Noord en Zuid. Jaargang 18

[p. 269]

Jan Adam Kegge en zijne dochter.
Een Karakterschets.

Jan Adam Kegge is schatrijk met zijn familie uit de West naar Nederland teruggekeerd, nadat, een paar jaar vroeger, zijn zoon William, die te Leiden studeerde, overleden was.

Den eenigen vriend van dien zoon bericht hij zijne aankomst te R. en weinige maanden later wordt deze verrast door een bezoek van Williams vader. Ieder zou nu verwachten, dat het belangrijkste deel van het gesprek met Hildebrand aan de nagedachtenis van den jong gestorven zoon gewijd zou zijn, doch niet aldus bij den heer K. Brengt Hildebrand het een of ander omtrent William in herinning, slechts een kort woord van den vader volgt er op en terstond brengt deze een ander onderwerp ter sprake.

Hierin valt Kegge als vader ons tegen.

Logeert Hildebrand later te zijnent en komt hij in gesprek met Williams grootmoeder, dan bewijst zij het karakter van haren schoonzoon goed te kennen, waar zij de opmerking maakt, dat men met Hildebrand zeker nog niet over William gesproken heeft.

Ja, die oude dame wist wel, hoe haar schoonzoon was. Herinnert u slechts het gesprek, dat zich ontspon naar aanleiding van het wapen, dat Kegge op een nieuw rijtuig had laten plaatsen. Was zij het niet, die zeide: ‘Ik zou er maar J.A.K. op laten zetten; je kunt immers de letters met zooveel krullen maken, als je wilt’.

Slechts éénmaal laat Kegge blijken, dat het gemis van zijn zoon hem zwaar valt, n.l. dan, wanneer hij na de ontmaskering van Van der Hoogen en bij het bericht van Hildebrands aanstaand vertrek aan zijne vrouw vraagt: ‘Hoe oud zou William nu al geweest zijn?’ Op dat oogenblik gevoelt hij de leegte, door het heengaan van zijn' zoon veroorzaakt.

Wie uit het bovenstaande mocht afleiden, dat Kegge een ongevoelig,

[p. 270]

hardvochtig mensch is, vergist zich toch. Het eenvoudige verhaal van den ouden Barend doet een' traan in zijn oog opwellen; wanneer Hildebrand vertelt, in welken treurigen toestand Suze Noiret verkeert door het overlijden harer moeder, verzoekt Kegge zijne dochter dadelijk het ouderlooze meisje hulp te bieden.

Henriëtte is in dit opzicht haars vaders evenbeeld, hoewel ook weer niemand in verzoeking zal komen, haar overgevoelig te noemen. Hildebrands verslag van den toestand op het hofje heeft ook haar medelijdend hart doen spreken.

Schaamte en berouw maken haar verlegen, wanneer Kegge haar een' ruiker meebrengt. Dit bewijs van liefde voor haar heeft zij niet verdiend, die reeds maatregelen genomen had, om de plannen van haren vader te verijdelen. Niet dikwijls laat de heer Kegge zijne weekhartigheid blijken. Zijne betere gevoelens poogt hij voor anderen door luidruchtige gesprekken te verbergen. Met een ‘allemaal gekheid’ brengt hij een ander onderwerp ter sprake, wanneer hij gevaar loopt zijne eigenlijke gezindheid te openbaren.

Aan overdrijving maakt hij zich in niet geringe mate schuldig. Hildebrand, dien hij nauwelijks kent, heet bij de tweede ontmoeting reeds ‘onsterfelijke vriend’. Kort daarna geeft hij den onsterfelijken vriend den raad om zoo noodig, met de bel te rammelen, dat het huis dreunt.

De meubileering van het huis, de kleeding, de boeken, die slechts om de bandjes gekocht worden, alles moet Hildebrand een' machtigen indruk geven van den rijkdom des heeren Kegge. Met eene achteloosheid, die niemand kan rechtvaardigen, geeft hij sommen gelds uit, die duizendmaal nuttiger en beter besteed hadden kunnen worden. We krijgen den indruk, dat het hem minder te doen is om het nut van hetgeen hij zich aanschaft, dan wel om de verbazing en bewondering, die hij anderen door zijne kostbare inkoopen zoekt af te dwingen.

