De Noordstar. Jaargang 3

[p. 178]

Frederik Willem
koning van Pruissen.

De doortogt des Pruississchen Monarchs door ons land en de teekens van hoogachting en genegenheid die hy onzen koning bewezen heeft, hebben vele persoonen met regt doen veronderstellen dat er van een handelsverbond tusschen Belgiën en het Duitsch Zollverein op eene ernstige wyze kwestie is. Zulk een ontwerp komt ons, onder verscheidene betrekkingen, voordeelig en wenschelyk voor. Belooft het ons geene gouden bergen, gelyk men met het Fransch verbond waende, het is niettemin onloochenbaer dat er zeer goede gevolgen daervan ontstaen zouden. Het yzer en de steenkolen, deze hoofdvoortbrengsels onzer nyverheid, zouden er zeker by winnen. Het is bekend dat het vervaerdigen des yzers met de steenkolen in Duitschland op verre na niet zoo gevoorderd is als in ons land. In de gansche Rhynprovincie bestaet er maer een cokehoogoven.

De stad Antwerpen in 't bezondere zoude uit eenen zulken verbonde gewigtige voordeelen trekken. Ze zou, door de eenmael volmaekte yzeren baen, de groote stapelplaets van gansch middel-Duitschland kunnen worden.

Als Vlamingen, moeten wy met genoegen eene nauwere aennadering zien met eene stamverwante natie, die nu aen den voortgang onzer tael en onzes nationael gevoelens zoo yverig deel neemt. Met eene aennadering tot Duitschland zal de, zoo

[p. 179]

zwaer op onze tael, op onze zeden drukkende fransche invloed noodwendig verminderd worden. Een verbond met het Zollverein en de afschaffing der contrefaçon schynen ons de beste en krachtigste aenmoediging te zullen zyn, die het hooge bestuer aen de nationale letterkunde zoude kunnen vergunnen. By de handelsbetrekkingen zullen de konst- en letterbetrekkingen zich weldra vervoegen. Wanneer de spoorwegen by ons de nederduitsche volkerschappen van Nederrhyn, Westphalen, Hanover, enz. zullen aenvoeren, zal dan het nederduitsch het omgangsmiddel niet zyn tusschen hen en ons? Indien het ons nu gelukken mogt een vlaemsch en nationael tooneel in elke groote stad in te rigten, zouden dan alle deze aenkomende stambroeders het getal der inlandsche liefhebbers niet verdubbelen? Wat wy hier zeggen, moet voor geene utopie gehouden worden; omlangs zagen wy nog, by eene vlaemsche vertooning, eenige Noordduitschers die er belang en vermaek in schepten. Ze deden vooral hunne verwondering zien, dat zy, zoo verre van hunne geboorteplaets, eene tael hoorden die zoo zeer naer hunnen localen tongval geleek.^(*)

De hooge invloed dien de koning van Pruissen over gansch Duitschland heeft, geeft zynen persoon eene wigtige politische beduiding. Wy gelooven dus onzen lezeren aengenaem te zyn met de volgende aenteekening over dien prins medetedeelen. Zy is aen eene hoogduitsche publicatie ontleend.

Frederik Willem, koning van Pruissen, wierd den 15 October, 1795, geboren en toonde reeds van in de vroegste jeugd eenen levendigen, voor het edele en schoone vatbaren geest. Terwyl, onder de zorgvuldige koestering eener tedere moeder, die het in den volsten zin des woords was, deze kiemen bezorgd en ontwikkeld wierden, wees de koninglyke vader aen den toekomenden erfgenaem des troons vroegtydig die loopbaen aen, welke voor den heerscher van eenen staet die voornamelyk

(*) Het Platduitsch of Nedersaksisch is byna de zelfde tael als het oud Vlaemsch, waervan eene proeve in de voorlaetste aflevering der Noordstar (de graef van Steenburg) is gegeven.

[p. 180]

op de wapenen en het verstand rust, de passelykste zyn moest. Onder de leiding van Delbrück en Ancillon in schoolwetenschappen en philosophie, onder die van Scharnhorst en Knesebeck in krygswetenschappen onderrigt, ging de kroonprins later tot eenen akademischen cursus der regts- en staetswetenschappen onder Savigny, Ritter en Lancizolle over; terwyl tegelyk de voorliefde en het uitmuntend talent voor de beeldende kunsten door Schinkel, Rauch en andere beroemde meesters opgekweekt wierden. Gelyk 't echter Göthe zoo waer zegt, dat een talent wel in de stilte, een karakter slechts in den stroom der wereld zich vormen kunnen, zoo vindt dit ook op den tegenwoordigen Pruissischen Monarch betrekking wiens vroegste jeugd in de ongelukkige catastrophe na den slag by Jena en wiens jongelingsjaren in den schoonen tyd der begeestering van den bevrydingsoorlog vallen. De toenmalige kroonprins woonde de meeste hoofdslagen der veldtogten van 1813 en 1814 by, en schoon hy ook nog veel te jong was, om reeds zelf een commando te kunnen voeren, was echter de oorlog zelf, en de geest waermede hy gevoerd wierd, de beste school voor eenen duitschen vorstenzoon.

De konstschatten in Parys gaven zynen wankelenden gemoede eene meer bestemde rigting op de konst, en nog meer wierd deze door eene reize naer Italiën, ten Jare 1828, gevorderd, waer hy de protectie des toenmaels door Gerhard in werking gebragten Instituets voor archoeologische correspondenten aennam. Aen zynen konstzinne had ook de voormalige zitstede der hoogmeesters des duitschen ordes de Hochburg, te Marienburg, heure wederherstelling te danken. Alom bekend is het dat de sloten Rheinstein en Stolzenfels op den Rhyn door de verlichte zorgen dezes prinsen hersteld geworden zyn. Reeds onder de regering des overleden konings, toonde de kroonprins, in alle aengelegenheden, waer de staet met de beeldende kunsten te verkeeren had, eene hoogste voorzorg tot welke de benadeelde of gekwetste smaek zich geerne wendde. Wanneer hy minder beslissend optrad, als ingaende in grootaertige ontwerpen en dezelve plegende met zynen ryken, kunstenaers doorbeschaef-

[p. 181]

den geest, zoo geschiedde het uit inzigten van bescheidenheid.

De omgang met de uitmuntendste kunstenaren en met geestvolle mannen van levenskennis en in alle vakken is hem genoegen en studie. Zyne architektonische studiën reiken wyd over de bloote liefhebbery. De gebouwen zyns kleinen lustslottes Charlottenhof hy Potsdam zyn het bewys, wat een gezuiverde, phantazyryke smaek ook met beperkte middelen werkstellig kan maken. Wen men vroeger in het publiek wegens eene zekere neiging voor Institutiën, die zich overleefd hebben en wegens al te levendige besluiten bezorgdheid had, zoo heeft de ondervinding het ydele zulker vrees aen 't licht gesteld. Met dien onverzettelyken geregtigheidszinne zyns koninglyken vaders en met de overtuiging, dat de Staet Pruissen op het vernuft berust, die in heure vryste ontwikkeling immer weder tot de Godsdienst terug keert, heeft hy zich alléén aen de nieuwigheden vyand getoond, welke de geweldlyke omstorting des bestaende ten doele hebben; terwyl hy, wel met poëtische voorliefde voor de eerweerdige vormen des germaenschen voortyds, niettemin aen iedere geestige denkwyze heur regt gunt, zich zelve uit zich te ontwikkelen. Zyn den 29 Nov^r. 1823 geslotene, maer tot nu toe kinderloos geblevene echt met Elisabeth Ludovica, geboren den 13 Nov^r. 1801, zuster des konings Lodewyk van Beijeren, herinnert aen die voorbeeldige eendragt van zyne doorluchtige ouders, welke, op 't einde der vorige eeuw bestemd was, den zedelyk verscheurden toestand der pruissische hoofdstad, door hun verheven voorbeeld weder te krachtigen.

v.d.h.