Nieuwe Wegen. Jaargang 4

[p. 38]

Op en uit het wereldtooneel.

I.
Met goeie intentie.

‘De wereld is een schouwtooneel
‘Elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel.

(schouwburgrijmen) Vondel.

Kent gij de familie Kwatong?

Welja! een der grootste familieën die ergens bestaan, zij heeft leden in alle landen, dorpen en steden, zelfs in alle van ons wereldbolletje!

Bij ons is het Mr Casimirus Kwatong die van de wijduitgestrekte boom het scheutje is.

Mr Casimirus is een welstellende burger, braaf en christelijk, werk-en behulpzaam, ‘enfin’ het voorbeeld op zijn parochie en het jachtwiel in al de bondjes en genootschapjes waar hij, zoo niet aan 't roer, toch deel van uitmaakt. Mijnheer Casimirus is daarenboven ook kerkmeester en zou voor geen goud ter wereld de hoogmis willen laten en niet in de fijngesneden, houten zitbanken te bidden zitten dat zijn lippen ervan daveren; en zoo zijn geest niet buitengewoon wetenschappelijk ontwikkeld schijnt, zijn de raadgevingen van zijn praktiek verstand altijd zoo niet afdoende, toch de eerste en laatste toevlucht van al de in de war zittende leden.

Mr Kwatong is daarbij handelaar. Zijn ouders - God gedenk hun zielen - hielden een koffie- en chicorei- winkeltje en verkochten er zich rijk, en als vader Kwatong stierf; men noemde hem kortweg Kobus, nu is 't Mijnheer; zei hij aan Casimirus: ‘Jongen! wees werkzaam 'lijk uw ouders, doch blijf de firma in stand houden en verloochen haar niet!’ Zoo is de firma Kwatong, handel in koffie en chicorei, uitgebreid en een der bestgekalante der stad geworden.

Mr Casimirus'zaakje draait dus wel. Mevrouw Kwatong, geboren Seraphina Droogstoppel, houdt zich met den winkel onledig en Mijnheer bestiert zelf zijn zaken, gaat regelmatig de klanten bezoeken en houdt er een knecht op na, die dan met kar de waren thuis brengt.

Het zaakje draait goed, omdat, oordeelen de menschen, ‘hij rechtschapen is en 't zoo goed zeggen kan’.

Overal komt gij Mr Casimirus tegen, op straat, in huis, op trein of tram, altijd is hij op de beenen en kent van Haantje en Toontje, van Mietje en Nelletje al de gebeurtenissen der laatste week en verder. Valt iets 's morgens voor op 't Noorderuiteinde der stad, aan Mr Casimirus zal het niet lang onbekend en onbeoordeeld blijven, en met zijn koffie en andere waren, wordt het de heele stad, ja heel den omtrek rondgevent als 't laatste nieuwsje.

[p. 39]

Waar of nietwaar, gebeurd of niet, 't gaat op 't gladdig baantje en gletst vooruit waar het uitkomen wil.

Dat heeft waarlijk pak bij de klanten van Mr Casimirus: zij verlangen naar zijn komst, enkel om eens wat te praten, doch meest om uitleg te vernemen over dezen of genen, over deze of gene, die wat te dicht de schenen geloopen heeft, en dan is het er op.

- ‘'t Is al de pure waarheid! 't geen Mr Kwatong vertelt’, hoe zou het anders, zoo'n brave vent, die geen vlieg zou kwaad doen,... als z'hem gerust laat. Soms is het ook maar van hooren zeggen, en dan, Eh ja! 't kan waar zijn... en elk pakt het zoo hij wil... en zoo gaan de snetsebekken hun gang... en de jaren ook... doch zie... stilaan zouden kwade tongen in den duik en ‘onder ons’ bij het voorbijtrappelen van Mr Casimirus Kwatong, kwaadaardig durven zeggen: ‘'t nieuws van den dag is daar! Zie! hij heeft een tongske als een kwikbolletje, het staat nooit stil! 't is een naaldeke 't kan goed aaneen naaien, maar stekken ook!

