Nieuw Leven. Jaargang 1

[p. 89]

Rubriek van Tijdschriften

In het October nummer van De Gids verscheen ‘Het verraad’ door Samuel Goudsmit, een artikel over ‘Legervorming’ door G. Polvliet, eene verhandeling ‘Het Hollandsch in Zuid-Afrika door Frederik Rompel. Biezonder belangwekkend ‘Silhouetten. I. - Thomas Rowlandson. II. - J. Stobbaerts door D^r. Jan Veth. Prachtige verzen ‘Sonnetten’ van Hélène Lapidoth-Swarth.

De XX^e Eeuw schenkt ons een mooi brokstuk uit Ary Prins, ‘De Heilige Tocht’; verder een waardeloos schets - novelletje van J. Everts Jr. ‘Verklaring’ geheeten, zoodanig klaar dat het uit-watert tot een flauw banaliteitje. Van Dr. M. Meyer verscheen de ‘Bijdrage tot de levensgeschiedenis van Baruch D'Espinoza.’ In deze aflevering lazen we het vervolg van ‘Moewe jaren’ door Dr. A. Aletrino, en ‘Kleine prozastukken’ door P.H. Ritter Jr. Verder slechte verzen ‘Het witte lam’ van Seley de Jong, het steeds moeilijker vervolgend vervolg van ‘Uit het Leven van Frank Rozelaar’ door L. Van Deyssel.

Aan ‘Groot-Nederland’ schonk J.A. Simons-Mees het vervolg (tweede bedrijf) van ‘Kasbloem’, een tooneelspel in 4 bedrijven. Het nummer bevat een uiterst belang-inboezemend artikel van M. Emants, over ‘Hoe Loki ontstond’

[p. 90]

een fragment van een rede gehouden voor de afdeeling den Haag van de Bond van Nederlandsche onderwijzers. Van J. Koopmans verscheen ‘Jan van Hout - Nederlandsch Renaissance-dichter’ en van Jacob Israël de Haan ‘Over een blauwe en een roode diamant.’ Het slot van ‘Witte Zomernachts-droomen in Noorwegen’ door G. Simons en gemeene ‘Verzen’ van W. Graadt van Roggen. Onder de rubriek ‘Literatuur’ eene nog altijd niet bevredigende kritiek over ‘Janus met het dubbele voorhoofd’ het mooi proza-werk van Karel Van de Woestyne. Opvallend-eigenaardig dat de drie-vierden der bespreking gewijd zijn aan V.D. Woestyne als dichter. Schrijver (W.G.V.N.) beweert bij onzen vlaamschen dichter een verwantschap te bespeuren met Albert Samain en J. Laforgue. ‘In dit vers (ging vooraf een gedicht van A.S.) van den sensitieven schoonheid lievenden Albert Samain vind ik den dichter V.D.W. maar niet geheel. Er is in zijn verzen - de titel ‘Het Vaderhuis’ getuigt er al van - meer menschelijks, meer intiems, meer huiselijks. Wat hem dicht bij Laforgue doet staan is de ironie uit de twijfelzucht van den veelzijdige geboren. Men moet zijn twijfel, zelfs zijn pessimistische zekerheid wegschertsen. Voor een gevoelige van ziel is er zooveel te lijden door wat de hoorn-zieligen nooit deert - en deze hebben zooveel aangeleerde of aangeboren zekerheden welke gene zich nooit verwerven konden! Is 't niet het beste als Pierrot te zijn, de wangen onder fard, de oogen sterk omrand, de lippen rood, de wilde haren weg gesloken onder 't kapje der vroom-willenden, en dan, af te wachten wat Colombine wil? Afdoende helpt het niet - er zijn oogenblikken dat de wang nog bleeker is dan 't meel,

[p. 91]

of dat het rood er door schemert, dat de oogen schreien zouden zwarte tranen over een wit gezicht... naarder kan het al niet.

Ah! tout le long du coeur
Un vieil ennui m'effleure...
M'est avis qu'il est l'heure
De renaître moqueur.

Laforgue.

