Noord en Zuid. Jaargang 24

Portretten van Vondel.

Wij hebben onlangs eenige portretten van Vondel in N. en Z. opgenomen en deelen thans nog mede, dat het kleine teekeningetje, waarop Vondel ineengedoken op een stoel zit, genomen werd naar eene teekening op 't Prentenkabinet in het Rijksmuseum. We geven hierbij de reproductie van eene gravure van de Koninck, die ook in bedoeld Prentenkabinet aanwezig is en die niet vaak

[p. 333]

wordt aangetroffen, belangrijk door het feit in 't onderschrift vermeld.

Op de voorlaatste veiling in ‘De Brakke Grond’ werd een portret van Vondel door Philips Koninck of De Koninck verkocht.



Dit portret, dat onzen dichter voorstelt ‘out 87’ zooals er op staat, en in 1674 werd geschilderd, is aangekocht voor het Rijksmuseum en hangt thans, met drie andere portretten van Vondel in het kleine zaaltje in het fragmentengebouw, waar de penningen zijn ten toon gesteld. Daar hangt in de eerste plaats het kleine portretje van Govert Flinck, dat als het beste wel het eerst mag worden genoemd. En dan drie door Philips Koninck, waaronder het thans aangekochte. De andere zijn ook nog niet lang in het museum. Jhr. P. Hartsen en de erven van jhr. C. Hartsen schonken het eene. Het heeft toebehoord aan hun voorvader Anthony Hartsen, een Amsterdamsch koopman, die van 1719 tot 1782 leefde en de dichtkunst heeft beoefend. Achter op dit portret is een brief geplakt, aldus luidende:

Mijn Heer en seer Geachte Vriend.

Permitteer mij dat ik de vrijheyd gebruijke dit neevensgaende pourtraît van den Prins des Nederduitschen Helicon te zenden aan een der beste Nederduitsche Dichters onser eeuw, en doet mij 't ge-

[p. 334]

noegen dit te willen aenneemen als een gering onderpand van de achting waer meede ik de eer heb mij te noemen

Mijn Heer en seer Geachte Vriend,

UWEDs. onderdaenigen

Dienaer en Vriend,

P. Burman.

Vanhuys,

13 Aug. 1/67.

Mijn Heer

De Heer Antoni Hartsen op de Keysersgraft bij de Westermarkt

Te

Amsterdam.

Deze P. Burman is vermoedelijk Pieter Burman, ter onderscheiding van een oom, die evenzoo heette Petrus Burmannus Secundus genoemd, sedert 1742 hoogleeraar te Amsterdam en zelf in zijn tijd bekend door zijn Latijnsche verzen. Als dichters zijn zoowel de schrijver van den brief als de geadresseerde thans vrij wel vergeten.

Het derde portret door Koninck, in bruikleen gegeven door de zonen van mr. M.J. van Lennep, is indertijd aan mr. J. van Lennep, den bewerker der groote Vondeluitgave vereerd door zijn oom en tante Six. Dit staat er achter op met het volgende gedicht:

Hij, die deez' beeldtenis weêr sprekend heeft doen leven
Hij, door wiens kunst onze eeuw een Vondel is hergeven
Ontfangt van 't Vriendenpaar, dat hem genegen is
Flips Koning's kunstafreel tot een gedachtenis.

L.J. Six-v. Winter.

10 Januari 1832.

Van een vers van Vondel is een afdruk achter op het stuk geplakt onder het paneel, dat het van achteren beschermt. Dat is het bekende versje:

Op mijn Afbeeldinge
geschildert
door
Filips Koning
Omnia longaevo similis.

Ick telde vijf en seventigh

Toen Koning my, dus leevendigh,

Te voorschijn bracht op zijn panneel

Wie van de kunst met kennis spreekt

Zeght dat hier slechts de spraeck ontbreeckt.

Men kroon' het koningklyck penseel.

J. v. Vondel.

MDCLXII.

[p. 335]

En hiermee is de rij der portretten van Vondel nog niet gesloten, want in het kleine zaaltje van het Oudheidkundig Genootschap, boven naast de Rembrandtzaal is nog een portret van hem te vinden, dat daar blijven moet, geschilderd door een ongenoemde.

Men ziet dat wij van den ‘Prins des Nederduitschen Helicon’ afbeeldingen genoeg hebben in het museum. Alleen zijn zij alle gemaakt toen Vondel reeds vrij of zelfs zeer bejaard was. Dat in de verzameling van het Oudheidkundig Genootschap (bruikleen van mr. J.H. van Lennep te Zeist) schijnt Vondel iets jonger weer te geven dan de andere; toch is hij hier reeds ± 70 jaar oud.