De Noordstar. Jaargang 3

[p. 128]

Overzigten van verschenen werken.

Fransche oefeningen met de noodige spraekkunstige regels ten dienste der lagere scholen. Eerste stukje, bevattende oefeningen over het zelfstandig naemwoord, het lidwoord en het byvoeglyk naemwoord. - Turnhout, by Glenisson en Van Genechten, boekdrukkers, 1841. -

Terwyl de zoogenaemde Protestanten of Desrochisten of Behaegelisten of Bönnisten, zich bezig houden met schreeuwen, met blaem op de letterkundigen welke meer gezonde rede en geleerdheid dan zy bezitten, te werpen, vervolgen de aenklevers van het antwerpsch en gentsch Taelcongres de taek die zy reeds lang op zich genomen hebben, en stappen onverhinderd en met reuzenschreden naer het gewenschte doel. Werken welke grondiglyk over onze moedertael handelen zyn reeds in menigte aengekondigd. Andere zyn reeds verschenen, en de namen van een Pietersz, van eenen Courtmans en van tallyke andere zyn reeds in de hooge en lagere scholen heerlyk bekend. De eerw. heer Stroobant, professor by het aertsbischoppelyk Seminarie te Hoogstraten, is de rangen der nederduitsche spraekkundigen komen vergrooten, en zal zich van zyne opgenomene taek, voor zoo veel wy tot hier toe kunnen oordeelen, heerlyk kwyten.

Zyne fransche oefeningen waervan hy onlangs het eerste stukje het publiek heeft aengeboden, is er ons eene verzekerende proef van. Als grondlage van zyne oefeningen heeft de heer Stroobant

[p. 129]

het werk van den H. Baudet genomen, welke in den tyd zulken algemeenen byval in Holland gevonden heeft.

Het eerste stukje van den heer S. welk wy thans onder het oog hebben, bevat vier afdeelingen, bestaende deze in oefeningen van het nederduitsch in het fransch of vertalingen van het fransch in 't nederduitsch, en oefeningen van Cacographie of opstellen met feilen. De vertalingen zyn dusdanig ingerigt dat zy des noods ook als leeslesjes kunnen gebruikt worden. ‘In de voorbereidende theorie van elke afdeeling’ zegt de uitgever, ‘heeft men byzonder de spraekkunst van Noël en Chapsal gevolgd en die van vragen laten opvolgen, ten einde de leerlingen beter in staet te stellen om zich zelven in het aengeleerde te beproeven.’ Een woordenlystje bevattende de byzonderste woorden welke in de opstellen voorkomen, is aen het stukje gehecht. Wy denken het overtollig hier voorbeelden uit gemeld werkje aentehalen. Genoeg dat wy het der aendacht onzer lezeren hebben aenbevolen en onzen pligt hebben gekweten met hun een goed en nuttig werkje te doen kennen.

De Kapitein van Waterloo, drama in drie bedryven door Karel Ondereet, schryver der Gallomanie en voorzitter der tooneel- en letterkundige Maetschappy Broedermin en Taelyver. - Voor de eerste mael te Gent vertoond, ten voordeele der behoeftigen dier stad, op den 23 January 1842. - Gent, algemeenen boekwinkel van H. Hoste, Marjolynstraet, 24.

Stephanie, een fransch meisje welke hare moeder by hare geboorte en haer vader op het slagveld verloren heeft, is by Juffrouw Frank, de moeder van Edmond, opgevoed. Deze laetste wordt door Stephanie bemind. De slag van Waterloo heeft plaets en Edmond redt het leven aen Duparc, een fransch officier

[p. 130]

welken hy gewond op de schouders neemt en by zyne moeder, die op eenen korten afstand van het Waterloosche veld woont, de genezing doet bekomen. De edelmoedige jongeling, wordt by het volbrengen zyner menschlievende daed, door zyne eigene soldaten aen de borst gewond. Hy verbergt die wonde aen zyne moeder, laet haer den franschman, zynen ouden wapenbroeder, en vertrekt om het verslagene leger te achtervolgen. Tot dus verre het eerste bedryf. Het tweede grypt plaets te Parys. Edmond is kwynend, niet alleen door de wonde die hem allengs naer het graf moet slepen; maer ook door het gedacht dat hy de liefde van Stephanie verloren heeft. Dit alles noodzaekt hem zyn ontslag te vragen. De graef St. Alme by wien hy te Parys geïnkwartierd ligt, is als een hevige Bonapartist bekend. Als dusdanig aengeklaegd en vervolgd, is hy op het punt in hechtenis genomen te worden, wanneer Edmond hem verlost en naer Belgiën by zyne moeder voert. Intusschen wordt het bekend dat Duparc, wien Edmond het leven gered heeft, de zoon is van Mevrouw St. Alme.

In het laetste bedryf dat weder in het huis van Juffrouw Frank plaets vindt, wordt Edmond ten vollen van zyn ongeluk bewust. Stephanie is de minnares van Duparc. Het meisje is op het punt door den Franschman verlaten te worden, wanneer men op eens ontdekt dat zy de dochter is van den broeder van Mevrouw S^t. Alme. Daer Stephanie hier van onbewust blyft, en wel ziet dat haer minnaer haer verlaten wil, schryft zy hem een laetsten brief: ‘Vaerwel Karel, ik vergeef u myne dood, wees gelukkig indien gy 't zyn kunt. Wanneer gy deze woorden zult lezen, zal ik een einde aen myn lyden gemaekt hebben.’ Die brief brengt allen in de grootste verslagenheid; doch Edmond komt weldra en brengt Stephanie mede die hy uit het water gered heeft. Dit heeft 's jongelings laetste krachten uitgeput, zyne wonde heeft zich op nieuw geopend en hy sterft aen allen vergevende. Stephanie wordt de vrouw van Karel Duparc.

Niets berispelyks komt ons in den algemeenen gang des stukjes voor. De karakters zyn tamelyk wel geschetst. Het lot van Edmond, echter, is te ongelukkig: het is eene opoffering van

[p. 131]

het begin tot het einde en niets komt die opoffering vergelden. De zinspeling op den leeuw van Waterloo is te onbeduidend en van te weinige aengelegenheid, om de chronologische feil welke hier door begaen wordt te doen vergeten.

Zoo als wy het reeds by het eerste gewrocht van onzen schryver hebben doen aenmerken, hecht hy te weinig prys aen het zuiveren van zynen schryfstyl: hier en daer hebben wy nogmaels fransche wendingen ontdekt. Tallyke woorden zyn verkeerdelyk geschreven en hebben de beteekenis niet welke de schryver er aen wil hechten. Onder anderen teekenen wy hier aen: ontwenteling voor omwenteling, hek voor nek. enz. Onregtveerdig nogtans zouden wy zyn, zoo wy onzen lezeren niet deden opmerken dat het stukje van den heer Ondereet tooneelen bevat welke waerlyk hartroerend zyn. Dusdanig is het zevende tooneel van het derde bedryf (bladz. 95.) waerin eene zekere droefgeestigheid en innig gevoel doorstraelt. Een weinig oplettendheid en dramatische studie, en de heer Ondereet zal als een onzer goede tooneelschryvers gerekend worden.

de bestierder p.f.v.k.