De Noordstar. Jaargang 2

[p. 278]

Taelcongres en Vlaemsch feest,
te Gent gevierd den 23 en 24 der maend October 1831.

Wy zouden onze geëerde lezeren meenen onregt te doen, zoo wy hun over het vlaemsche feest en taelcongres, onlangs te Gent gehouden, niet eenige inlichtingen en bemerkingen mededeelden. Spreken wy ten eerste van het Taelcongres.

Ieder een weet hoe en op welke wyze het verslag van den heer Bormans ontkiemd is. Het Staetsbestuer, denkelyk, (wy zyn toegevend) moede van het aenhooren der oneindige twisten welke over de spelling bestonden, wist niet waeraen zich te houden in het vervaerdigen van sommige akten en afkondigingen welke het toch soms genoodzaekt was in de tael des volks te vervaerdigen. Men had dus eene oproeping aen de taelgeleerden des lands gedaen en ter zelfder tyde eene Commissie aengesteld om de werken der eersten te beoordeelen. De heer Bormans, lid dier Commissie, werdt met het verslag der ingezondene stukken belast. Die heer, wy bekennen het met genoegen, heeft zich meesterlyk van zyne pligt gekweten. Met dit alles echter was er niets beslist; want in zake van algemeene spelling kan niet een persoon de wet maken, maer moet de geheele natie kunnen aenhoord worden. Ten dien einde werd het Gentsche Congres ingesteld. Vleijend was het nu voor de taelcommissie te zien dat hare gevoelens met die der menigte overeenstemden; en het eenig artikel waeraen de menigte zyn zegel niet wilde hechten en dat in den schoot zelfs der Commissie meer dan een tegenspreker had gevonden, werd in zyne wyzigingen door de leden der Commissie openhartig toegetreden. Dit artikel en die wyzigingen hebben onze lezeren reeds voldoende kunnen kennen in de aenspraek van onzen verdienste-

[p. 279]

lyken medewerker, den heer De Laet, in name der Antwerpsche Rederykkamer te Gent uitgesproken, welke wyzigingen aldaer in dien zin zyn aengenomen.^(*)

Veel werd er in het Congres door de heeren Bormans, Conscience, en Willems, en anderen gesproken, grondig werden de taelkwestiën behandeld en met de grootste kalmte en wederzydsche toegevenheid werden de geschilpunten beslist. Zulke beslissing ook kan niet dan algemeen worden aengenomen, en zonder van de persoonlyke bytredingen te gewagen, hebben wy reeds twee groote lichamen gezien, te weten het antwerpsch gezelschap van onderwyzers ten platten lande, uit vyf en vyftig leden bestaende, en dit van het District van Leuven, welke de aengenomene spelling zyn bygetreden en zich aen de beslissing der Commisie ten vollen hebben onderworpen. Het landsbestuer, wil het met zich zelven consequent blyven, kan zyne bytreding ook niet weigeren en de vlaemsche akten en afkondigingen zullen in de goede spelling zyn vervaerdigd. Ambtelyks en onderhoorigerwyshalve kunnen de Stadsbesturen der vlaemsche provincien alsdan in die aenneming ook niet ten achter blyven. Te meer zal er nog uitvolgen dat men by 's ryks scholen en Athenaeums welke van het hooge bestuer, afhangen, genoodzaekt zal zyn de nieuwe spelling aentekleven, waer zulks nog niet gebeurd zou zyn. Schoone gevolgen zyn er van dit alles te verwachten en met regt mag men zeggen dat er een nieuw tydstip voor de vlaemsche tael, voor de vlaemsche kwestie is opgestaen, dat de grondsteen voor goed vastgezegeld is en dat wy veel, oneindig veel in nationaliteit gewonnen hebben.

Komen wy nu tot het eigenlyke vlaemsche feest. - Dit feest ving aen op 24 October zoo als de dagbladeren het reeds uitstrektelyk hebben doen kennen, en wel ten drie ure in de promotie zael der gentsche universiteit. Verschillende redevoeringen hadden er plaets en de bekroonde stabat mater van den heer Ermel, zoon, werd er by vol orchest uitgevoerd. De heer Jonglas ontving er ook eene medalie voor zyn romantisch werk over Maria van

(*) Ook het overig stemt met de beslissing van het Antwerpsch Provincieel Congres, welke wy verledene maend hebben medegedeeld, gansch overeen.

[p. 280]

Burgonje. Ten vyf ure was die plegtigheid ten einde, en ten zes ure kondigde het kanon het banket aen dat in den Casino ging plaets grypen. Luisterryk en prachtig was dit banket. Op het einde stelde de heer Gouverneur der provincie de toasten in het Vlaemsch in en er werd op de gezondheid des konings gedronken: die feestdronk werd zoo als de andere met verrukking toegejuicht. Daer na leesde de heer Baron de Reiffenberg eenige verzen voor op het feest toegepast en werd gevolgd door de heeren: De Jonghe, Van Ryswyck, Van Kerckhoven en Adolphe Siret. Hier na liep het feest stil ten einde en ieder vertrok met het waer genoegen in het hart.

Heer doktor Snellaert heeft het op zich genomen het gepleegde der feest en den schoonen uitslag van het Taelcongres te vereeuwigen en beredeneerd in een bundel te beschryven. Wy laten hier een uittreksel van zyn prospectus volgen.

‘Die twee merkwaerdige dagen’ zegt hy ‘te doen kennen in hetgene zy eigenaerdigs en byzonders hebben opgeleverd en tevens een algemeene blik op de vlaemsche beweging te werpen, zie daer het doel dezer uitgave. Daer toe zal schier voldoende wezen in eenen bundel te verzamelen wat er den 23 en 24 October jongstleden in de Promotiezael der Gentsche Hoogeschool en in het Casino verhandeld en verrigt is. Onder de opgenomene stukken noemen wy: de redevoeringen door den eerw. heer David en den heer Willems als voorzitters der maetschappy tot aenmoediging der moedertael, uitgesproken; het proces-verbael van het Taelcongres; het proces-verbael der antwerpsche vergadering van letterkundigen op den 11 October en in het Taelcongres voorgelezen, de aenspraken door de afgevaerdigden der antwerpsche en gentsche genootschappen gedaen; de schriftelyke protestatien en toetredingen tegen en aen de uitspraek der koninglyke Taelcommissie; de acht voorstellen door de Commissie voorgedragen; eenige dichtstukken op het banket voorgelezen enz.’

Dit verslag, wy zyn er verzekerd van, zal niets te wenschen overlaten.

p.f.v.k.