De Noordstar. Jaargang 2

[p. 140]

Kunst- en letternieuws.
- Lentemaend. -

- Men heeft ons stellig vezekerd dat de voortreffelyke roman: De leeuw van Vlaenderen, van onzen medewerker, den heere H. Consience, in het engelsch vertaeld wordt. Die buitengewoone en welverdiende byval is voor onze vlaemsche letterkunde zeer vleyend en moet den schryver tot eene groote aenmoediging verstrekken.

- Van de pers gekomen: Tooneelbundel door de heeren: Pr. Van Duyse, C. Van Boekel, Th. Van Ryswyck en Em. Rosseels. Antwerpen, by de gebroeders Dewever, engelsche borze 1840. - Reeds lang doet zich de noodwendigheid gevoelen tooneelstukken voor den vlaemschen schouwburg te bezitten. Eenige kunstminnaren hebben het op zich genomen hier in te voorzien en ons nationael tooneel met eenige voortbrensels, hetzy oorspronkelyke of wel vertaelde en vervlaemschte stukken, te verryken. De eerste bundel is reeds verschenen en de uitgever belooft ons weder een aental andere stukjes; doch ditmael zullen dezelve afzonderlyk uitgegeven worden. De nieuwe aengekondigde zyn:

Catharina Herman. - Treurspel in verzen door Pr. Van Duyse.

De Beul. - Dirk de droomer. - Kuser. - De Dobbelaer. Oorspronkelyke tooneelen door Em. Rosseels.

Alfried en Karlina, oorspronkelyk Drama door denzelfden.

Graef Thesauro, oorspronkelyk tooneelspel door De Jaegher.

De twee Echtscheidingen, vervlaemscht blyspel door Van Peene.

Franciska van Rimini, treurspel in proza, naer het italiaensch door P.F. Van Kerckhoven.

[p. 141]

- Onder de pers: Het huis van Wesenbeke, Een historische Roman uit de XVI eeuw, door Johan-Alfried De Laet. Dit werk zal een boekdeel van ongeveer 250 bladzyden uitmaken en met eene op koper geëtste tytelplaet, door Eug. De Block, versierd zyn. De prys van inschryving is Frs. 2»50. - Na de inschryving Frs. 3»00. - Men schryft in: te Antwerpen by J.E. Rysheuvels, boekdrukker, op de paddengracht, over de keizerstraet, en by de bezonderste boekhandelaren des Ryks.

De proza werken zyn tot heden redelyk schaers in onze letterkunde geweest. Dit is een groot gebrek. Wy denken dus dat de uitgaef van het werk van den heer De Laet, eenen grooten byval zal vinden; te meer daer deze letterkundige reeds by het vlaemsche publiek als een onzer beste dichters bekend is. Het ware te wenschen dat eenige letterkundigen het voorbeeld van den heer De Laet navolgden en instede van bundels poezy uittegeven, eenige proza werken vervaerdigden; het goed dat er voor de vlaemsche lezers zou uit ontstaen, is oneindig; want ieders geest toch is niet geschikt om de poezy van sommige onzer schryveren te verstaen welke hunne verzen, als het ware op een aenbeeld moeten aen een smeden en den zin dikwils zoo duister maken, dat de lezing hunner gewrochten meermael in eene ware studie verandert. -

Daer wy de lezing van 's heeren De Laet 's handschrift hebben bygewoond, zyn wy in staet ons gedacht, met eenige zekerheid, over het werk te kunnen uiten. Zonder nog te spreken over den styl welke ryk, kleurvol en toch eenvoudig en voor allen vatbaer is, zyn wy bezonder getroffen geweest by de schoone afschilderingen; by de zielschokkende, dramatische stonden welke men er overal in aentreft, en by de ware herkaetsing van het tydstip der XVI eeuw welke uit alle de karakters en voorvallen uitstraelt. De heer De Laet is een meester in de proza, zoo wel als in de dichtkunst en wy durven hem van nu af reeds verzekeren dat de uitgaef zyns werks een schitterende parel te meer aen zyne kunstkroon zal hechten.

- Huishoudkunde en Nyverheid, naer het fransch, door R. Willequet en J.B. Courtmans. Te Gent by Annoot-Braeckman. -

[p. 142]

- Onze verdienstelyke dichter, de heer K. Ledeganck, houdt zich onledig met het vervaerdigen eener nederduitsche vertaling van het burgerlyk wetboek. Wy twyfelen niet of dit werk zal onzen letterkundige ten vollen weerdig zyn.

- Verschenen te Gent by Hoste boekhandelaer: Nuttig en aengenaem leer- en leesboek voor beginnenden en meer gevorderden, door H. Somerhausen. Het boek is in drie afdeelingen gesplitst en bevat spreuken, fabels, verhalen, uittreksels handelende over geschied- en aerdrykskunde, natuerlyke historie en natuerkunde, verder vertalingen uit de beste vreemde schryvers enz:

- Albrecht Durer in de Nederlanden, uitgegeven door Tr. Verachter, stadsarchivarius. - By De La Croix te Antwerpen.

- Er is eene brochuer uitgekomen, voor tytel dragende: De la Belgique en cas de guerre par J. Grandgagnage. Bruxelles, librairie polytechnique, rue de la Madeleine N. 9. - 1840. De plaets onbreekt ons om den inhoud van dit schrift aen onze lezeren medetedeelen. Dit zy voor een volgend nummer. In alle geval kunnen wy reeds zeggen dat wy met genoegen hierin gezien hebben dat de schryver, welke een wael is, in vele onzer gevoelens deelt en dat de invloed der Franschen in onze waelsche provincien niet zoo groot is als men zich wel zou kunnen inbeelden.

