Noord en Zuid. Jaargang 6

[p. 278]

Eenige aanteekeningen

op ‘Het hoofd van 't huis’, door Virginie Loveling, voor komende in ‘de Gids’ van Januari 1882.

Blz.	Regel
34	10 v.o.	Stationsoverste voor stationschef wordt in Vlaanderen niet gebruikt; men zegt statie en statieoverste.
35	19 v.o.	Dat het (nl. Mijnheer Mande, kort van gestalte, rood van aangezicht, borstelig van hair,) drinkt. 't Onzijdig vnw. wordt gebruikt, wanneer men van iemand spreekt, met wien men modelijden heeft, dien men minacht of dien men bespot.
36	6 v.b.	Allen met gescheurde kielen. Hieruit zou men opmaken, dat in Vlaanderen een vrouwenjak ook kiel heet, 't geen geenszins 't geval is.
36	9 v.b.	Want er was brood op 't lijk. Wanneer gegoede katholieken begraven zijn, wordt na afloop van den lijkdienst door de erfgenamen brood onder de armen verdeeld.
36	4 v.o.	Pelder = lijkkleed.
38	25 v.b.	't Volgende gesprek wordt door de dochter tijdens den lijkdienst harer moeder met de meid in huis gevoerd. Door haar wordt ook het maal besproken, dat den familieleden bij hun terugkeer in 't sterfhuis zal worden opgedischt. Een en ander is zeer onwaarschijnlijk, daar bij de katholieken de vrouwen en meisjes met het lijk mede gaan om den dienst in de kerk en op 't kerkhof bij te wonen en na eene begrafenis, ten minste buiten de groote steden, het maal in een herberg gegeven wordt.
46	16 v.b.	Binders, linten van een muts of hoed. Ook slobkousen.
48	5 v.b.	Koterijzer = kachelpook. Uitkoteren = uitpoken, ook het schoonmaken van eene pijp. Iemand ergens verdrijven bijv.: Ik heb hem er uitgekoterd. Uitkotering = uitbrander. Iemand eene uitkotering geven.
48	7 v.b.	Grijm = roet(?). In Vlaanderen is roet meer bekend onder den naam van bitter; door roet verstaat men in Vlaanderen en ook in een deel van Zeeland rundervet.
48	9 v.b.	Kaarspannen = kandelaars.
48	13 v.b.	Teljoren = borden. Bij Kiliaan talioor. Een talioorlecker = tafelschuimer. Twenthe: teelder. Hgd. teller.
48	14 v.b.	Solferpriemen = zwavelstokken.
48	16 v.b.	Ydele flesschen = ledige flesschen.
49	19 v.o.	Zij opende een schoof = schuif, lade.
50	1 v.b.	Kazak = jas. Zijn kazak keeren = van richting veranderen. Iemand op zijn kazak komen = duchtig afrossen. Van Dale geeft het woord ook op.

[p. 279]

