Noord en Zuid. Jaargang 11

Stamt Bilderdijk af van Teisterbant's?

Waarde Redacteur!

Aan uw verzoek om eenige regels te schrijven aangaande Bilderdijk's gewaande afstamming van Urzijn, Teisterbant enz., wil ik gaarne voldoen.

De dichter stelde zich de zaak als volgt voor:

Belizant, de zuster van den Frankischen Koning Pepijn den Korten, was gehuwd met een Keizer van het Grieksche rijk. Zij beviel onder zeer ongelukkige omstandigheden van tweelingen (Urzijn en Valentijn), wier geschiedenis wij hier met stilzwijgen kunnen voorbijgaan.

Van Urzijn zouden een paar beroemde geslachten afstammen: het Italiaansche vorstenhuis der Orsini's en dat der Graven van Teisterbant. Een dezer Graven, Walter van Teisterband, had eene dochter, Beatrix of Baarte genaamd, die huwde met Diederik, Graaf van Kleef en Teisterbant. Uit den echt van laatstgenoemden ontsproot eene dochter, die evenals here moeder Beatrix heette, maar ook wel met den overeenkomstigen Duitschen naam Heile, Hilla of Hille werd genoemd. Deze Heile bevond zich, na haars vaders dood, op den burg te Nijmegen, toen een schuitje, door een zwaan getrokken, den Rijn kwam afzakken. In het schuitje zat een ridder van Byzantijnsche afkomst, Elius van Grail, die Heiles echtgenoot werd. Elius en Heile kregen drie zonen. De oudste, Diederik, werd de stamvader van de Heusden's, de Nassau's, de jongere Teisterbant's en van Bilderdijk's voorzaten. Elius verdween (volgens Bilderdijk) in het jaar 734. Zijn oudste zoon Diederik

[p. 226]

stierf in 759; diens zoon Reinald in 770; diens zoon Ludolf in 790; Johan in 801; Balduinus in 820 of 821. Zonen van dezen Balduinus waren Lodewijk, Graaf van Kleef († 827 of 833), Everhard, Graaf van Kleef (bij deeling) en Robert, Graaf van Teisterbant. Een der zonen van dezen Robert, een naamgenoot van zijn vader, was de eerste Heer van Heusden. Hij stierf in 857 en werd opgevolgd door zijnen zoon Boudewijn, die met Sophia van Engeland huwde en stierf in 870. Nu volgen de Heusden's elkander gedurende eenige eeuwen op, tot wij komen aan Jan V van Heusden, die in 1235 stierf. Eene dochter van dezen huwde met een Heer van Veen¹⁾, waardoor diens nakomelingen ook van de Teisterbant's afstammen. De kleinzoon van Jan V van Heusden was Jan van Veen; diens zoon was Hugo van Veen; diens zoon Jacob van Veen; diens zoon Robbrecht van Veen. Een zoon van Robbrecht huwde met Jutta van Wijck en kreeg bij haar een zoon, die Melis heette en in het huwelijk trad met Mary van Amerongen. Eene dochter uit dit huwelijk was Judith van Veen, die in de 16e eeuw leefde.

Nu beginnen we duidelijker te onderscheiden in die warreling van geslachten; want Judith van Veen huwde in 1568 met den weduwnaar Laurens Pelgrom, die stellig tot Bilderdijk's voorouders van moederskant moet gerekend worden. Een zoon van Laurens Pelgrom heette Pieter Pelgrom en deze werd de grootvader van Hendrik Pelgrom, majoor te 's-Hertogenbosch, die trouwde met Marie Rodenburch. Een zoon van Hendrik was Emanuel Pelgrom of Pelgrom de Bie, die zijn hand reikte aan Femmetje Duyzenddaalders. Een zoon uit dit huwelik, evenals zijn vader Emanuel geheeten, huwde Sybilla van Alstee en werd de vader van Isabella Pelgrom de Bie. Deze Isabella trad in den echt met een neef haars vaders, Willem Duyzenddaalders. Een dochter uit deze verbintenis werd Sybilla genoemd, en het was deze Sybilla Duyzenddaalders, die in 1753 huwde met Dz. Izaak Bilderdijk en in 1756 de moeder werd van den beroemden dichter.

Wat Bilderdijk's eerste vrouw betreft, Catharina Rebecca Woesthoven, de dochter van den Kornel Jan Woesthoven en Wiepke Jacobs, volgens de meening van den dichter stamde zij af van de Imbyzes van Batenburg, van Bergsche edelen, van het Schotsche geslacht Gordon (en daardoor van den Koning Jacobus I) en eindelijk van den Valentijn der sage.

Nu nog een enkel woord over de waarde, die wij moeten hechten aan deze genealogie.

1) Volgens andere opgaven zou de Heer van Veen gehuwd zijn met een dochter van Jan VI aan Heusden.

[p. 227]

Wat Urzijn en Valentijn, en Elius betreft, is het onnoodig ook maar een enkel woord te zeggen. Ook de afstamming van de Teisterbant's en Heusdens is reeds uit den aard der zaak heel onzeker. Familiepapieren uit de 7e, 8e, 9e eeuw en nog veel later zijn er niet overgebleven en nagenoeg alles berust dus op gissing en weinig geloofwaardige familieoverleveringen. Naar alle waarschijnlijkheid zal Bilderdijk wel adellijke voorouders gehad hebben; en wie heeft dat niet? Als wij nagaan, dat iemand 2 ouders, 4 grootouders, 8 overgrootouders heeft gehad; dus (als we voor een oogenblik geen rekening houden met huwelijken tusschen bloedverwanten) dat er vóór ± 100 jaar acht voorouders van hem hebben kunnen leven; voor 200 jaar 64 voorouders; voor 300 jaar 500; voor vijf eeuwen 30.000; voor duizend jaar 1000.000.000 (zegge duizend millioen!) voorouders; wanneer wij van dat getal een zeer groot getal aftrekken om de huwelijken tusschen neven en nichten en achterneven en achternichten in rekening te brengen - dan schieten er voor het jaar 800 nog altijd zooveel voorouders over, dat er wel bijna zeker ook edelen en heeren onder geloopen moeten hebben.

Eén ding maakt het echter zeer onwaarschijnlijk, dat Bilderdijk nu juist van de Heusden's en Teisterbant's zou afstammen. De Heer C.C.N. Krom toch heeft voor eenige jaren aangetoond, dat er redenen zijn om aan te nemen, dat Pieter Pelgrom, de zoon van Laurens, en Bilderdijk's stamvader, niet Judith van Veen, tot moeder had, maar Laurens' eerste vrouw, Geertruid Paulsd. Wijnants. En daarmede zakt dan het heele kaartenhuis van Bilderdijk's afkomst uit den huize van Teisterbant in elkaar.

Amst., 17 April 1888.

Da. R.A. Kollewijn.