Nieuw Leven. Jaargang 2

[p. 331]

Kroniek
Koerzaal en muziek te Oostende

Huf van Buren vertelt in De twee Invasies, eene herinnering aan het Nederlandsch Congres, in 1884 te Brugge gehouden, van onze Koerzaal als van: ‘een reusachtig, leelijk, rond gebouw, waar men slentert, wandelt, rookt, eet, drinkt, muziek hoort, speelt, leest, iedereen ziet en ontwijken kan, zooals men dit van een overdekt stuk open lucht verwachten mag.’ Vijf en twintig jaar zijn heen gevloden sedert Huf die weinig vleiende woorden neerschreef, misschien wel wat uit nijdigheid, om het plezierig avontuurtje dat hij toen te Oostende beleefde, en sedert is er hier wel wat veranderd. Wat of wie verandert er niet in een kwarteeuw tijds? Vraag het maar eens aan de jonge heeren en dames en aan u zelf, waarde lezer, zoo ge althans de vijf en twintig reeds overschreden hebt. Onze Koerzaal is ook wat ouder geworden, maar terzelfdertijd wat jonger, frisscher, keuriger, in omgekeerden zin van de menschen. Het leelijke gebouw van vroeger is thans een fijne, delicate tempel, waardig van de kunst die er gehuldigd wordt.

Groot en rond is de concertzaal nog steeds, maar er heerscht daar een gezellige streelende warmte, waarin men zich dadelijk tehuis gevoelt. De prachtige decoratieschildering van den bouwmeester Chambon vleit het vorschende oog, dat er met welgevallen en zonder verwondering naar opkijkt, en is zoo stemmig-intiem in zijn lichte zonnige kleurenschakeering. En toch wordt de stem bij eene eerste intrede in dit aantrekkelijke oord gedempt. Is het omdat de harde tonen van klankrijke woorden te schreeuwend zouden weerklinken bij den verzachten tred over het kostbare tapijt? Of zijn wij bang die plechtig-zoele stilte te storen, of het getemperde licht te breken? Ik weet het niet. Heeft niet iedereen van die onbestemde gevoe-

[p. 332]

lens, die geen woorden of klanken weten uit te drukken en ons des te duidelijker voor den geest staan naarmate ze onvatbaarder zijn voor onzen zin?

Dit weet ik althans, dat dit gevoelen niet ontstaat uit een overweldigende reusachtigheid. Reusachtig is de Koerzaal allerminst. Eenvoudig en koket heft zij in de lucht haar groen-geschaliede minarettorentjes, oprijzend uit de omloopende rotonde in blinkenden witten gleissteen; de helle spiegelruiten der glazen gaanderij weerglanzen, in halven cirkel zich om den dijk buigend, de heerlijkheid van fantastische zeegezichten; zegevierend wapperen hoog op den koepel kletterende vanen, in hun plooien verbergend herinnering aan zoo menig kunstgenot. Naast de duizelig-hooge hotels, die effen en koud hunne witte massa optrekken langs eene lijn van burgerlijke leelijkheid, lijkt de Koerzaal ons als een slank aristocratisch juffertje, opgesmukt en gepompadoerd, met rijke kunstig-uitgehaakte kantjes alhier, een lintje en een strikje alginder, omlijstend in een zedigen lentetooi haar lachend-rozige blankheid.

De Koerzaal is het aanlokkende middenpunt van ons badleven en iedereen haakt met een ongeduldig verlangen naar het oogenblik, waarop de akelige Winter zijne deuren sluit en zij de hare opent. Want zoodra de vlaggen weer fladderen in den wind op haar breeden trans, verrijst ook onze geheele stad uit haren winterslaap en herleeft met haar de Kunst, als aangeroerd door den tooverstaf eener onbekende fee. Dan hoor ik beweging in de drukke straten van ratelende wielen en puffende auto's, dan hoor ik straatgejoel en muziekgekletter, dan zie ik overal weer leven en beweging, dan voel ik de aankomende zomerwarmte door mijn heele wezen stroomen, zie ik menschen werken en genieten. Een bruischende stormende levensdrang vloeit met een opwekkende kracht door ieders aderen en het leven wordt ons weer lief om zijn onuitputbare bron van schoonheid, want schoon is het leven voor wie het begrijpen leert, zelfs in zijn smart, want smart is rijk aan verheffing en dieper innerlijk leven.

