Nieuw Leven. Jaargang 1

[p. 139]

Rubriek van Tijdschriften

Het November-nummer van de XX^e Eeuw bevat een aangenaam-geschreven novelle Nazomer van Herman Lysen, alweer-eens een riek-maar-'n-proef-niet van Uit het leven van Frank Rozelaar door Lodewijk van Deyssel, De Louteringsberg van D^r H.J. Boeken, Zomernacht een proza-stuk van H. Bouma en diens dood-geboren étagère-verzen Stilleven en Verzen. Niet veel biezonders in dit nummer behalve de bijdrage van Cornelis Veth: Herleving der Romantiek? die zeer merkwaardig is.

Uit het Tijdschrift Studiën (voor Godsdienst, Wetenschap en Letteren) is te melden: J.P. Van Kasteren over De Canon des ouden Verbonds bij de Syrische christenen, L. Van Miert's De Nijmegenaar Theodorus Lindanus Vic.-generaal van Breslau en P. Seegers zijn studie Over allegorieën en vergelijkingen. Van grooter belang de Vondel-studie - De Bekoring en Val - Adam in Ballingschap door J. Boelen.

De Gids schenkt ons ditmaal gewone verzen van Th. Van Ameide, een eigenaaadig artiekel van M^r J.N. van Hall over Goethe in Italië, het vervolg van Legervorming door G. Polvliet. Typiek de bijdrage Dialogen. I. Noblesse oblige van Johan De Meester. Biezonder aan te bevelen in het november-

[p. 140]

nummer is de studie over Albert Samain door P.N. Van Eyck.

In Groot Nederland verscheen Uit 't gevaar, een brok proza van Carry van Bruggen. Niet heel-erg de Gedichten van L.S. Hylsma. Dit nummer bevat Prof. D^r H. Logeman's opstel over De taaltoestanden in Noorwegen en D^r J.L. Walch's verhandeling Humanist en Christen in de XVII^e Eeuw (J. Koopmans, letterkundige studiën; Gerard Brom, Vondels Bekering) beide aanbevelingswaardige artiekels. Vergeten we niet René De Clercq's Kleine Jacht te vermelden.

Onder de titel Dramatische Kunst verscheen van W.G. Van Nouhuys het uiterst belangrijk artiekel: Jac. Van Looy als Shakespeare - vertaler (Macbeth en Hamlet).

Het November-nummer van De nieuwe Gids geeft ons enkele bladzijden middelmatig proza van Ed. Coenraads. Pieter van den Meer vervolgt en zijne vervelende reisverhalen Uit Italië en heeft het in dit nummer over Florence: me dunkt er ware over die stad heel wat anders te zeggen dan hetgeen van der Meer in een droog taaltje van achter een bijbel-groot geschiedenis-boek met ernstiggewild professoraal gezicht ons tot slapens-toe voorleest.

Soms wel subtiel, de Fijne fragmenten door Jacob Israël De Haan, waaruit onder anderen ‘Ondergang en van de zon’:

‘Ik weet van een woonhuis, dat aan de buitenrand van de stad is gebouwd, en waaruit ik een wijde blik geniet over zeer verre velden. Vlakke velden zijn het. Er staan weinige en niet-groote huizen. De wijde blik is vrij, zeer ver Westwaarst, en daar staat eene losse laan van jonge boomen gebouwd.

[p. 141]

Het Oosten is in den morgen het mooist. Het Westen in den avond. Want, waar de zon is, zijn hemel en aarde het mooist.
Het is in dezen tijd van het jaar winter. De Natuur slaapt. Maar de zon slaapt niet dood. Als dat zoo was, zou ik afsterven. En zoo mooi zijn de ondergangen van de zon van dezen tijd. Er zijn dagen in dit seizoen van het jaar, die dicht en dof zijn van damp. Achter deze damp is de vorm van de zon niet zichtbaar, maar wel het licht. Dat is rood. De doffe en ijzergrijze regendamp wordt roode zonnedamp, lichtrood en daar scherpen fel-roode strepen doorheen. Later dooft deze zonneroode felheid en verder doft de roode zonnedamp, zoodat mist loodzwaar, lood-blauwgrijs over landen wolkt van streek tot streek.
Er zijn ook opengebouwde winterdagen, zonder dampen. De lucht is hoog. De kleuren van de lucht zijn: blauw en wit. Beide koel, zonder tusschentinten. De zon gaat witschrijnend naar beneden. Een felle en sterke ster. Van de laan in het Westen is iedere boom nu zeer zichtbaar. Met smalle stam en met zwarte kruin, die stipt tegen de lucht de takken teekent.’

