Noord en Zuid. Jaargang 18

[p. 273]

Proeve van behandeling van kleine dichtstukken.

Triomfeerende Argumenten.
(Vervolg).

De grijsheid blijft ons eerbiedwaardig,

Maar, is ze ook al de kluts niet kwijt,

Ze is, wat ze ook zijn moog, eigenaardig

Niet op de hoogte van den tijd.

Mag de jonge man niet oordeelen over hetgeen hij om zich heen ziet voorvallen, ook den grijsaard wordt het zwijgen opgelegd. Niet, omdat hij geen levenservaring zou kunnen hebben, maar omdat hij niet op de hoogte van zijnen tijd kan zijn. Wel eerbiedigt men zijne grijze haren en mocht, wat hij zegt, al niet geheel verkeerd zijn, zijne woorden en denkbeelden behouden in de oogen der tegenstanders iets eigenaardigs, dat van bekrompenheid en achterlijkheid getuigt.

Komt ge in uitnemendheid van woorden?

Schrijf recht en slecht, al is 't wat grof!

Een kleed zoo schittrend om te boorden,

Bewijst niet heel veel voor de stof.

Meent gij, dus vragen zij, die door een welsprekend man aangevallen worden, meent gij, dat de sierlijkheid uwer taal onze argumenten kan verzwakken? Daarmee zult gij ons niet uit het veld slaan, schrijf maar eenvoudig, wat gij zeggen wilt. Uwe schoone taal is ons als het schitterende boordsel, dat de slechtheid van de eigenlijke stof voor het oog verbergen moet. Dus: de welsprekende kan geen gelijk hebben, omdat hij schoone vormen tot uiting zijner gedachten bezigt!

[p. 274]

Aan een zakelijken tegenstander.

 

Leer eerst uw taal wat beter schrijven!

 

Gebruik de Siegenbeeksche vijl!

 

Uw aanval zal niet lang beklijven;

 

Hij heeft zijn vonnis in den stijl.

Waar de welsprekende geen gelijk kan hebben, daar zal men toch zeker voor den zakelijken tegenstander, die den vorm verwaarloost en zich alleen tot feiten bepaalt, het veld ruimen. Och neen; hem verwijt men, dat hij zijne taal niet eens zuiver schrijft en men raadt hem aan, meer overeenkomstig de regels van Siegenbeek te spellen. Zijn aanval beteekent niets; immers, de gebrekkige stijl veroordeelt reeds den man.

Alcest wilt gij den Zangberg op?

Zoo rijd een eigen paard; geen huurknol haalt den top.

(A.C.W. Staring.)

De Grieksche mythologie kent negen muzen, die reeds bij hare geboorte wisten te zingen over de toekomst, het tegenwoordige en het verledene. Door dat liefelijk gezang, dat Apollo met zijn citer begeleidde, wekten zij vreugde op in het hart der onsterfelijke goden, wanneer deze op den Olympus vergaderd waren. Daarom heet nog heden de Olympus de zangberg (deze naam wordt ook gegeven aan den Helicon en den Parnassus, die eveneens haar geheiligd waren).

Zegt men nu, dat iemand den zangberg bestijgt, dan wil men daarmee te kennen geven, dat hij een groot dichter wordt. Staring vraagt aan Alcest, of deze den zangberg bestijgen wil, en geeft hem een goeden raad, om dat doel te bereiken. Hjj zegt n.l.: ‘rijd een eigen paard, geen huurknol haalt den top,’ en bedoelt daarmede, dat Alcest het met eigen krachten zoo ver brengen moet, want, aan anderen ontleende verzen en gedachten zullen hem geen recht geven, aanspraak te maken op den naam van groot dichter.

Kies geen Partij:

Of maak vooraf Bedingen.

Schaars houdt Verdedigd Regt niet gansch van Onregt vrij!

Nooit werd er leer verbreid, of, bij haar Volgelingen,

Schoot soms de drift haar doel voorbij.

(Staring).

In deze regelen geeft de dichter ons den raad, om vóór we ons bij de eene of andere partij aansluiten, nauwkeurig vast te stellen

[p. 275]

in hoeverre wij ons met de beginselen dier partij kunnen vereenigen.

Hoe dikwijls toch komt het voor, dat, waar men de rechten eener partij verdedigt, anderen onrecht aangedaan wordt, en de beleediging wordt dan niet den aanvaller, maar de geheele partij verweten. Dat verwijt treft dan ook hem, die zich met de onschuldigste bedoelingen aansloot. Altijd zijn er bij de volgelingen eener leer, die ‘plus royaliste que le roi’ in hunne geestdrift verder gaan, dan zij tegenover hunne geestverwanten kunnen verantwoorden.

Verkiesbaar zijt gij naar de wet

Het dagblad doet dit daaglijks lezen.

Maar onze taal is nauwgezet;

Dat blijkt in dezen.

Een uitgang maakt een groot verschil,
Wees zoo verkiesbaar als je wil,

Verkieslijk zul je nimmer wezen.

De dichter toont ons aan, hoe iemand voor eenig regeeringscollege verkiesbaar kan zijn, zonder dat men verkieslijk vindt. Hij zegt: De wet stelt iemand zekere eischen om als lid van een regeeringslichaam verkozen te kunnen worden. Aan die eischen, welke door de dagbladen den lezers dagelijks onder de oogen gebracht worden, voldoet gij. Gij zijt dus verkiesbaar. Meen evenwel niet, dat gij nu ook verkieslijk zijt, al verschillen die twee woorden oppervlakkig beschouwd weinig. Het kleine verschil in uitgang veroorzaakt een groot verschil in beteekenis: Verkiesbaar wijst er op, dat gij volgens de wet verkozen kunt worden, terwijl verkieslijk aanduidt, dat men u boven anderen de voorkeur geeft.

v.d. Mate.