[p. 333]

Gretig verlangt men dan ook naar die eenig

MUZIKALE UITVOERINGEN

die wijd en zijd onze voornaamste badstad hebben beroemd gemaakt, en niet ten onrechte Het symphonisch orkest bestaat thans uit 150 muzikanten, onder leiding van de HH. Leon Rinskopf, als eersten en P. Lanciani, als tweeden orkestmeester. De krachten waaruit dit orkest bestaat zijn van het eerste gehalte, en dat moet ook, want zijne samenstelling is slechts tijdelijk en onbestendig. Het ware voor een dirigent onmogelijk dit orkest hier zelf te vormen. Slechts vluchtig kunnen de uit te voeren stukken ingezien worden 's morgens op de dagelijksche herhaling; voor 't overige moet de orkestmeester betrouwen op het talent en op de vaardigheid zijner artisten en vooral ook op zich zelf. Van hem hangt feitelijk alles af, hij moet al die verscheidene elementen tot eene eénheid weten samen te smelten, en die massa beheerschen met de minste aanduiding van zijn expressieve wezen. Daarin nu is de heer Leon Rinskopf uitstekend geslaagd: gansch zijn orkest hangt aan zijn maalstok en volgt hem. 't Is waar, het heeft hem jaren werk gekost alvorens zijn doel bereikt te hebben. Sedert 20 jaar nu leidt de heer Rinskopf de geheele muzikale beweging in Oostende. Waar hij, als bestuurder der Muziekakademie, steeds zijne ontwerpen verijdeld zag bij gebrek aan de noodige middelen, kon hij van een anderen kant zich vrij bewegen in de Koerzaal en daar zijne grootsche plannen ten uitvoer brengen.

Grootsch is inderdaad het werk van dien sympathieken leider en ontzaglijk is de invloed dien hij uitgeoefend heeft op muzikaal gebied in Oostende en in België. Ik zeg ook in België, want bij niemand hebben de Belgische toonzetters zulk een trouwen verdediger en zulk een milden steun gevonden als bij hem en nergens zal ook de vreemde kunst op zulke schitterende wijze zijn onthaald geworden als hier in ons feestpaleis.

[p. 334]

Sedert verscheidene jaren heeft er op 21 Juli een Belgisch Festival plaats, waar de Belgische toonzetters zelf een keus uit hunne werken komen besturen. Zoo zijn hier achtereenvolgens opgetreden: Benoit, Huberti, Gevaert, Waelput, Blockx, Tinel, Mathieu, Gilson, Vanden Eeden, Ryelandt, Daneau, Dubois. Dit jaar nog is dit feest een prachtige uiting geweest van een nationaal gevoel, dat bewust begint te worden van zijn kracht en zijn grootheid.

Elk jaar komen van de beste uitheemsche beroemde componisten concerten dirigeeren, uitsluitend aan eigen werk gewijd. Richard Strauss, den machtigen Duitscher, heeft men hier kunnen toejuichen en naast hem Glazounow, den Rus, Svendsen, den Noor, St-Saëns, den Franschman, Elgar, den Engelschman, en hunne werken komen voortdurend op het programma der concerten voor naast die van overledene grooten.

De concerten afzonderlijk zijn steeds afwisselend en aantrekkelijk, 's Namiddags van 2 1/2-4 1/2 uur dirigeert P. Lanciani. Zijn keus van stukken is gewoonlijk wat lichter op de hand, gezelliger, niet zoo klassiek en beter geschikt ook voor een publiek dat vooral luisteren komt uit tijdverdrijf en bij lectuur of haakwerk al moeilijk Wagner slikken zou. 's Avonds krijgen we dan de ernstiger brokken. Wagner, Beethoven, Liszt, Mendelssohn, Massenet, St-Saëns, Strauss, Waelput, Jaernefelt, Sinding, Widor, Elgar, Saffre, Zweers, Glazounow, Svendsen, Mozart, Puccini, De Bussy, Verdi, Leoncavallo, Blockx, Humperdinck en zoovele anderen, van de oudsten tot de jongsten, van de vreemdsten tot de eigensten, met één woord alle scholen prijken beurtelings op de programma's, niemand wordt uitgesloten. Het aantal uitgevoerde stukken beliep aldus gedurende het zomerseizoen 1907 tot 3600, waaronder 2000 verschillende.

