De Noordstar. Jaargang 3

[p. 132]

Hans en zyn wyf.

Het volgende sprookje werd onlangs door Schmeller, in het Zeitschrift für deutsches alterthum opgenomen, en is nog heden, volgens zyne opgave, in Engeland, in Cornwall en Wales in zwang. Als opmerkzaem wyst de uitgever daerby aen dat men hetzelve nagenoeg overeenkomstig met andere dergelyke stichtende verhalen van de 13^e eeuw, ontmoet. Jacob Grimm, heeft het ook gekend en in zyne kindermärchen meêgedeeld, zonder tyd noch oord aentewyzen waer het t'huis hoort.

Daer was eens een man en een wyf, die woonden te Sint Levaen in een huis dat men te Schaepbok noemde, en er was weinig te verdienen. De man zegde tot zyn wyf: - kom aen, ik wil werk te buiten gaen zoeken, zie gy toe hoe gy u hier intusschen geneert. Hiermêe nam hy zyn afscheid en wandelde voort verre weg oostwaerts; en ten laetste kwam hy aen eene pachthoef, daer hy werk vraegde.

Wat kunt gy? zegde de pachter. - Allerlei, zegde Hans, en hy verhuerde er zich voor drie pond jaerlykschen loon.

En als het jaer om was, toonde hem de pachter de drie pond. Zie, Hans, zei de pachter, hier heb ik u uwen loon, maer is het dat gy hem my wilt weêrgeven, zoo zal ik u een voortreffelyk kloek stuk leeren. - Kom altoos hier met het geld, zegde Hans. - Toch niet, zegde de pachter, laet het my, en gy zult hooren. - Nu dan, zegde Hans. - Toen zegde de pachter: zie toe, dat gy geenen ouden weg voor eenen nieuwen verlatet.

[p. 133]

En zy kwamen overeen voor een nieuw jaer om den zelfden loon; en als het jaer om was, bragt de pachter de drie pond. Zie, Hans, zegde hy, hier heb ik u uwen loon; maer is het dat gy hem my wilt weêrgeven, zal ik u een voortreffelyk goed stuk leeren. - Altoos hier met het geld, antwoordde Hans. - Toch niet, zegde de pachter, laet het my en gy zult hooren. - Nu dan, zegde Hans. - En de pachter zegde: laet u niet overreden om in een huis te herbergen daer de weerd oud en de vrouw jong is.

Zy kwamen voor een derde jaer overeen, en als hetzelve om was, bragt de pachter de drie pond. Zie, Hans, zegde hy, hier heb ik u uwen loon, maer wilt gy my hem weêrgeven, zoo zal ik u een kloek stuk leeren, het voortreffelykste van allen. - Immer hier met het geld, zegde Hans. - Toch niet, zegde de pachter, laet het my en gy zult hooren. - Nu dan, zegde Hans, en de pachter zegde: laet u tweemael afrossen eer gy eenmael weêrslaet; dat is een kloek stuk en het voortreffelykste van allen.

Hans wilde niet langer dienen, hy wilde naer huis by zyn wyf terug. Maer neen, zegde de pachter, blyf nog heden, myne vrouw moet morgen bakken, en zy zal u een koek maken, dien gy uw wyf zult meênemen. En zy bakten de negen pond in den koek, en als Hans zyn afscheid nam, zegde de pachter: hier is de koek, dien gy uwen wyve moet meênemen, en als gy wel te vrede by elkander gezeten zyt, gy en uw wyf, dan moogt gy den koek doorsnyden maer niet eerder.

Hans nam zyn afscheid naer huis. Te Sint Glarus trof hy drie kooplieden uit zyne parochie aen, die van

[p. 134]

de jaermarkt van Exeter kwamen en naer huis gingen. Ei! Hans, zegden zy, het verheugt ons u weêr te zien, waer zyt gy toch zoo lang gebleven? - Ik ben in dienst geweest, zei Hans, en nu ga ik naer huis naer myn wyf. - Juist goed, zegden de kooplui, wy gaen éénen weg. - Daermede sloegen de kooplieden den nieuwen weg in, en Hans bleef by den ouden. Terwyl hy nevens de haeg van eene hoeve ging en nog niet verre van de kooplieden weg was, werden deze van de roovers aengevallen en begaven zich aen het schreeuwen. Hans dit hoorende, schreeuwde ook: roovers! roovers! en op zyn schreeuwen lieten de roovers de kooplieden los. Op de jodenmarkt kwamen zy weêr by elkaer. - o! Hans, zegden zy, wy hebben u wel te danken; zonder u ware het met ons gedaen geweest; kom met ons, wy zullen u vry houden - en als zy ter herberge kwamen waer zy ook den nacht te voren gelegen hadden, zegde Hans: ik moet eens naer den weerd omzien. - Naer den weerd? zegden zy, wat hebt gy met den weerd te stellen? Wy hebben toch de weerdin, en het is een lief jong meisje. Maer wilt gy volstrekt den weerd, ga in de keuken, daer vindt gy hem. Hans gaet de keuken in en daer ziet hy den weerd, dat een oud zwak manneken was, bezig met het spit te draeijen.