- Er is nog eene brochuer uitgekomen: Quelques refléxions sur le pétitionnement en faveur de la langue flamande par L. Goethals. Die brochure bevat eenige goede bemerkingen, doch deszelfs schryver loopt meer als eens in zyne redeneringen verdwaeld. Wy zullen er op terugkomen.

- Er heeft op 20 dezer eene groote letterkundige Soirée by den Minister van openbare werken te Brussel plaets gehad. Onze vlaemsche letterkunde heeft er waerdiglyk vertegenwoordigd geweest en alles is in de vriendelykste overeenstemming geschied. Twee fransche en eene vlaemsche lezing hebben plaets gehad en zyn toegejuichd geweest. Slechts eene der fransche waerin niets minder als het verdelgen van den leeuw van Waterloo werd voorgesteld, heeft de goedkeuring niet mêegedragen, en het heeft ons eene innige blydschap veroorzaekt uit den mond van

[p. 143]

een hoog personnaedge, welke zich nogtans in onze rangen niet bevindt, te hooren, dat er ‘zonder den leeuw van Waterloo geen Belgenland zou bestaen.’ In een woord deze vereeniging heeft een allerbest uitwerksel gehad, en het gedacht derzelver kan niets dan toejuiching verdienen.

- In de maend September naestvolgende, zal er een Congres te Brussel geopend worden waer alle de onderwyzers van Belgiën zullen toe uitgenoodigd worden. Het doel dezer vergadering zal wezen om het lagere onderwys te verbeteren en maetregelen aentenemen om eene zelfde rigting aen de poogingen tot het algemeene welzyn te geven. Het Congres zal geopend worden op 23 September en tot den 26 voortduren.

- Het is bekend dat onze historieschilder De Keyser door de paryscher kritiek al te streng en zelfs onbillyk beoordeeld is geweest. Te Keulen, waer zyn groot schildery, de slag by Woeringen, in Augustus laestleden is ten toon gesteld geweest, heeft hy integendeel eenen algemeenen by val verkregen. Het Berlinsche publiek, welk slechts de schets der schildery heeft kunnen aenschouwen, heeft zich insgelyks over onzen kunstenaer met grooten lof geuit. De volgende regels zyn uit een werkje getrokken dat onlangs in Berlin is verschenen, onder den titel: Die Berliner kunst- austellung im jahre 1840.

‘De Keyser. - De slag by Woeringen. - Slechts de schets is ons ten deel geworden. Vinding, schikking der groepen, verscheidenheid der figurenhouding, tegenoverstand der verwinnaers en der verwonnene, alles is bewonderensweerdig, onovertreffelyk. Trotsch en gerust, met de zekerheid eens stouten vae victis! zit Johan I, hartog van Braband, de zegeryke genoemd, te peerd. Voor hem staet het verslagen leger des aertsbiskops van Keulen en der graven van Gelder en Luxemburg. Deze laetsten hebben reeds ketenen medegebragt om de in gedacht overwonnen Brabanders te boeyen; doch de zege houdt het met de menigte niet; maer met den moed en de dapperheid. De Brabanders zyn verwinnaers en die welke ketenen hadden medegebragt, worden zelve er in vastgeklonken. Verbetene gramschap, verbaestheid en knarsende, hartscheurende gedachten,

[p. 144]

doen hen voor de tegenwoordigheid des zegeryken beven. Heerlyke, schoone zaken zyn op dit schildery. De aertsbiskop en zyn bebloede, ter aerde blikkende strydgenoot staen voor den overwinnaer. De derde bondvorst ligt in het stof geworpen, en allen nog zyn grootmoedig, dapper en vol levendigheid. Even zoo schoon en waer is het heir der Brabanders gegroepeerd. De overste bevindt zich in eene bezonnene zegehouding. Hy is, als het ware, versteld over de onverhoopte verwinning. Vreugde en beweging bevinden zich in zyn gevolg. Treffend is de priester met den stervenden krygsman op het voorplan; aengenaem de jonge, blonde schildknaep die, met den armboog in de hand, teekens van blydschap om de overwinning doet zien. - Wie berispen wilde, konde welligt de verschillende physionomie slechts ééne verscheidenheid van denzelfden grondtypus noemen, en dit zou wel eenigzins gegrond zyn.’

Dit vleyend verslag der Berlinsche kritiek moet onzen stadgenoot tot een groot genoegen verstrekken en hem doen zien dat niet alle kritiek op denzelfden toon als die der Franschen gestemd is. -

N.B. - Wy verheugen ons aen onze inschryveren stellig te kunnen aenkondigen dat wy ons in staet gesteld hebben om maendelyks eene geëtste teekening by de Noordstar te kunnen afleveren. Een groot getal onzer beste kunstenaers hebben ons reeds hunne medewerking beloofd. Onder deze zullen wy bezonder aenhalen de heeren: E. De Block, van wie onze lezers reeds uitstekende proeven gezien hebben; onze voortreffelyke zee-schilder, den heer Le Hon en zyn kunstige medewerker, den heer Huard, te Brussel; de heeren H. Dillens en Dillens, Junior te Gent; den heer Alex. Smidt te Antwerpen. Wy hopen dat het publiek deze poogingen zal weten te waerderen en met eenen gunstigen byval zal trachten te beloonen.