De Noordstar. Jaargang 1

[p. 66]

Verschenen werken.

Eichenblätter, von Heinrich und Hubert Gloden. - Arlon, by Laurent, Brussel by Muqhardt, in 18^o, prys 1 frank.

Ofschoon dit werkje sedert meer dan een jaer verschenen zy, gelooven wy het nogtans van onzen pligt er hier eene recensie van te geven. Wanneer het eerst in het licht is gegeven, bestond er in België nog geen tydschrift dat zich bywylen met de hoogduitsche tael- en letterkunde wilde bezig houden. Een dagblad heeft wel is waer een woordje over dit nationael voortbrengsel gezegd, maer deszelfs artikel is, midden in de staetkundige aengelegenheden, byna onbemerkt voorbygeglipt. Geerne bekennen wy dat het voor de uitsluitende liefhebbers der nieuwerwetsche paryser litteratuer, weinig bekoringen aenbiedt, maer voor ons, nederduitschers, gaet het hiermede geheel anders toe. Na onze nederduitsche tael en letterkunde, biedt zeker heure zusterspraek, de hoogduitsche, ons het meeste belang aen. Deswege zyn wy ook voornemens onze lezeren met de aenzienlykste uitgaven in deze spraek, bekend te houden.

De gebroeders Gloden zyn Luxemburgers; zy hooren dezer tal- en belangryke familie toe, die heden geen gemeen verband, geen vaderland meer heeft. Gelyk velen onder hunne medeburgers, hadden zy hunne bergen voor de hoofdstad verlaten; dáér wierden de Eichenblätter verveerdigd, uit herinneringen aen 't vaderland. Gelyk de Ardennen onze Alpen zyn, zoo kunnen de Luxemburgers met regt de belgische Zwitsers genoemd worden. Zy zyn werkzaem, vlytig, ondernemend, gelyk alle bergbewooners; zy plegen verre van hun geboorteland een welvaren te gaen zoeken, dat hetzelve hun niet verschaffen kan; maer

[p. 67]

in welk hoegenaemd gewest zy zich ook mogen vestigen, nooit vergeten zy hunne geliefde bergen. Zoodra er zich eene gunstige gelegenheid aenbiedt, keeren zy heemwaerts weder om de ouders te omhelzen, de buren te groeten, de vrienden te bezoeken. Hoe ligt ook hunne beurs zy, is altyd nog die heemvaert ligter, want zy reizen te voet.

Dat de poëzy van de gebroeders Gloden met dit gevoel krachtig bestempeld is zal men gemakkelyk begrypen. Zy zingen de Else (Alzette) in 't bloemryke dal door duizend krommingen loopende, en de omgordende rotsen die hunnen, met wouden bekroonden, top naer den hemel verheffen. Dan komen de ouders die zy verlangen weder te zien, de trouwe vryster wier beeld, midden in 't geraes der stad, voor 't geheugen des zangers nog zweeft, en de luchtige rondedansen, en de vrolyke lieders waermede de jonge meisjes de eerste lentedagen begroeten. Ook is het hunnen medeburgeren dat het werkje bestemd en toegewyd wordt; zulks lezen wy in den vorklang, als ook in den nachklang:

In ein kleines, leichtes Band
Winden wir die Eichenblätter,
Unter Sturm, bei mildem Wetter
Keimten sie im Heimatland.

Overigens is dat klein hoogduitsch bandjen, zoo min als de fransche Poesies intimes, vry van die zwaergeestigheid en die moedeloosheid, welke ten huidigen dage den jongen lieden die zich aen de poëzy toewyden, zoo nadeelig zyn. Doch hetgeen by gelukzalige, ja soms door de weelde vermatte schryvers, streng te berispen is, kan eenen armen kinde der wilde Ardennen, dat, na een langdurig streven, het doel dat het beoogde ziet verdwynen, ligt toegegeven worden. Wie de Luxemburgers kent, weet ook met welke vlyt zy werken, lyden, worstelen om eene stelling te verkrygen, welke nog meestentyds onder hunne bekwaemheden blyft; want allen komt het geluk niet toe minister te worden. En wie, na eene staetsomwenteling gezien te hebben, zou dit door den jongen dichter gemaekte wereldtafereel valsch of overdreven kunnen vinden?

[p. 68]

 

Wie Raub und Mord sich balgen!

 

Werft auf! der Würfel fällt:

 

Elenden mir den Galgen,

 

Das Ehrenkreutz dir, Held,

 

Hoe roof en moord zich belgen!

 

Werpt op! de teerling valt:

 

Ellend'ge my de galg,

 

Het eerekruis u, held!

