|
| |
| |
| |
Huibert en Klaartje
van B. ter Haar.
Het overlijden des gevierden dichters verlevendigde nog eens weder de herinnering aan de schoone gedichten, die in onze jeugd nog al den glans der nieuwheid hadden en menigeen zal hij het doorlezen der regelen aan ter Haar's nagedachtenis gewijd, op nieuw in gedachte of bij herlezing hebben genoten van de St. Paulus-rots, Joannes en Theagenes en meer dan deze, hij het meest bekende van alle Huibert en Klaartje, dat niet alleen in allerlei uitgaven ook geïllustreerd verscheen, maar (gelijk De Portefeuille van den 27en Kov. j.l. meldde), onder anderen ook in het Hongaarsch vertaald is.
De dichter heeft er bij opgegeven, dat het bewerkt is naar een Friesch volkssprookje, waarin hetzelfde verhaal voorkomt, maar dat door den dichter werd gewijzigd. Dit oorspronkelijke stuk is niet algemeen bekend en we meenen onzen lezers geen ondienst te doen, door het hun hier voorteleggen, gelijk het voorkomt in Sanghfona een bundeltje met platduitsche verzen in 1828 verschenen, waar we op bl. 24 het volgende lezen:
De arme Joost un Greetje.
Joost un sien Greetje, arm in Good,
Satt'n upp een Avend wal-gemood
Mit'n Bietje sück to laven.
Se sprakken van 't bekrumpen Deel,
Un dat, wenn 't Dutzend wurde heel,
Ellks porsje wurde minder.
Se stendden, süchtten hen un weer,
Un kunden 't neet uutfinden: -
Wenn 't Huusgesinn noch jümmer meer
An Kinder sulde winnen! -
Dann is der oock geen Raad meer vöer,
Seggt Joost, - alleen 't Schoflikken
Holt uns de Maanders neet van d' Döer,
Dat will ick di wall wikken.
| |
| |
Wat Raad nu dann, mien leeve Joost?
Vragt Greetje - heel verlegen; -
Sünn wi eerst heel un dall verwoost,
Waar dann wat heergekregen?
Mit eenmaal kloppt well an de Döer,
De will Baas Joost ins spreken,
Un segt heel vrüntelick an höer:
‘Se muchten d' Lamp ansteken.’
't Was 'n rike Heer, heel wiet van hier,
Dat kunn man gliecks wal marken:
He was so deftig un so swier,
In all sien Doon un Warken.
Tien Jaar hadd' he al mit sien Frau
In Leefd' un Trau versleten,
Un noch was hum vöer all sien Trau',
He wul döer ander Middel reis,
't Si na of wiet vernehmen:
Of 't hier of daar neet Lüden gaf,
De sück wall wull'n bequemen:
Een kindje an hum of testaan,
Vöer Geld un goode Woorden,
All musst' he dann oock so wiet gaan,
Heel in gansch frömde Oorden;
So kwam he dann be Joost sien Döer,
Un vund' vöerwahr hier good wat vöer
Van de Schoflikkers Saaden.
‘Segg Joost’ - so sprack he, - ‘'k hebb' wall höert
Dat ji in 't Vleesch bin segend,
Un dat het oock wall reis geböert,
Seggt an, will je mi wal ofstaan -
Een Kind? - de Kös' mag Ju tostaan,
Vöer mi blift dann 't Belonen.
| |
| |
Dit Loon sall seker neet gering,
So dat daardöer ju grote Kring,
Mit eenmaal wordt genesen!’
Nu spande Joost de Ohren regt,
Un dee dit Greet vertellen,
He wünskt dat Greetje oock man seggt:
Dat sall uns weer herstellen!
‘Vivat!’ seggt Greet, ‘de Tied is daar,
Dat wi mit ruumer Handen,
Bedeelen konen unse Schaar,
Vöer 't Spöhlen van höer Tanden.’
Nu wendt sück Joost weer to de Heer,
Un deit hum vrüntelk vragen:
Of 't Antwoord upp sien Vrage weer,
De Heer begrippt dann oock heel good,
Hiermit to vree to wesen; -
Want, 't handelt nee so ligt um 't Blood,
Dat hadd' he wall al lesen.
Daarupp verlett de Heer höer dann,
Un deit, döer Mitlied angedaan,
Höer Leed noch eerst versachten.
He drückt - heel unbemarkbaar sacht -
Uns' Joost een Stück in 't Handje; -
Greet, de 't van veeren sücht, de lacht,
Un knickoogt an höer Manntje.