Voegen wij daarbij nog dat elken avond, en in 't volle zomerseizoen ook elken namiddag, de beste zangers, zangeressen en virtuozen der wereld zich laten hooren. Uit Frankrijk en Duitschland, uit Engeland en Australië, uit Oostenrijk en Hongarië, uit Zweden en Rusland, Holland en Spanje, Italië

[p. 335]

en Amerika, en Denemarken, van overal zijn ze hierheen gekomen om lauweren te oogsten. Gedurende de jaren 1905-1906-1907 zongen uit België 140, uit den vreemde 205 kunstenaars onder wie namen aan te stippen vallen als Van Dyck, Noté, Seguin, Caruso, Selma Kurz, Frieda Hempel, Slezak, Imbart de la Tour, Tamagno, Bonci, Zerola. Voor velen onder hen is hun optreden in de Koerzaal eene openbaring geweest en het begin van een glorierijke artistieke loopbaan. Als virtuozen noemen we onder de violonisten Ysaye, Thomson, Deru, (gedurende jaren solist in het orkest), Micha Elman, Kubelik, Kathleen Parlow, de wonderkinderen Edith von Voigtlaender en Franz von Vecsey; - de pianisten Degreef, Pugno, Mark Hambourg, Nissen; de cellisten Jacobs (thans nog eerste cellist), Pablo Casals, Hugo Becker, Guilhermine Suggia; - de harpiste Marguerite Stroobants (thans nog soliste).

Is het dan te verwonderen dat in de maand Juli en Augustus duizenden en duizenden toehoorders zich in de Rotonde van de Koerzaal verdringen en wel eens handgemeen worden om een stoel of een plaats, als onlangs op 1^sten Augustus gebeurde toen Caruso zong? En zullen wij ooit kunnen nagaan welk een ingrijpenden indruk, welk een invloed onze concerten uitoefenen op die massa, die hier toegevloeid kwam en komt uit alle streken van het wereldrond, en die in hare afzonderlijke landen teruggekeerd, er de faam zal verkondigen van menig man, er vroeger onbekend of ongewaardeerd? Voor den smaak en de opleiding van menigeen wordt hier in de Koerzaal een vaste grondslag gelegd, die des te hechter is daar hij opgetrokken wordt uit een waren onvervalschten kunstzin. Dat is het werk en het schoone werk van den heer Leon Rinskopf. Wij zouden echter de waarheid onrecht aandoen, zoo wij naast hem niet dadelijk in onzen lof verbonden den naam van den heer Marquet, den bestuurder der Zeebaden-Maatschappij, die als een echte Mecenas zijn kunstleider vrij in zijn brandkast laat putten en over een onbeperkt budjet laat beschikken, dat gewoonlijk een 300.000 fr. beloopt.

[p. 336]

In het buitenland is de heer Rinskopf trouwens geen onbekende. In 1907 verbleef hij met zijn gansch orkest 14 dagen in Londen, waar hij met veel succes 6 concerten dirigeerde in de Queen's Hall. In Mei 1910 zal hij er naar alle waarschijnlijkheid terugkeeren. Voor 8 Januari 1910 wordt hij naar Brighton geroepen om er samen met den Franschen componist De Bussy, een Duitscher en een Engelschman, een internationaal festival te dirigeeren. In Warschau, in Berlijn, in Florentië, dirigeerde hij eveneens concerten van Belgische muziek.

Leon Rinskopf is een flinke zoon van de aloude stede van Gent, die zijn leeraars Waelput, Samuel en Gevaert en ons Vlaanderen eere aandoet.

Wij brengen hem hier gaarne deze welverdiende hulde, niet met het baatzuchtige doel voor Oostende reklaam te maken, als vele vooroordeelden soms mochten meenen, maar wel omdat het ons een aangename plicht is eigen nationaal werk te waardeeren, waar dat werk zoo dikwijls op onverschilligheid en kortzichtige miskenning onthaald wordt.

R. Verdeyen.