Uit een brief.
Toen ik in deel II, no. 5, blz. 279, het stukje van mijnen landgenoot, den heer Torfs, uit Leuven, getiteld: jaas en jaat als varianten van ja, las, is de verwondering van uwen achtbaren medewerker over het nog aanwezig zijn in de volksspraak van zulke vormen als jaas en jaat, voor mij eene nieuwe oorzaak van wederkeerige verwondering geweest. Deze vormen zijn immers niet zóo zeldzaam in de gesproken taal van Zuid-Nederland dan dat men er slechts bij toeval zou kunnen mede vertrouwd worden. In Vlaanderen zijn zij, inderdaad, zeer algemeen gebruikt, en komen aldaar in verscheidene vormen, volgens de wijzigingen der plaatselijke uitspraak.
Aldus, te Brugge (West-Vl.):
| jaak = ja + ik, |
| joaje = ja + je (gij), |
| joaji of joaj = ja + hi (hij), |
| jame = ja + we (wij), |
| joas = ja + ze (zij), vr. enkelv. meervoud 3 ges. |
| joat = ja + 't (het). |
Te Veurne (W.-Vl.) hebben wij:
| jaak = ja + ik, |
| jaoje = ja + ge, |
| jaën, jaos, jaot = ja + e, ze, 't, |
| jouw of jame = ja + we, |
| jaoje = ja + ge, |
| en jaos = ja + ze. |
Te Kortrijk (W.-Vl.) zegt men:
Te Gent (Oost-Vl.) vinden wij nu weer:
| joïk = ja + ik, |
| joag = ja + gij, |
| jojij = ja + hij, |
| joas = ja + zij, |
| joat = ja + het, |
| joam = ja + wij. |
In het bovenstaande bedien ik mij van de letterkoppeling ao tot afbeelding van een onzuiveren a-klank, met een zweem van o. Met oa, daarentegen meen ik, een verderen graad van onzuiverheid der a, waarin nog slechts een zweem van den eigenlijken a-klank hoorbaar is, terwijl de o overheerschend is geworden (geen tweeklanken!).
Zooals men ziet, diende de heer Torfs slechts een kijkje te nemen in de Vlaandersche gewesten om onmiddellijk een volledig stel van vormen aan te treffen, waarin het bevestigingswoordje ja met de persoonlijke voornaamwoorden van alle getallen, personen en geslachten verbonden is, en aldus de volledige opheldering te krijgen van hetgeen hem eerst dnister voorkwam bij Anna Bijns of in andere oude dichtwerken.
ARTHUR CORNETTE, leeraar in de Ned. Taal- en Letterk. aan de Rijknormaalschool voor onderwijzers.
Antwerpen.
Auteursrechtvrij