Noord en Zuid. Jaargang 4

[p. 306]

Antwoord op vragen aangaande Potgieter's gedichten.

1.	Op vurige genetten. - Genet beteekent eigenlijk ‘Spaansch paard’, Spaansch gineta. Overdrachtelijk wordt het ook gebezigd voor ‘een wild, vlug paard’.
2.	Marren beteekent ‘toeven’.
3.	‘Sinds viel geen dobbry meer te pakken’; Veteranenklacht 4e coupl. Dobbry is een kozakkenwoord en beteekent lekker, een uitroep, dien de kozakken o.a. lieten hooren bij 't genieten van Holl. jenever met peper.
4.	‘Een matte boon ontwrichtte mij’: Idem, 10e couplet. - Boon staat voor ‘kogel’, een woord, dat uit de uitdrukking ‘een blauwe boon’ genoegzaam bekend is.
5.	‘In woeste wennis’: 't Uurwerk van 't metalen kruis. 11e couplet. - Wennis, van wennen, bet. gewoonte. Men vergelijke heiligschennis.
6.	De transen opklaavren. - Opklaveren beteekent ‘opklimmen’. Klaveren ontstond uit klauweren, van klauw. De zin is dus met de klauwen ergens in haken om naar boven te klimmen. In Zuid-Nederland, vooral in Vlaanderen is dit woord zeer in zwang. Zie bijv. Wazenaar ‘Langs ruwe paden,’ voorbericht: ‘Langs ruwe paden klaverde hij, struikelend onder den last van velerlei bezwaar, gespoord door nooit voldaan verlangen, door nooit bezweken hoop, traaglijk, over klimmende helling der jaren, bergop. Zie het woordenboek der Frequent. van dr. De Jager.
7.	Meoonsche sfeer. - Maeonië is Lydië en bij uitbreiding dat gedeelte van Azië, waar Lydië ligt. Maeonisch is dus zoowel ‘Lydisch’ als ‘Aziatisch’. Volgens sommigen is Homerus te Smyrna, volgens anderen te Colophon, dus in Lydië geboren. Van daar Maeonide = Homerus; Maeonisch = Homerisch. Bij uitbreiding heeten ook de Muzen ‘Maeoniden.’^1).
8.	‘Om eer zijn kruin meer takken schoot, die sluikerij te sluiken’: Vulcanus' wraak.

Terecht bemerkt de inzender der vragen hierin eene zinspeling op 't woord ‘hoorndrager’. Dit woord is zeer oud en reeds bij Kiliaen te vinden. In oude boeken vinden we van overspelige vrouwen gezegd, dat ze haren mannen hoornen opzetten, m.a.w. de narrekap op het hoofd drukken, d.i. om den tuin leiden, bedriegen. Hierdoor wordt de uitdrukking

1) Smyrna, Rhodos, Colophon, Salamis, Chios, Argos en Athene maakten alle aanspraak de geboorteplaats van Homerus te zijn. Het dialect van dezen is echter Chiisch (van Chios).

[p. 307]

‘hoorndrager’ duidelijk. Het Fransche cocu is eveneens zeer oud en beteekent ‘gek, dwaas’. Dit cocu komt in een onzer oude kluchten voor in den vorm wijo, met dezelfde beteekenis. Of dit cocu de grondslag is van ons koekoek, een anderen naam voor hoorndrager, is niet zeker, maar wel te denken. Dat echter de eigenaardigheid van den koekoek, eieren door andere vogels uit te laten broeden, invloed had op dien naam is zeer waarschijnlijk.

L.