Die nuwe brandwag. Tydskrif vir kuns en lettere. Jaargang 1929

[p. 21]

In 'n Agterplasie.

'N VEERSTOWWER, 'n besem-in-rus, 'n vadoek wat eenkant afhang soos 'n doodgerypte pampoenblaar, 'n lang geel blikkie Vim, 'n parafienstofie, 'n bottel - dis die kosmopolietiese geselskap wat 'n rumatiekerige houttafeltjie om hom verenig het. Sombere groep op daardie aan weerskante ingeslote agterstoepie. Uit die kombuis walm elke keer 'n benouende kosgeur.

Fido lê eenkant. Skielik lig hy hom op twee voorpootjies, buig sy nek stywerig vooroor, en rig sy skerpgepunte oortjies, swart-glansende ogies en glimmende neuspunt gelyk op 'n skoenlapper wat somar so voor hom verbyvlie. Daar sit die ding nou op die grond, strek sy geelbruin vleuels met die witgeborduurde oog-effekte wyd-oop, om hulle dan weer in tentvormige profiel bo saam te flap. Fido voel oortuig van die besoeker se onskuldige bedoelings. Hy rek hom nou eers behoorlik uit op die sementstoepie, met elke spier in salige ontspanning.

Digby die trappe klouter 'n skurfbastige wingerdstokkie teen 'n hoek van die huis op. Links staan 'n steenkoolhok. Soos 'n ontredderde vrou klem 'n verwaarloosde klimop aan die grou-wit mure vas om ondertoe in slonsige wanorde van dofgroen en vaalbruin blare neer te sak. Die twee plante is telefonies aan mekaar verbind met 'n draad waaraan doeke en lappe in verskeidenheid van kleur en snit droog word.

Fido het al 'n paar keer in lui-lome lusteloosheid skuins langs sy liggaam geloer na die kombuisdeur. 'n Sloffende voetgeluid, die gaasdeur piep, en Fido spring belangstellend op. 'n Dame van veertig in verbleikte blou negligé kom uit met 'n bord kos. ‘Come on, old boy’ - sy plaas dit voor hom. Hy lek vieserig langs die kante, haal sy tong so 'n slaggie breedplat oor die kos, en staan terug. ‘Come along, old boy; have your nice porridge; mother made it specially for you... Oh, I see, you don't want it!’ Met dit maak sy of sy die kos wil wegneem, maar plak dit weer op die stoep neer toe Fido, soos 'n verwende kind, voor hom sit en kyk. Sy slof-slof weer die kombuis in, kom terug met suiker, wat sy dik oor die pap strooi, en berisp hom terwyl hy in nukkerige vermaak-houding nadertree: ‘O you spoilt kid! Mother's naughty little spoilt child!’ Fido eet nou sonder seremonie. Kort-kort kyk hy om na die gestreel wat agter op sy stuitjie

[p. 22]

plaasvind onder 'n kapokval van tere liefdeswoordjies. Hy lyk nie ongevoelig vir die weldadige invloed van so'n strelery nie, maar vind dit ongepas by die ete. Nou en dan stop hy in die middel van sy môremaal.’ Come, boykie; finish your breakfast.’ ‘Boykie’ laat hom egter nie maklik beweeg nie. Weer word 'n handvol suiker uit die pot oor sy bord gestrooi, en Fido sukkel deur die laaste deel van sy môremaal met al die onverskilligheid van 'n rykmanskind. Nou eers laat hy hom die gestreel langs rug en maag sonder lydelike verset welgeval, terwyl 'n woordevloed van moederlikheid om sy ore warrel: ‘Mother's big baby - is his little tummy full? Won't he have a little more porridge? Mother's only, only sweetest little child.’ ‘Hullo, old man’, - 'n man van middelbare leeftyd kom uitgestap, besig om aan elke kruisbandlissie sy besondere dagtaak op te dra. ‘Well, how did you sleep, old man?’ Fido stap nader en spring met vuilwit voorpootjies teen sy baas op. So bly hy staan tot die gevryf langs nek en ore hom verveel. ‘Did he eat all his breakfast?’ vra die pleegvader, terwyl hy die bord beskou, wat moeder juis tussen die agter-stoep-tafelgeselskap inskuif.

‘Yes, daddy, but he simply won't eat his food unless I strew sugar over it.’ Speels-ontevrede hurk hy by Fido op die stoep, rol die oudjie op sy rug, en gryp-gryp orals langs sy maag. Van hierdie stoeiery hou ons maat. Met diepgekloofde bek waarin rye tande glanswit dreig, verdedig hy dan hierdie, dan daardie deel van sy maag en bors. Eindelik word die kieliery met twee hande tegelyk 'n bietjie dol na sy sin, hy spring onverwags op, hardloop so 'n halfmaan deur die klein agterplasie, en poseer in uitdaende vang-my-as-jy-kan voor sy baas. Laasgenoemde klop die stof van sy broek en roep na die kombuis: ‘Girls, where is Fido's soap and towel?’

Onmiddellik val ore, kop en stert by Fido. Hy sluip skelm-skelm die koolhok binne asof 'n doodvonnis oor hom uitgespreek is. Die baas kom met 'n stuk seep die stoep afgestap, sleep 'n lang wasbalie onder die kraan, en hak 'n rooigestreepte handdoek van die draad. Hy kyk verwonderd rond, fluit, roep: ‘Fiiido, Fiido, Fido,’ maar Fido is skoonveld. Hy dink 'n oomblik na, loer wantrouig na die steenkoolhok, terwyl 'n glimlag van meelydende wete oor sy gesig wegplooi. Op sy tone sluip hy nader en buk onder die lae deurtjie in.