...........Want komen we nu tot een karakteristiek, dan zien we in K.V.D. Woestyne een zeer verfijnden oorspronkelijken geest, een geboren kunstenaar, maar die niet licht voeling zal krijgen met de groote meerderheid van zijn volk. In zijn verzen en in zijn proza is dat subtiel onderscheidende en alleen schoonheid zoekend stileeren 't welke meer kans heeft van ons dan van zijn landgenooten de bewondering te wekken. (!? en kursieveering van Redaktie). Daarbij is er meer sierlijkheid dan kracht, meer weemoed dan levenlust, meer verbizondering dan algemeen-menschelijks in zijn werk. Het heeft de kostelijke kwaliteiten van het eenzaam-verfijnde dat naar het decadente (kursieveering v. Red.) neigt, de kunst voor fijnproevers die verwarrend werkt op wie niet anders dan klaarheid en eenvoud vraagt. Er is in zijn proza veel wat een langzaam genieten vraagt en een langzaam doordringend genot verschaft. Iemand die vergelijkingen neerschrijft gelijk: ‘zwoel als een wonde die rijk bloedt in het donkere’ is een kunstenaar met groote suggestieve kracht, van wiens talent het onvermijdelijk minder goede, het soms wat ge-

[p. 92]

maniereerd lijkende, de niet zelden precieuze woordkeus en den wel eens moeilijk te begrijpen zinbouw tevens te aanvaarden (kursieveering v. Red.) hebben’.

In het September-nummer van De Nieuwe Gits verschenen ‘Hoofd en zijn warenar’ door J.J. Griss, ‘Een eerste Indruk’ Forrero's Grandezza e decandenza di Roma, ‘Odusseus en Kalupso’ schoone verzen van P.N. van Eyck, de vervelende ‘Alhasverieden’ door Alf. Verreyn, ‘Lentetij’ van G. Van Hulzen, ‘Vers in poza’ van J. Reddingius en middelmatige ‘Verzen’ van Georges Mylt. Piet van Assche heeft er eene alweer eigenaardig-karakteristieke flink geschreven novelle ‘De Eenzamen’.

In De Beweging aan te bevelen bijdragen van D^r C.G.N. De Vooys ‘Een Staatskommissie voor de Spellingkwestie?,’ van J. Koopmans ‘Rhynvis Feith’ en van Is. P. De Vooys, ‘Sociale Hygiëne’. Biezonder interessant ‘Het Al-Eenig Leven’ door Nico Van Suchtelen, een dichterlijk-wijsgeerige Geloofsbelijdenis. Albert Verwij vindt er gelegenheid de opvoeringen van Vondel'sAdam in Ballingschap en Hamlet (vertaling door Jac. Van Looy) door Royaards en Verkade nogal streng-krietisch te bespreken. ‘Gedichten’ van Geerten Gossaert en een schoon-eigenaardig lang vers ‘Adam’ van Karel vande Woesijne.

Het October-nummer van De Nieuwe Gidsbevat behalve ‘De oorsprong der Napoleontische Legende’ door R. van Genderen Stort en het vervolg van het hoogst belangwekkend artiekel ‘Iets over Nevrose in Letteren’ door J. De Meester, een proza-stuk ‘Smeulend Vuur’ door Louis Carbin, ‘Uit Engeland’ verzen door Hein Boeken, ‘Sentimenteele geschiedenissen’ door J. Steynen, mooie ‘Verzen’ van

[p. 93]

Plasschaert en ‘Gesprekken’ door A. Meresco. Bepaald vreemd in een zuiver hollandsch tijdschrift als De Nieuwe Gids, eene vulgair-plagiate boeren-novelle ‘Vlaamsche kermis’ van Frans Verschoren. De eerste bladzijden van dit nummer zijn gewijd aan mooie van-vernieuwd-leven getuigdende verzen van Karel van de Woestijne ‘De Maanden van Zomer en Herfst’ waaruit:

‘Getaand het dag-geweld,
- waar 'k vredig-traag verdroome
mijn dadeloozen lust, in schaaûw van koele boomen,
September, zie 'k uw schoone en moede jeugd, gesteld
ter roode en paarse pracht van 't laaiend hemel-veld.

Gij gaat; uw luie lokken
zijn duister uitgespreid
op uwe schoudren en de huid van eene geit;
al-waar ge spraakloos voert aan 't heuvlig kimme-nokken
uw kudde en schoonen stoet van geite, en geite-bokken.

Ge en roert; en uw gezicht
is als een blonde pruime;
waar 't zonder één'ge waas van hoegenaamden luime,
naar geen begeeren hoegenaamd in de ijlt gericht
vaal duistert tegen 't wijd-omgloeiend avond-licht...

En 'k ligge; en - zonder peinzen -
als gelend elpen-been
zie 'k waar ze keeren gaat, uw schitter-matte scheen,

[p. 94]

 

en, daar de dage-strale, allengerhande deinzen,

 

belichten van een zon die te einde ligt te veinzen.

 

 

 

- En lusteloos als gij,

 

September, o beminde,

 

verdraagt mijn moede zin, het schaaûw der koele linde,

 

den bleeke’ en strakken ernst die, lijk een dooden-sprei,

 

een witte schemer op mijn aangezichte lei.

Redaktie.