Noordnederlandse Historiebijbel

Hier beghint dat Oude Testament, dat eerste boec Moysi, dat Genesis genoemt is: hoe dat God hemel ende aerde maecte ende al dat daerin is, ende Adam ende Yeven maecte ende settese in den paradijs.

Dat eerste capittel.

[fol. 1ra]

In principio creavit Deus celum et terram. Int begin doe sciep God hemel ende aerde ende al dat daerin is. God seide: "Wees licht." Ende dat licht was gemaect. Doe sceide God dat licht van der duusterheit. Ende dat licht noemde Hi dach ende die duusterheit noemde Hi nacht. Dat maecte God opten eerste dach.

Opten anderen dach doe maecte Hi dat firmament ende noemde dat hemel.

Opten dorden dach doe seide God: "Al die wateren die onder den hemele sijn, die vergaderen ineen." Het gesciede. Ende doe was daer droechte. Doe noemde God die droechte aerde ende die vergaderinghe der wateren, die noemde Hi zee. Doe seide God: "Groeyt, aerde, mit gruenen cruden ende brenct vruchten ende saet, elc na sijnre natueren."

Opten vierden dach doe maecte God die sonne in dat oest, die den dach verlichte. Ende des avonts maecte Hi die maen ende die sterren, die den nacht verlichten.

Opten vijften dach doe sciep God den groten walvis in den water ende alle ander visschen beroerlic in den water mit levende sielen ende seide: "Brenct voert in den water na uwer gedaenten." Ende doe maecte Hi vogelen in der luchten boven der

[fol. 1rb]

aerden onder dat firmament des hemels ende geboet hem vruchten te brenghen na haren gelijc. Ende doe gebenedidese God ende seide tot den visschen: "Wast ende menichvoudicht ende vervolt die wateren der zee." Ende totten vogelen seide Hi: "Vervolt gi boven der aerden." Ende het is gesciet.

Opten sesten dach doe seide God: "Coemt voirt, beesten opter aerden, mit levende sielen, ende vervolt die aerde, een ygelic na sinen geslacht ende na sijn gedaente." Doe sciep God die engelen in den hemel, elc in sijn choer, ende geboet hem onderdanicheit. Doe seide die Drievoudicheit: "Laet ons den mensche maken na onsen beelde ende na onsen gelijc."

Int Dal van Josaphat daer lach een cluut aerde. Daer blies God op ende seide: "Adam, staet op." Ende rechtevoert was hi een levende, volmaect mensche in die gedaent van 33 jaren. Doe nam hem God ende sette hem int aertsche paradijs. Dat had God vercyert mit wonderlike cyerheit van bomen ende van cruden. Doe sende God in hem een vake. Doe sliep Adam.

Doe toech God sinen geest in den hemel. Daer sach hi in den spiegel der Drievoudicheit dingen die gesciet sijn, als van der dyluvyen ende ander wonderlicheit die gesciet sijn. Oec sach hi dingen die noch gescien sullen, als van Entekerst ende van den Doemsdach. Ende dat bescreef Adam daerna al in tweerhande stenen.

[fol. 1va]

Omdat hi die vloeden der wateren voirsien hadde, so screef hi die wonderlicheit die hi ghesien hadde, in merberstenen: die en vergaen niet van den water. Ende omdat hi die brant des vuers gesien hadde, so screef hijt in backenstenen: die en vergaen niet van den vuer.

In den slaep doe nam God uut Adams lichaem een ribbe die alrenaest der herten lach, ende daerof maecte Hi een wijf. Daerom heeft die man een ribbe meer an die rechterside dan an die lufterside. Doe Adam ontwaec wort ende dat wijf by hem sach, doe seide hi: "Dat been is van minen been. Ende dat vleische is van minen vleische. Ende daerom selstu hieten Vyrago; dat is `van den man gecomen'. Daerom sel een man sijn vader ende sijn moeder laten ende bliven bi sinen wive, want het sijn twee in een vleische. Daerom sellen mannen ende wiven altoes wesen in eenwille in doechden. Adam ende Virago die waren beide naect, mer si en scaemden hem niet.

Doe God hemel ende aerde verciert hadde, doe openbaerde God Adam alle die visschen des waters ende die vogelen der luchten ende die beesten der aerden, omdat hem Adam elc enen naem geven soude. Ende Adam noemde elc bisonder enen naem.

Doe Adam stont in den paradise, daer die vruchten scoen waren van gesicht ende soet van

[fol. 1vb]

smake, doe gebenedide God Adam ende Virago ende seide: "Wast, menichvoudicht ende vervolt die aerde. Ende al dat in der aerden is, sel onder u wesen ende dat sel gi beheren: die visschen der zee ende die vogelen der luchten, ende die dieren ende beesten der aerden, ende alle die cruden die vruchten ende saet brengen opten aerden, ende alle hout dat vruchten brenct. Alle die dingen sullen u wesen tot eenre spisen. Ende alle dyeren der aerden ende vogelen der luchten ende visschen der wateren die sellen u wesen tot enen voetsel."

Doe beval God Adam dat paradise te bewaren. Ende doe geboet Hi hem ende seide: "Eet van alle die vruchten die in den paradijs sijn, sonder van die vrucht die midden in den paradijs staet: die vrucht geeft wetenheit van guet ende van quaet. Daerom en eet daer niet of, want in wat dach dat gi daerof eet, so sel gi den doot moeten sterven."

Doe God alle die engelen gescepen hadde, elc in sijn choer, doe sach Lucifer in den spiegel der Drievoudicheit, dat God verenigen soude mit sijn creatuer. Ende hem docht dat geen engel soe scoen en was als hi was. Doe meende hi dat hi diegene wesen soude daer God mede verenigen soude. Ende hi docht: hi woude sijn stoel setten int noerden ende wesen gelijc den Oversten. Ende rechtevoert warp hem God uten hemel mit dat tiendeel van alle den engelen die God gescepen hadde. Die

[fol. 2ra]

somme vielen doer die aerde in die helle; die somme die bleven opter aerden; die somme vielen in den water ende die somme bleven in der luchten, also als God dat ordineerde. Doe Lucyfer uten hemel geworpen was mit voel engelen, doe gruwelde hem dat God verenigen soude mitten mens die Hi gescepen hadde ende dat die mens besitten soude die vroechde, daer hi uut geworpen was.