'n Dowwe gestommel, 'n steenkooldamp, en daar kom die twee tevoorskyn, Fido in hewige verset teen sy baas, wat hom aan die halsband voortsleep. Met vier pote vasgeplant beveg Fido elke duim grond tot by die wasbalie. Hy word ingetel, beur nog eenmaal in laaste wanhoopsworsteling onder wye gesputter van waterdruppels, maar dan breek sy versetskrag. Met opgeduikte ruggie en nat-treurige bakkies ondergaan hy die seep-en-water marteling. ‘Just another second and daddy will wrap you up nicely in your warm towel - daddy wipe the little face - Ah, that's a good boy - now!’

[p. 23]

Met innige besorgdheid gooi hy 'n handdoek oor Fido en dra hom stoep-toe, waar sy vrou die droogvrywery verder voltooi. Eindelik is ook hierdie lastige besigheid afgeloop, Fido verkroes sy hare met een skudbeweging, en peil reguit steenkoolhok-toe, terwyl sy miesies die handdoek uithang.

Een huislike pliggie is afgeloop. Daar kom uit die kombuis 'n geklinkel van borde wat gewas word. Dan klim die man met 'n emmer aan sy hand die trappe af en stap na die waterkraan. Wingerdstok en klimop kry hulle weeklikse aalmoes. In die Engelse kerk, waarvan net die toring soos 'n obelisk bokant die omringende dubbelverdiepings uitpunt, begin 'n orrel doflaag te brom. Soos 'n groot hart wat groeie in swellende ekstase tot die uiterste ronding in vlamme van verrukking uitbars en as ene vuurbal sweef in statige styging hemelwaarts - so dreun 'n duisend stemme in magtige harmonie.

Die man staan emmer in die hand en luister; sy vrou vergeet om die kraan oop te draai op haar skottel aartappels. Sy neurie, hy basbrom die wysie wat aangewiek kom op die wind. Die hiemne is uit. Hulle kyk mekaar met 'n innig -verstandhoudelike glimlag aan. Hy stort sy emmer water uit op die klimop. Die waterkraan sjorrr! op haar skottel aartappels.

Fido het in sy steenkool-kamertjie die pynlike waterkuur vergeet...

Dis weer Sondag op die ingehokte agterstoepie. Die vrou is besig om tafelgereedskap op te vrywe; die man sit wydsbeen agteroor op sy stoel met 'n koerant voor hom oopgesprei. Albei kyk kort-kort onrustig na Fido en dan na mekaar, sonder 'n enkele woord, asof elkeen skaam is vir sy kommergedagtes. Die oudjie se ore hang slap, die trane rol reisies langs sy wange tot groot vermaak van 'n menigte vlieë wat net nou en dan opdwarrel as hy nies. ‘Did you try some sugar on his porridge when you gave it to him?’ vra hy eindelik of hy skielik 'n ingewing gekry het. ‘Yes, daddy, I did put sugar on it, but he simply would not touch anything. Shall I try again?’ ‘Wait, girls; see if he won't have his breakfast if I give it to him.’ Hy vou die vervelige koerant op, lê dit langs sy vrou neer, en skuif Fido se bord nader. Fido draai eers nieserig sy kop weg. Die bord word nou onder sy mond gehou, hy gee een onwillige lekkie oor die pap, en ontvlug die lastige belangstelling dáár onder die tafel. ‘I hope he has'nt got distemper,’ angstig die man. Sy vrou kyk hom een oomblik byna verwytend aan en skuif haar stoel terug om Fido met kommervolle liefde te beskou. ‘It won't be distemper, I don't think,’ troos hy, ‘but I had better give him another dose of the chemist's mixture.’ Een van die reeds blink gevryfde lepels word haastig opgeraap, die vrou sukkel-draf die huis in, en kom met 'n bottel medisyne terug. Fido sien die gehate blou botteltjie, die blink lepel, hy skuif 'n bietjie dieper onder die tafel in, en smeek met 'n smart-

[p. 24]

like gebrokenheid in sy oog. ‘Come, mother's big boy; take your nice medicine and you'll be quite allright tomorrow.’ Die man haal hom onder die tafel uit. Onder kragtelose protes laat Fido sy mond oopmaak, kou-kou die medisynesmaak met lang tande en 'n vieserige optrekking van die lippe, en gaan op die verste punt van die stoep in dieselfde lewensmoeë houding sit.

Die wingerdstok en klimop wonder waarom hulle weeklikse aalmoes weerhou word.

Dowwe orreltone uit die kerk klim huiwerend na die hemel...

Sondag vul weer die beperkte ruimte van 'n agterstoepie. Die man is besig om 'n ou kerskissie weer inmekaar te timmer. Langs hom staan sy vrou, haar hande onder die voorskoot gekruis, haar gesig verstrak tot 'n uitdrukking van wanhopige kalmte. Op 'n reisdeken eenkant lê die verstyfde liggaam van 'n vuilwit Fox-Terriertjie. Die kissie is klaar. Hy draai die hondjie toe in die reisdeken, lê die bondel versigtig in die kissie neer, en spyker die deksel vas. In onreëlmatige skokgeluide breek die vrou se opgeskroefde kalmte. Hy vat haar in sy arms, soen haar voorhoof: ‘Allright, girls, we've still got each other.’

Orreltone uit die kerk sterf in fluistering van gebed.

Sondagvrede op die agterstoepie van 'n kinderlose paar.

Eitemal.

[p. *2]

FANIE ELOFF.
FAUN (Brons).