Zijne kinderen zijn trots; niet het minst geldt dit van Henriette, ‘die tusschen twee haakjes gezegd eene mooie brunette is.’ Zijne jongens krijgen ‘patente’ meesters aan huis, maar wat de ontwikkeling der meisjes betreft, daaraan stelt hij geen hooge eischen: ‘zijne vrouw verstaat geen woord Fransch en toch heeft ze elf kinderen gehad, weet je....’

Kegge is een van die ongelukkige menschen, van wie men in de volkstaal zegt, dat ze te klein voor een tafellaken en te groot voor

[p. 271]

een servet zijn. Hij is niet van adel, hij is geen groote hans, hij is een parvenu, zooals hij, hoewel zeker met evenveel spijt als oprechtheid, zelf bekent. Dat hij evenwel die adellijke heeren en groote hanzen in stilte benijdt, is een ieder duidelijk, die er acht op slaat, hoe dikwijls hij over hen spreekt.

Wat vermogen en prachtvertoon aangaat, overtreft hij hen allen. Voor zijne schoonmoeder koopt hij het mooiste rijtuig; in den winter gaat hij 's Zondags arren om met een pantervel te pronken, zooals niemand in de stad er een heeft. Hij wrijft zich van genoegen de handen, wanneer zijne paarden die van een' adellijk heer of een' grooten hans voorbij snellen.

Henriëtte schikt zich moeilijker dan haar vader in dien valschen toestand. Zij houdt van veel menschen en veel discours en hier in Nederland heeft zij zoo weinig conversatie, vertelt zij in het schemeruurtje aan Hildebrand. De menschen, met wie zij wenschen om te gaan, houden hen op een' afstand, terwijl zij niet verkiezen zich in te laten met lieden, die hun gezelschap zeer op prijs zouden stellen. Neef de Groot is haar te burgerlijk en Henriëtte wil geen avond in zijn eenvoudigen kring doorbrengen.

Kegge noemt zijne dochter een meisje ‘met veel karakter’ en poogt zich daarmede te verontschuldigen tegenover Hildebrand, wien het niet ontgaan kan zijn, dat hij, de groote, luidruchtige Kegge, zijne dochter vreest en elk harer grillen inwilligt.

Als haar vader zegt, eene uitnoodiging van neef De Groot voor Henriëtte aangenomen te hebben, toont Henriëtte weinig lust om van die uitnoodiging gebruik te maken, doch zij eindigt met schijnbare onderwerping aan den wil haars vaders, maar.... zij is boos. Kegge gaat hieronder gebukt. Wat hem anders genoegen doet, is hem nu nauwelijks eenige aandacht waard. Een mooie ruiker moet de booze bui verdrijven. Komt later op den dag de ‘desperate’ Van der Hoogen, hiertoe heimelijk door Henriëtte aangezocht, voor dien avond belet te vragen, dan doet de bange vader al het mogelijke om zijne fout van dien ochtend te herstellen en Henriëtte gaat niet naar de verguldpartij.

Vreemd, zonderling kan de heer Kegge soms uitvallen. Henriëtte en Hildebrand brengt hij beiden in verlegenheid door zijne dwaze vraag, hoe zij elkander bevallen. Een weinig later zegt hij: ‘Allemaal gekheid! je zult wel familiair worden. Voortaan geen mijnheeren of dames, maar Henriëtte en Hildebrand, asjeblieft’ en nood-

[p. 272]

zaakt hij zijne dochter, wil zij haar verlegenheid verbergen, ijverig naar een boek te zoeken, dat zij natuurlijk niet vinden kan.

De onwillekeurige bekentenis, dat in Suriname en Demerary de meeste directeuren zelf blankofficiers geweest zijn, jaagt Henriëtte een' blos op de wangen: immers welk eene gevolgtrekking kan ‘de charmante’ daaruit maken.

Wat haar aan het oordeel van dien heer gelegen was?

Hij maakte ‘werk’ van haar en het ontging Hildebrand geenszins, dat het tusschen hen eene stille liefdeshistorie geworden was. Maar, vragen we ons met verwondering af, hoe kon zij zooveel met dien onbeduidenden man op hebben. Vergeten wij echter niet, dat zijn gunstig voorkomen niet weinig bijdroeg tot den goeden indruk, dien hij op haar maakte; dat zij door hem hare behaagzucht gevleid zag; en, wat in haar oog niet weinig beteekende, dat Van der Hoogen zich wist voor te doen als iemand, die haar die wereld zou kunnen binnenleiden, welke tot nu toe voor haar gesloten was gebleven.

V. d. Mate.