In hunnen vorklang, op den tytel des werks zinspelende, hadden de gebroeders Gloden gezegd:

Aus des Geistes blüh'nder Flur
Fanden wir statt Blumenkränze,
In des Lebens flücht'gem Lenze
Leichte Eichenblätter nur.

Wen zy deze regels schreven, dachten die ongelukkige gebroeders zeker niet, dat de Eikenbladen, zoo ras in Cypressenbladen zouden veranderd worden. Eilaes! gedurende het drukken des boeks stierf Hubert Gloden aen eene verzwakkingsziekte, en de nachklang of slotdicht, door Hendrik alleen gemaekt, is een grafdicht geworden.

Het is te beklagen dat de schryvers het niet raedzaem gevonden hebben, hunne dichterlyke bekwaemheden tot een uit de geschiedenis hunner provintie getrokken onderwerp, te besteden. Slechts een hunner liederen (das Löwenfräulein) is naer eene sage over het slot Felsenburg verveerdigd. Edoch welk land is ryker aen oude sagen, wonderlyke geschiedenissen als het Luxemburgsche? By elken stap treft men hier heerlyke puinen aen, die voor de zoo beroemde burgen der Rhynoevers geenszins moeten wyken. Zouden by voorbeeld de sloten van Vianden, Dasburg, Falkenstein, Bourcheyd, Brandenburg, Esch-op-de-Sure, La Roche, Houssalize, Bouillon en zoo veel anderen, geene belangryke onderwerpen voor baladen verschaft hebben? Men heeft het reeds gezegd: de poëzy moet heden in België eene historische kleeding dragen, op straffe van onbegrepen en ongenoeglyk te blyven.

Onder de liederen dezes boekdeels hebben wy bezonderlyk de volgende aengemerkt: Der lebend Todte, Ich liebe dich, der Traum, die neue Dorfkirche, an Sie, en bovenal ten aenzien der versmaet, de Rundetanz der Mädchen in den Ardennen.

[p. 69]

Om onzen lezeren een denkbeeld des styls der Eichenblätter te geven, zullen wy hier een stuk met de bygevoegde nederduitsche vertaling inlasschen. Wy hebben gemeend dat het raedzaem was dit stukje in oud-Vlaemsch hervoortebrengen om dat hetzelve ons voor de dichtkunst geschikter schynt en dat het daerenboven het voordeel bezit de hoogduitsche verzen byna letterlyk te kunnen overnemen. Dus hebben wy gebruik gemaekt van ons oud voornaemwoord du (do) dy, dyn, (gy, u, uw) hetwelk, gelyk de eerweerdige heer David het met regte doet aenmerken,^(*) tot groote schade onzer sprake uit de geschrevene tael verbannen is. - Daeruit zullen ook degene die het hoogduitsch niet kennen, gemakkelyk zien, hoe nauw deze spraek met de onze verwantschapt is en hoe ligt dezelve door eenen Vlaming kan geleerd worden. Op enkele plaetsen slechts is in onze vertaling het rymwoord opgeofferd, om aen den letterlyken zin getrouw te blyven.

Nur einen Strahl von deinen Augen,
Nur einen Druck von deiner Hand
Lass ew'ge Seligkeit mich saugen
In diesem reinen Liebespsand.
O säh' ich nur ein leises Wallen
Der Brust, so einem Seufzer glich,
Von ird'schen Glückessöhnen allen,
Der höchstbeglückte wäre ich.

O wehten deines Mundes Rosen
Mir ihren paradies'schen Duft,
Es füllte bald dem Freudenlosen
Ein Glanz die finstre Herzenskluft.
So lass die Rosen leise wehen,
Mit Ambradüsten labe mich - -
Nur einen Laut möcht' ich erflehen,
O lisple ihn: ‘Ich liebe dich.’

Slechts eene strale van dyne oogen,
Slechts eenen druk van dyne hand,
Laet me eeuw'ge saligheid beoogen
In desen reinen liefdespand.
ô! Sie ik maer een sachter wallen
Der borst, voor eenen sucht soo digt,
Van de eerdsche g'lukkessonen allen
De hoogstgelukkige ware ik.

ô! Waeiden dynes mondes roosen
Mi heuren paradieschen geur,
Dan vulde dra den vreugdeloosen
Een glans de duistre hartenskleur
Soo laet de roosen sachtjes streelen,
Met amberwasem lave mi -
Maer één geluid mogte ik versmeeken
ô! Lispel het: ‘Ik minne di.’

V.D.H.

(*) Nederduytsche spraekkunst, 3^e uytgave. - Mechelen 1836, bl. 68.