Maar dat is zeker wel lasterpraat! Mr Casimirus is immers zoo goed, zoo godvruchtig, zoo gedienstig, zoo geleerd, en ja, als men nu zooveel in 't hoofd heeft en zoo'n neiging om goed te doen in 't hart draagt, hoe zou men wel anders kunnen als een tongske aan een klinksnoertje hangen hebben, daar zit toch geen kwaad in?

Hij spreekt 'lijk de vogels schuifelen, de bronne vloeit, de zonne warmt, uit natuurbehoefte, 't is hem noodzakelijk, noodig zelfs als brood aan zijn maag.

Bedriegen zou hij toch nooit, en met kwaad inzicht iets op andersmans mouw spelden, dat zeker ook niet! Neen! ‘Met goeîe intentie’ zegt hij, en als de menschen nu boos zijn, 't is toch waarachtiglijk zijn schuld niet! Trekken zij er boosheid uit, zij moeten er de schuld van dragen; dat 's klaar als pompewater.

Zoo kwam ik hem voor enkele dagen tegen.

- ‘Sa, beste Heer Kwatong! waar zoo haastig?’

- ‘Rap, rap, jongen, naar Kwaderaarde, mijn klanten eischen mij op’.

- ‘Sa, ik reis juist die streek ook in!’

- ‘Best! Kom mede, 'k heb u iets nog te vertellen... of beter te vragen; en zoo trokken wij het station binnen, de wachtzaal door en den trein op, die juist op 't doorreizen stond, en zaten samen.

Wij zaten, met zoo'n tiental personen in het compartiment dat we waren binnen geloopen en ‘a propos... doch ja, de menschen zijn nieuwsgierig en boos niet waar, en Mr Casimirus schoof wat dichter bij, en met vezelende stem, tegen mijn oor, ‘a propos, kent gij Mr Goedzak?’

[p. 40]

- ‘Ja, knikte ik, 't is mijn goede vriend!’

- ‘Opperbest! Doch tusschen ons, nietwaar? Ik heb gisteren bij toeval vernomen, dat zijn eer op den tong rijdt, dat zijn zaakje staat om te springen, enfin, dat hij met een vieze deerne naar Amerika gevlucht is! Dat kan toch zeker geen waar zijn. Weet gij daar niets af? Ik hoorde zeggen dat gij nog al goed met hem bevriend waart!’

- ‘Ja, bevriend! heel goed, doch niets vernam ik in dien aard... hoe is 't mogelijk... Ik heb hem inderdaad, sedert enkele weken niet meer gezien...

- ‘Ja, ja, jongen! De menschen worden zoo boos heden ten dage en de beste heertjes hebben soms mommen op hun gezichtje!... Ik vroeg het dezen morgen ook al aan twee, drie goede kennissen, doch ‘onder ons’ weet je... en niemand wist er een uitlegje op te geven... nu best, dit maar niet rond te bellen, nietwaar?.

‘Zeker, bevestigde ik’, doch hier moest ik uitstappen, zei goede reis aan Mr Kwatong en verdween ‘Niet rondbellen!’ spotte ik toen ik langs de straat het dorp instapte ‘Niet rondbellen!’ Die arme Mr Goedzak! Bij toeval, kwam ik 's anderendaags mijn vriend Goedzak tegen. Hij kwam naar mij toe:

- ‘Wat geluk u te zien! beste, begon hij...

- Hoe? schoot ik verwonderd in, ik dacht dat u...

- Wat dacht ge?...

- Wel ja... naar Amerika vertrokken waart...

- Naar Amerika “proestte hij,” maar, beste, ik ben enkele weken op reis gegaan, om in de hoofdstad mijn zaken te gaan uitbreiden, en...

- En ja, weet gij wat zij hier vertellen?

- Vertellen?

- Ja! vertellen van u...

- Van mij?‘

- ‘Dat gij een vieze deerne gingt huwen en naar Amerika overgezeild waart... en uw zaken om 't springen stonden. Ah! die tongen, die tongen!

