verdwaald; die op een dwaalspoor waren. margenoot* Mat.27.c.24. voetnoot1) Wasschende. margenoot* 1.Joan.5.a.7. voetnoot2) Is deze belijdenis uitgelokt door eene vraag van den rechter juist naar de drieëenheid? eene vraag die verraden zou dat het unitarisme van sommigen onder hen niet onbekend was gebleven? Maar 't kan even goed zijn, dat deze zes vrouwen eenvoudig ongevraagd willen zeggen: ‘wij wijken niet af van het gewone christelijke geloof’. margenoot† Jac.1.b.17. margenoot+ Fol. 40 r^o. voetnoot3) ‘Zij maken daarvan weinig gewag’, n.l. bij zich zelven. Dus: zij hechten daaraan weinig. margenoot‡ Psa.18.c.30. voetnoot4) D.i.: Gevangen in handen der roovers; getroost als zij in 't lijden waren, was hun verlangen enz. margenoot* 2.Tim.4.a.7. margenoot† 4.Es.2.f.43. 2.Tim.4.a.8. Apo.2.b.10. voetnoot1) Staat voor een bijwoord: ‘in het leed ondervinden, droevig’. margenoot* 2.Tim.5.c.17. voetnoot2) Van begrijzen, iemand door spottende gebaren hoonen. margenoot† 1.Pet.2.c.21. margenoot+ Fol. 40 v^o. margenoot‡ Luc.10.c.20. Phil.4.a.3. Apo.21.d.27. margenoot* Gen.4.b.10. 4.Es.15.b.10.

Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

plaatsen

Antwerpen

datums

lied

Naar de Nederlandse Liederenbank