Blz.	Regel
51	2 v.b.	Prikkelstoeltje = tafelstoel voor kinderen.
52	7 v.o.	Behanger is geen Vlaamsch. Men zegt bejianger.
54	9 v.b.	Vertrekt gij ook met den eersten trein, is geen Vlaamsch; men zegt in Gent en omstreken konvooi.
54	11 v.b.	Overbrengen = doorbrengen, Fr. passer.
56	10 v.b.	Tijdstip der compositiën = Gedeelte van het examen voor den overgang der verschillende klassen in eene school voor middelbaar onderwijs.
57	9 v.b.	Schommel. Ik durf niet beslissen, of dit woord in Vlaanderen gebruikt wordt; 't meest bekende in 't noorden van Vlaanderen, ook in een deel van Zeeland, is touter.
57	14 v.o.	Gepluimd = geplunderd; van pluimen = eene kip de vederen uittrekken.
57	7 v.o.	Kollebloemen = klaprozen.
59	6 v.b.	Dit deed hij nog al ondertusschen den Vrijdag = dit deed hij dikwijls op Vrijdag.
60	19 v.b.	Koperen kasserolen en schijven = koperen braadpannen en deksels.
62	13 v.o.	Als men heele dagen aan de standen met de vette maten bestellen moet = geheele dagen aan de oliekuipen met vette maten bestellingen meten.
63	6 v.b.	Hesp = ham.
63	8 v.b.	Gedroogde schur = gedroogde schol, die in Vlaanderen den naam van platen draagt.
63	15 v.b.	Kook eenen moor eieren. Moor is de ketel, waarin boven gewoon haardvuur 't water gekookt wordt. In de Meierij ook in gebruik.
66	3 v.b.	Kraaienbliek = kleine witvisch.
67	11 v.b.	Het stof lag op zijn pinkharen = op zijne wimpers.
67	19 v.b.	Ketserskar = molenkar; weinig bekend.
67	15 v.o.	Hij dronk gaarne eenen druppel = borrel.
67	7 v.o.	Met den bal blijven spelen. Slecht uitgedrukt; moet zijn: bleven bollen. Een eigenaardig Vlaamsch spel met bolvormige schijven.
67	2 v.o.	Hoe de stiel verslecht = het bedrijf achteruitgaat.
68	2 v.b.	Hinkpot = hinkelbaan.
68	14 v.o.	Achtergelend = achterdeel des lichaams; fr. croupe. La croupe se recourbe en replis tortueux (Racine).
69	19 v.b.	Blinde kale = blindemannetje.
69	6. v.o.	Louis, die de felste was. Een kind is fel, wanneer het levenslustig is, maar 't woord fel wordt ook gebruikt in de beteekenis van uitmuntend: Hij leert fel; hij is een felle werkman.
71	9 v.o.	Driesch = weide. Van Dale geeft dit woord op als

[p. 280]

Blz.	Regel
		Zuid-Nederlandsch; 't woord is echter in de Meierij ook gebruikelijk.
72	11 v.o.	Gij zult mokken krijgen (?) Waarschijnlijk moppen.
73	10 v.o.	Macaron-vel = een vel papier waarop, kleine bitterkoekjes, vastgekleefd zijn.
74	1 v.o.	Een broekzak uitijdefen = een broekzak leêgmaken.
79	12 v.b.	Valavond = het vallen van den avond.
79	14 v.o.	Krijgen wij een goeden klak toe = krijgen wij groote overmaat.
80	5 v.b.	Olieslager, weinig gebruikelijk in Vlaanderen; men zegt oliestamper evenzeer als oliestamperij.
84	15 v.b.	Met de voeten op de stove zitten = met de voeten op de kachel zitten.
84	3 v.o.	Mastellen = bestellen. Gekruide beschuiten, in 't midden eenigszins ingedrukt.
87	10 v.b.	Foore = kermis.
88	5 v.b.	Fantaze-kleinood. 'k Heb dat woord nog nooit hooren gebruiken; 't beteekend hier sieraad, opschik.
89	18 v.b.	Klutsen meel = een vrachtje meel in een zak.
89	20 v.b.	Zwijnaarde = graan voor varkenseten; weinig in gebruik.
89	21 v.b.	Smout = reuzel, vet.
90	3 v.b.	Akkerstuk = partij bouwland.
92	9 v.b.	Klompen. In Vlaanderen hoort men algemeen kloeven; een klompenmaker heet dan ook een kloefkapper.
92	2 v.o.	Wissen kabaatje = kabas van teenen.
94	19 v.o.	Reiskaartje. In Vlaanderen zegt men algemeen coupon. In ieder geval ware 't laatste wroord even goed te gebruiken als affairens (bladz. 93: 9 v.o.) en reçuutje bladz. 95: 6 v.b.).
96	2 v.o.	Dat mocht een medeslag heeten = dat was recht meêgevallen. Medeslag is mij onbekend. Men hoort gewoonlijk: dà slâô mee!
97	18 v.o.	Tweewoonst = huis, bewoond door twee families.
98	16 v.o.	Warten = wratten. Die verplaatsing van de r heeft men in meer woorden bijv.: vorten in de plaats van verrotten, v'rotten.
99	11 v.b.	Visite doen. Weinig gebruikelijk Gallicisme.
101	11 v.b.	Papstoel aan den schouwmantel =?
101	15 v.b.	Wandeling rond de stukken = wandeling langs de partijen bouwland.
103	9 v.o.	Het grolde op zijn borst = reutelend ademhalen. Grollen beteekent ook krollen van katten.
104	11 v.b.	Schoon gedoe = goede zaak; goed bedrijf.

G.A. VORSTERMAN VAN OIJEN.