Ei! zegt Hans, hier blyf ik niet, ik ga in het huis hiernaest. - Neen! toch niet, zegden de kooplieden, neem met ons het avondeten, wy houden u vry.

De weerdin had afgesproken met eenen minnaer uit de stad. In den nacht als alles zou slapen, zouden zy den ouden man in zyn bed ombrengen en de schuld op de kooplieden leggen. Als nu Hans te bedde lag in

[p. 135]

het huis daernevens, zag hy licht door een gat dat in den muer was. - Zie toe, zei de man, dat er in het huis hiernaest niemand gewaer worde wat wy doen. Intusschen verwurgde hy met een zakdoek den ouden man in zyn bed. - Hans neemt zyn mes en snydt door het gat den man een rond stuk uit den rok.

's Morgens maekte de weerdin grooten jammer, dat men haren geliefden man had omgebragt, en daer er geen ander mansvolk in huis geweest was als de kooplieden, zoo moesten deze daerom gehangen worden. Zy werden gevat en in de gevangenis geworpen. - Ach, zegden zy tot Hans, die hen kwam bezoeken, wy zyn ongelukkig. Onzen weerd is heden nacht omgebragt en wy zullen daerom gehangen worden. - Hoe! gy allen? Maer als gy u verregtveerdigt? zegde Hans. Wat zoudt gy hem geven, die zegt wie de moord gedaen heeft? - Wie weet dat? Zegden zy. Wie heeft de euveldaed begaen? - Als ik u niet het bewys geef, zegde Hans, en zeg wie de daed begaen heeft, zoo wil ik daervoor gehangen worden. - Spreek! zegden zy. - Dezen nacht, zegde Hans, als ik te bed lag, zag ik een licht, ik stond op, en daer was een gat in den muer, daer een man met den rug tegen stond. - Er zal toch, zei de man, in het huis hiernaest niemand zyn, die ziet wat wy doen, en intusschen sneed ik met myn mes door het gat, den man een gansch rond stuk uit den rok, en daermeê bewys ik myn woord. Hier heb ik het stuk in myne tasch, ziet!

Daermeê kwamen de kooplieden los. De vrouw en haer boelschap werden gevat en gehangen.

Daerop gingen zy samen voort van de jodenmarkt en

[p. 136]

kwamen eindelyk by Buriaen. Hier scheidde zich hunnen weg. De kooplieden hadden gaerne gezien dat Hans met hen gegaen ware. Maer Hans wilde niet; want hy trachttede t' huis by zyn wyf te zyn.

Als hy van de kooplieden weg en aen zyn huis gekomen was, hield hy zich eene wyl stil. Hy wilde zich verzekeren of hem zyn wyf ook volkomen getrouw was gebleven. Er kwamen hem daerover allerlei gedachten te binnen. Hy was langzaem en stil de deur genaderd en binnen gegaen, hy luisterde en hem dacht dat hy iemand by haer in het bed hoorde. Hy reikt naer zyn mes, om ze beide te doorsteken; maer er valt hem in dat hy zich tweemael verzinnen moet eer hy eenmael aenvange. Hy ging weder uit en klopte aen: wie daer, in Gods naem, wie daer? zegde zy. - Ik ben het, zegde Hans. - Jesus, Maria! wat hoor ik? zegde zy, - zyt gy het, Hans? Zy bragt een licht, en als Hans binnen was, zegde hy: als ik daer aen de deur kwam, scheen het my als of ik by u iemand in het bed hoorde. - ô Hans, sprak zy, als gy weggingt, zoo wyd weg, was ik drie maenden zwanger en nu ligt het kleine wichtje by my in het bed. God zy gedankt.

Toen sprak Hans: myn meester en zyn wyf hebben my eenen koek gegeven en gezegd dat als wy eens by elkaer wel te vrede zouden zyn, ik en gy, wy den koek zouden doorsnyden en niet eer, en nu denk ik, hebben wy wel reden te vrede te zyn. - Zy sneden den koek door en vonden er de negen pond in. - Het geld namen zy op en den koek aten zy. En er ontstond in het vervolg weinig twist en gekyf tusschen Hans en zyn wyf; en daermeê is de geschiedenis ten einde.