Nu gingen Joost un Greetje dann,
Gelieks an 't overleggen,
Wat se wall an de goode Mann,
Upp mörgen wullden seggen.
| |
| |
Man leeve Mann, - wat meenst' dann wall,
Wat Kind sulv' hum dann geven? -
Me dünkt uns' Lammert, - Heh! jawal!
Segt Joost, - un sprekkt höer tegen.
Man laat uns nemen 't grote Wicht,
Dat kann mi heel nich scheelen:
Se kösst man Geld un deent uns nicks, -
Dat kannst du neet verheelen. -
Nee Joost, dat geit nu gaar neet an; -
Dat grootste Wicht sullk missen?
Daar 'k nu eerst Deenst van hebben kann!
Kumm, dat will 'k anders slissen:
Sta leever to, dat w' unse Jan,
Daar weet uns' Huushold 'n nicks neet van,
Jawall, proostmaaltied! dat soo neet;
Uns' Jan moot bi mi bliven:
De arbeidt, flickt un kennt al 't Neet
Daar hest du oock wal regt mien Kind,
Uns' Jan köen w' neet untbeeren;
Ick bin vullkomen so gesinnt,
De Tied sali uns 't noch leeren. -
't Was beter dann dat Wilhelm ging,
De is van Aart wat moodig;
Uns' Huus is hem doch to gering,
- Misschien geit hum 't vöerspoodig. -
Mien leeve Wicht, ick sta versteld!
De knappste van uns' Kinder,
Willt' ofstaan vöer een handvull Geld! -
Nee, dann hebb' wi se minder.
Dan laat du unse Anna gaan,
De het 't Bedenst noch nödig;
Se will oock toch neet good verstaan,
Un is van Aart wat sprödig.
| |
| |
Waar denkst du hen! - mien Mooders Naam
Sull ick so man hengeven? -
Dat was vöer mi ja eene Blaam,
De mit mi ging doër 't leven!
Man as 't toch eene wesen moot,
Dan laat het Jochem wesen:
Dat is een Junge wal-gemood,
Un kann oock al wat lesen.
Jüst, um dat he al lesen kann,
Kummt he mi mooi te stade;
He schrift mien Arbeit altied an,
Dan lied' wi oock geen Schade.
Man Stientje, - nee! - dat kann haast neet -
Dat is mien Süsters Name;
'k Wull anders seggen: de nimm Greet,
As 'k mi neet vöer höer schaame.
Nee! Stientje de geit neet van mi,
Als d' andern all', beloof ick di,
Un daar kann neet van worden!
Nehm Albert dan, de Rusebuss,
De kann uns 't minste lohnen;
Un kunn, as 't oock ins wesen muss,
Wall 't meeste noch vertonen.
Wat, Albert sull ick nooit weer seen,
Van d' heele Bodel sull mi geen,
An 't Harte so vöel griven.
Man Greetje, de uns so vöel köst,
Aan Krankheit un an quälen,
De sliet wi noch upp 't allerbest,
Un kann uns 't minste scheelen.
Fui! - schaam di Joost, ho maggst du 't wall,
Dat luttje, kranke Greetje sall,
To 't Reisen sück bequemen?
| |
| |
Dann segg' 'k vöel eer dat Hinderk sück
In d' Frömmde 't best kunn schicken,
De weet noch van geen schware Drück,
Un oock van geen Schoflickken
Nee! nee! dat kind geit neet van hier,
Dat kon 'k jo nooit vergeten!
Un wenn du di besinnest schier,
Dann hett dien Woord di speten
Nu hebb' wi jo man eene meer,
Kumm an! - segg' du man aan de Heer:
He kriggt geen een van alle?
Emden.
W...... N.
Voor eene juiste waardeering van een dichter is volstrekt noodzakelijk, dat we nauwkeurig weten, welke stof hij vond en wat hij er naar zijne eigenaardige wijze van bewerkte. Daarom vooral is deze mededeeling van bijzondere waarde. Uit de vertellingen van den Kannunik Schmidt kennen we het verhaal van den boer met zijn wonderknol en de meest oppervlakkige lezer zal uit de wijze, waarop Bogaerts dat verhaal behandelt, kunnen opmaken, hoe groot de mate van objectiviteit was en hoe groot de dramatische kracht, waarover Bogaerts moest kunnen beschikken, om naar deze eenvoudige grondstof een meesterstuk als het bedoelde gedicht, te kunnen schrijven.
T.H. DE BEER.
|
|
Auteursrechtvrij