Verder De ingesluimerde hof en Henning lyrisch proza van Caecilia Ameye; eene heele reeks Spreuken van G.J.P.J. Bolland; een lang-niet-al-te-biezonder gedicht van Jeanne Reineke van Stuwe Amabella, maar mooi-eigenaardig de verzen van Laurens v.d. Waals, waarvan hier een paar strofen:

[p. 142]

Stads steeg

Waar de nacht het diepste neeg,
in den elboog van een steeg,
trok harmonica geluid
eene kleine nachtkroeg uit,
traaglijk deinende en zwierf
langs de gevels van de huizen,
tot het kwijnende verstierf
in het wind- en regenruischen;
tot op eens met dof gedreun
de lage buitendeur viel open
en men helderder den deun
door 't geruchten hoorde loopen,
achtervolgd door 't zwak gepraat
van de menschen, die beneden
uit het kleine kroegje deden
woorden dringen naar de straat.
.........

De cellist

De cellist zit in een gelen
welverspreiden kunstlichtschijn
een verkwijnend lied te spelen
(met een langgerekt refrein),
dat langzaam komt siddervaren
van de snaren
naar de deur,

[p. 143]

 

en verruischt in de portalen

 

als onrustig ademhalen,

 

of uit een der verdre zalen

 

zoekend nadert een geneur,

 

alsof van de breede trappen

 

met heel stil gezette stappen

 

iemand naar beneden schrijdt,

 

en het kraken van de treden,

 

even hoorbaar wordt vermeden

 

door het gaan op een tapijt.

 

........

 

 

 

De cellist nu licht gebogen,

 

met een goudgloed in zijn oogen

 

strijkt zijn stok zwaarder en snel

 

tot de klanken luid op klinken,

 

in hun eigen diepte zinken

 

en vervolgt dan stiller wel,

 

maar de gansche lucht blijft beven

 

en vereenzaamd schijnt het leven

 

door den toover van het spel.

Belangrijk het artiekel Over empirisme en metaphysica van G.J.P.J. Bolland, van wie de bewering: ‘Empirisme in metaphysica is eene achterlijkheid, waarin nog altoos en in slechte oneindigheid gestreden wordt tegen eene middeleeuwschheid, die sinds lang voorbijgestreefd is of onopgemerkt achter ons behóórde te liggen’.

In zijne verhandeling Dramatische problemen ‘om den Hamlet’ - een antwoord op de artiekels van G. Van

[p. 144]

Nouhuys in Het Vaderland en Groot Nederland - raakt H. De Boer in te zeer bekrompene woorden den grondslag aan tot de Hamlet-studie: ‘Het verschil van standpunt tusschen den heer Van Nouhuys en mij is, dat hij het stuk onwillekeurig blijft zien als leesdrama, terwijl ik het zie als reeds geprojecteerd tooneelstuk. Voor mij is de tekst niet, of weinig meer dan een partituur; voor den heer V.N. - ik zal er de bewijzen voor geven - is zij te vaak het drama in zijn voltooiing.’

Literaire Kroniek: ‘Het is soms prettig en profijtelijk (kursief en!?- Red.) vergelijkingen te treffen tusschen twee dichters, die heel ver van elkaar staan in den tijd.’... en ten slotte geen mogelijke vergelijking te vinden!!! want hoe meneer Kloos er toe komt een parallel te trekken tusschen Sir Philip Sidney en... Karel Van de Woestijne, weten de duivels. Het eenig verband is wellicht te zoeken in 't louter toeval dat de werken dier dichters juist naast mekaar in Kloos zijn boekenkast staan.

Redaktie.