- En wie was die held, die u dat vertelde?

- Mr Casimirus Kwatong!’.

Wij keken elkaar een poosje in de oogen en schudden ons hoofd. Dan scheidden wij, met de vaste overtuiging Mr Casimirus Kwatong voortaan te vluchten en lichtgeloovige lui tegen zijn nieuwsjes te waarschuwen.

Doch ja... onbeproefd heeft schoon spreken, doch beproefd noch meer.

De jaren volgden elkaar op en stilaan begon Mr Kwatong er zelf niet klaar meer in te zien.

[p. 41]

De kring van zijn vrienden scheen langzamerhand zoo te dunnen en 't getal der verbitterde hartjes zoo te groeien... ‘dat hij zich zelf afvroeg waar dit toch al naartoe moest! en wie toch die kwade geest was die hem bespookte?’.

- ‘O! de menschen worden zoo drollig, zuchtte hij, en de wereld is toch zoo boos!... Wat hij zei of deed 't was toch al met goeîe intentie!’

Op straat kwam hij zure gezichtjes tegen, op reis zat hij lijk altijd alleen of men scheepte hem zoo heel voorzichtjes af; bij zijne klanten veranderde 't ook, men kocht zoo veel, zoo gemakkelijk niet meer... beurs en lippen bleven dicht gesloten, en als hij op de stoep was en het niet meer hooren kon, schertste men hem achterna: ‘Hang uw waar aan uw tongske, het kan nog wat langer rekken! Foei!’ De zaakjes verminderden... Mr Casimirus moest min klanten bezoeken, bleef dus meer thuis bij zijn geachte wederhelft, die het gelukkig gebrek had juist aan de tegenovergestelde pool te staan van haar dierbaar mannetje, te weten, maar te spreken als het noodig was, en dan twee, drie woordekens. Gelukkig gebrek!

Zoo daagde er nooit geen onweerswolkje aan hun huwelijkshemel op. Mevrouw moest, 'lijk andere Evas dochters, het laatste woord niet hebben, en Casimirus had waarlijk zonder dit niet kunnen leven. Zij hadden ook een zoon, Zebedeus Kwatong.

Het was een flinke jongen, doch had een aardje naar zijn vaartje. Wellicht zou vader Kwatong voor zijn veelbelovende spruit de vlag moeten strijken, zoo behendig was de jongen met zijn tong. Eilaas, het heeft hem ook menigmaal kwaad berokkend, want 's avonds, toen hij huiswaarts drentelde na de dagschool, kwam plots van achter een straathoekje een vrij onzachte hand op zijn hoedje terecht of een puntige schoe aan het uiteinde zijner ruggraat, met die scherpklinkende zinsnede: ‘Daar babbelaar! Ga zeg dit nu ook aan Papatje en Mamatje en houd per naastens uw tong thuis of..! En aleer hij zien kon, wie of wat, stond de arme drendel te huilen van de pijn en ook van... schrik! Welheere! De jongen zag er ook even klaar in als vader Kwatong in den gang der zaken...’ 't Was al met goeîe intentie!

Jaren verliepen... vader Kwatong werd lengerhand beu van wroetelen, en spijts de belofte aan zijn vader zaliger op zijn sterfbed, heeft hij zijn koffie-en chicoreizaken overgelaten en is in een andere stad met zijn vrouw Seraphina Droogstoppel en hun zoon Zebedeus op hun pantoefelkes gaan leven!

- ‘Welheere!... de menschen wierden er te boos!’ - Hij heeft zijn ontslag ingediend in al zijn bonden en, nu hij niets anders te doen meer had, is hij gaan rikzagen van 's morgens tot 's avonds op een nieuwe kerf.

[p. 42]

Ja! Casimirus Kwatong en zijn familie, die brave christelijke menschen, dit voorbeeld op de parochie en... Doch, eilaas, zij voeren elders juist gelijk hier en zij stierven alle drie nog martelaren van de boosheid der menschen, ‘van verdriet en voor de goeîe intentie’.

Nonkel JAN.