Eenige opmerkingen naar aanleiding van ‘Drie examen-opgaven’ in afl. 1 van den 11en jaargang.
1. gloren - glimmen - schitteren.
Behalve, wat door v. A. is gezegd omtrent deze synoniemen, kwam het mij voor,
a. dat gloren van tijdslijken aard is, kort duurt, en met een verschijnsel of toestand gepaard gaat, bijv.:
't gloren van den morgen staat in verband met de opkomst der zon.
't gloren van het voorhoofd met zekeren gemoedstoestand.
b. dat glimmen daarentegen eene blijvende eigenschap kan beduiden, bijv.: van zijde.
c. dat glimmen van zijde en glimmen van 't vuur van verschillende beteekenis is.
d. dat schitteren (denk aan de kracht van 't woord als klank) zich van gloren en glimmen onderscheidt, door snel op elkander volgende krachtige lichtstralen, welke afzonderlijk worden waargenomen: bij gloren en glimmen ziet 't oog geen verschillende stralen of 't moest zijn bij 't glimmen van kolen.
Vraag: is 't daarom goed van 't schitteren der zon en van schitterende kleuren te spreken?
2. Als een schip op de reede voor anker of in de haven gemeerd ligt, en de storm rukt het los van ketting of kabel; als het dan zonder mogelijkheid van sturen heendrijft, waar de windvlaag het jaagt, dan is het schip ‘driftig’, zeggen de zeelui.
Niet zooals v. A. zou 'k in dien zin de storm veranderen in een storm; 't komt mg voor, dat met de storm volstrekt geen bepaalde storm wordt aangeduid, maar wel degelijk storm in 't algemeen.
Is in de zinnen als: De mensch is sterfelijk. Het woud is door millioenen wezens doorwoond. De zee levert een indrukwekkend gericht op. De wind is 's mulders vrind. Dit gebouw is door de vlammen vernield. Is in deze zinnen niet De mensch, Het woud, De zee, De wind, De vlammen niet in 't algemeen bedoeld?
Mij dunkt, Dit gebouw is door een vuur vernield doet meer aan een bepaald vuur denken, dan wanneer men zegt door het vuur. 't Onbepaald lidw. zondert toch een vuur van andere vuren af. - Evenzoo is 't m.i. ook met een storm in den gegeven zin. Staat de storm niet gelijk met de stormwind. Waarom heeft v. A. dan ook niet de windvlaag veranderd in een windvlaag?
Verder dient opgemerkt, dat de samentrekking van ligt ongeoorloofd is, wegens verschillende beteekenis in gebruik. 't Tweede is weinig meer dan 't koppelwoord is.
M. Schilstra.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd