Noord en Zuid. Jaargang 5

[p. 185]

Zacht- en scherplange ee en oo.

In het vorig nummer van Noord en Zuid, blz. 133 tracht men eene beslissing der Zuid-Nederlandsche Maatschappij van Taalkunde, aangaande het verschil in uitspraak der zacht- en scherplange ee en oo, belachelijk te maken.

Schrijver van bedoeld artikel steunt op een verslag der Vlaamsche Wacht. Wij hebben met dit tijdschrift niets uitstaan; maar wij raden onzen tegenspreker aan, een breedvoeriger verslag over dit punt te lezen in de Nieuwe School en Letterbode, Februari-aflev. bl. 83 en Maartnummer blz. 131. Daar zal bij onder meer het antwoord vinden op zijne klacht:

‘Hoe jammer, dat het verslag ons niet mededeelt, waarom het ‘zou dom handelen zijn’ met in de uitspraak der ee en oo geen verschil te laten hooren.

Daar leest men namelijk:

‘Het verschil in uitspraak tusschen de zacht- en scherplange e's en o's moet bewaard blijven:

omdat het steunt op de afleiding;

omdat het nog gehoord wordt in de volksspraak van gansch Vlaamsch-België en een groot gedeelte van Holland;

omdat wij geen enkel overblijfsel der oude taal roekeloos mogen versmijten:

omdat het den klankenrijkdom onzer taal vergroot;

omdat het overeenkomt met onze schrijfwijze, verschillend voor de twee verschillende klanken;

omdat het in 't onderwijs der taal de spelling der woorden vergemakkelijkt;

omdat het dient tot vermijding van dubbelzinnigheid;

omdat het, strookende met de volksspraak, min vreemd, min verwaand, en dus verstaanbaarder en aangenamer klinken zal; -

ons gevoelen wordt eindelijk gewettigd door het gezag van de beste Noord- en Zuidnederlandsche taalkundigen, en, al zeker in Vlaamsch-België, bekrachtigd door het voorbeeld onzer meestgevierde sprekers op den kansel, in tooneelmaatschappijen en letterkundige vergaderingen.

In zijn tweede artikel haalt ons Achtbaar medelid, de Eerwaarde Heer Jan Bols, ter staving zijner of liever onzer denkwijze uittreksels aan van Dr. Kern, Dr. L.A. te Winkel, P. Weiland, L. ten Kate, taalkundigen, welker gezag onze tegenspreker ongetwijfeld niet zal wraken.

Deze laatste zegt in Noord en Zuid: ‘Het onderscheid maken tusschen de scherp- en zachtheldere ee en oo noemen wij, Noord-Nederlanders, ‘gewestelijk plaatselijk,’ ook wel ‘plat’ en natuurlijk ‘onbeschaafd’........

[p. 186]

‘'t Is waar in Vlaanderen, Brabant en Zeeland is die tweeërlei uitspraak tegenwoordig nog vrij algemeen in gebruik, dit bewijst echter niets anders, dan dat men in Vlaanderen, Brabant en Zeeland ten huidigen dage nog onbeschaafd Nederlandsch spreekt, althans zij, die zich aan die fout tegen de beschaafde uitspraak schuldig maken.’

Is dit zoo, dan spreken al de voornaamste taal- en letterkundigen van geheel Vlaamsch-België nog onbeschaafd Nederlandsch, de dichter Jan van Beers, dien men in Noord-Nederland toch zoo geerne hoort, niet uitgezonderd. Wie zou dit durven beweren?

Of is het eene schoonheid in de taal, woorden die verschillend geschreven worden en eene gansch verschillende beteekenis hebben, eender uit te spreken? Geen verschil maken tusschen hooren en horen, hoopen en hopen, weeken en weken, geene en gene, steenen en stenen, is de gesprokene taal moedwillig verarmen, en haar klankenrijkdom heeft reeds al te veel geleden, doordien onze Germaansche moedertaal moet verwrongen worden, in Latijnsche lettervormen, die voor haar in 't geheel niet berekend zijn.

Antwerpen.

FRANS WILLEMS.