Nieuw Leven. Jaargang 2

[p. 282]

Rubriek der Tijdschriften

In de Nieuwe Gids, merken we een belangrijk artikel op van Frans Mynssen over Genuna Bellincioni. Naar aanleiding daarvan zegt hij 't een en ander omtrent aard en karakter der tooneelspeelkunst in 't algemeen.

De tooneelspeelkunst is een beeldende kunst, die door het gesproken ‘woord’ of den gezongen ‘toon’ dieper-vereenigd wordt.

De woord-kunstenaar (de dramatische auteur), of de toon-kunstenaar, legt het Innerlijk van zijne personen, - gelijk dit, gegeven den aard dezer personen, gedurende de steeds wisselende handeling zich zal openbaren, - als gekristaliseerd neêr in het woord of de muziek (den toon). De bedoelde woordkunstenaar zal bij het schrijven ook het uiterlijk doen zijner personen in de handeling steeds volgen, om het werk daardoor te doen worden tot ‘tooneel’: wijl de personen kunnen worden ver-beeld.

‘De beeldende kunstenaar die tooneelspeler is, kan uit den aard niet door middel van een stof buiten zich, doch heeft door het eigen lichaam te verwerkelijken datgene wat hij met betrekking tot zijn rol bij de lezing van het drama heeft gezien.’

‘De tooneelspeler schept het woord of de toon om tot iets, een geheel, dat steunt op de plastiek en waarvan het woord, gesproken, of de toon, gezongen, deel uitmaakt;... De expressie van gelaat en lichaam te zamen: op het eigen gelaat en lichaam van den tooneelspeler.’

‘Iedere werkelijke tooneelspeler-kunstenaar zal een rol op zijne, eigene wijze zien’. - ‘Wij achtten dit zijn recht, omdat, de tooneelspeelkunst

[p. 283]

niet is een, - het werk van den dramatischen auteur of componist, - dienende kunst’. ‘Het recht van den tooneelspeler-kunstenaar, een rol op zijne wijze te zien, houdt zijn werk levend’.

‘De regisseur vooral zal trachten den tooneelspeler de redenen van zijn aanwijzingen duidelijk te maken, hem de juistheid van deze aanwijzingen te doen inzien. Ook ter wille van een zooveel-mogelijk levende vertolking’.

Herman Lysen vervolgt zijn psychologische novelle ‘Nazomer’. Jan Greshoff heeft een goede bijdrage, ‘De Schoone Opgang’ geschreven naar aanleiding van ‘Waarheid en Chimère; van Conventie tot Schepping’ door W.A. van Konijnenberg, waarvan de première gegaan is in den Haagschen Kunstkring in April j.l.

Greshoff betuigt daarvan o. m.: ‘Ik meen, dat een werk, gelijk door van Konijnenberg tot stand is gebracht, eene rijke gebeurtenis in het kunstleven der hofstad, is...’ ... ‘te meer, daar het mij wil voorkomen, dat de beteekenis dezer opvoering niet slechts gelegen is in de artistieke waarde van het opgevoerde en de opvoering zelve, maar evenzeer in het feit, dat wij hier staan voor een daad, welke van invloed zal kunnen zijn op een goed deel van het kunstleven onzes Vaderlands: ik geloof, dat wij hier moeten zien een trachten naar de harmonische samenwerking van vele kunsten tot een zoo volmaakt mogelijk éénheid, een stap, zoo niet op den weg, dan toch in de richting van het Gordon-Craigsche ideaal’.

Timmerman vervolgt zijn Leo & Gerda’ Ary Prins geeft weer een brokje van zijn ‘Heilige Tocht’. Giza Ritschl vond Kloos bereid om eenige onbeduidende versjes op te nemen; wij Vlamingen kunnen zulke stijl-looze, nietszeggende gedichtjes niet slikken. De literaire kroniek van Kloos, is gewijd aan twee afgestorvenen: J. de Koo & P.L. Tak.

Elseviers Maandschrift. - Een belangrijk artikel wordt door Cornelis Veth gewijd aan het werk van den Vlaamschen schilder Stobbaerts, naar aanleiding van de tentoonstelling van diens werk in Pulchri Studio. Verder

[p. 284]

een bijdrage door Herman Baccaert over Klokkenspelen in Zuid-Nederland. Henri van Booven schrijft over Edgar Allan Poe. De Vlaming Frans Thiry liet een mooie met gevoel geschreven sprook ‘Merline en Viviane’ verschijnen. Robbers looft het werk ‘Janus’ van K. van de Woestijne zeer.

In ‘De Gids’ treffen we het slot aan van ‘Sprotje heeft een dienst’, de mooie novelle van Scharten-Antink. - ‘Luyken toch van den ouden stempel’ heet D^r Hylkema zijn artikel, waarin hij namelijk aantoont dat deze Jan wel als een vrijgeest heeft geleefd.

A. Roland-Holst geeft twee gedichten waarvan we dit willen overdrukken:

Herleving

Een rotsenstijgering in 't goud geslagen
Van klimmend zonvuur, dat in 't Oost het land
Houdt in een wijdomwikelende brand
Van vlammen die de lichte ruimten schragen.

En dáár, op 't hoogtepunt, waar wijde vlagen
't Scherpe eind omwaaien van den rotsenrand,
Laait fel mijn hart in stormbewogen hand
Van vuur geheven in het licht der dagen,

Daar in het wind-doorwaaide, lichte en wijde
Leven der ruimte zal mijn leven zijn
Van wereldhartstocht in 't beweeg der heemlen
En ik zal brengen al 't verwarrend weemlen
Van 't aardsche in mij voor den lichten schijn
Waar altijd liefde is en altijd strijden.

[p. 285]

M. Van Hall looft in zijn Fransche kroniek de fransch-belgische auteurs Séverin en Crommelynck. - Dat deze Gidsredacteur echter den bal misslaat, als hij beweert dat er een zekere neiging bestaat van Vlaamsche zij, om alles wat van Waalschen kant komt, dood te zwijgen, bewijst eens te meer, hoe weinig Hollanders, niettegenstaande alle artikelen, van de Vlaamsche Beweging af weten.

Scharten, die zich in der tijd aan René De Clercq's werk zoo leelijk de vingers verbrandde (hij specialiseert zich in die kunst nog al goed, men leze wat hij over De Meyere, Bilderlijk e.a. schreef) zegt over dezen dichter in een paar regels een belachelijke algemeenheid, waarmeê hij zijn werk meent te kenschetsen. Van de Woestijne even besprekend, noemt hij diens stem ‘vermoeid en vermoeiend’. Van Jan Van Nylen heet het: ‘die de rij der Noord-Nederlandsche Verwey'tjes en Perk'jes met een Kloos'je completeert; Van den Oever, zeurig en groezelig zooals alleen sommige Vlamen, onwel door een mengelmoes van verslobberde Nieuwe-Gidsvrijheden en een soort van huilerige, klamme Christus-vereering, 't weten te zijn;’ ....