Nieuw Leven. Jaargang 1

[p. 208]

Rubriek van Tijdschríften

In de XX^e Eeuw levert P.V. Bruinsma een leuk novelletje ‘De Verrassing’ - Jhr. M.G.W. Van Vierssen Trip maakt de geschiedenis op van ‘De scheiding van Kerk en Staat in Frankrijk’ - Teirlinck geeft het slot van ‘Het Ivoren Aapje’ dat weldra in boekvorm zal verschijnen en alzoo nader door ons zal kunnen besproken worden - ‘De Dood van Keizer Otto III’ heet D^r Van Moerkerken Jr. zijn dramatisch gedicht, waarvan de handeling ten jare 1002 te Rome plaats grijpt. Heel schoone gedeelten in dit werk waar uiterlijke handeling verdrongen wordt door innerlijke. - L. Van Deyssel vindt in het optreden van Royaard in de Warenar, gelegenheid om dit blijspel van Hooft, P.C.G. te bespreken. Hij zegt o.m.: ‘Er zijn in den Ware-nar niet meerdere even-waardige, verschillend karakteristieke, personen naast elkaar. Er zijn slechts twee partijen: de eene, de zonnige, onbenullige wereld, - de andere, grauwe, vreeselijke gedaante, die haar bezoekt.’

In dit nummer ook nog een vervolg van Aletrino's novelle ‘Moewe Jaren’ en ‘Buitenlandsch Staatkundig overzicht’ door Chr. Nuys.

In Elsevier's Maandschrift komen deze maand o.a. de volgende bijdragen voor, waaruit voor ons, niets te reviewen valt: De bouwmeester Jos. Cuypers door Jan Kalf; Wouter de Kijker in Italië, door G. Simons; Schemering door Daan van der Zee enz.

[p. 209]

Groot Nederland, dat louter letterkundig blijft, heeft deze maal als belangrijks ‘Aristódemos’ tragedie van Konstantinos Angelopoulos, waarvan L. Couperus de vertaling geeft. Een stuk vol actie, dat van sterke inspiratie getuigt.

Querido eindigt zijne studie over ‘Misdadigers en misdaad in den modernen roman’ Ziehier wat hij o.a. schrijft over ‘Misdadigers atmosfeer: Stel u zekere kleuren voor in versomberden avondschijn. - Niets weggedoezeld of de natuur van den hartstocht zélf moet een doezellicht meegedragen hebben. - Denkt u het droefste rood, duisterendblauw als van een bewolkten en omstormden nacht-trans; stelt u voor onheilspellend grijsgrauw, grauw van een angstig-duisterenden herfsthemel. Het rood nù van toortsen, maar gedekt door zwaar-temperende schaduwtonen zooals Rembrandt soms zijn rood gaf in een heimnisvollen, zachtuitbrandenden en doorschijnenden gouden schemer; het weenende grauw van herfstdroefnis, het vreemde groen en duisterend nacht-hemel-blauw, raadselachtig diep-ver en dichtbij tegelijk, en ge rààkt aan het huiveringwekkende coloriet van het misdagersleven, de geheimnistonen van déze wereld. Het is een zwaar versomberd coloriet, maar van mysterieuse, angstige smart-schoonheid.’ En verder: ‘In uren van diepe ontvankelijkheid te staan tegenover de misdaad, een misdaad van Hamlet, een moord van Raskolnikoff, een waanzin van King-Lear, - en zoo tegenover alle huiveringwekkende vormen van demonische handelingen, - geeft een emotieleven, waarvan de trilling bijna nooit tot geheele rust komt in de ziel. In het brein worden al de moord- en misdaad-gebeurtenissen, door hun plastische kracht ingebeiteld’.

Vragen van den dag: hierin vallen in 't oog: I Reepmaker: Moderne Theosophie. II. De Slaapziekte in Midden-Afrika; III. v. Lanschot Hubrecht Schoolverpleegsters.

Wetenschappelijke Bladen - Wat D^r H. Treub zegt over ‘De zorg voor onze nakomelingschap’ zal menigeen tot

[p. 210]

nadenken brengen; het gaat hier namelijk over de kwestie, dat naast de kwantiteit ook de kwaliteit der jonggeborenen een belangrijke factor is. - Natuurlijkerwijze raakt hij dan het punt aan der ‘Puericultuur’. In één woord een hoogst interessant artikel - Over de ‘Nobelprijs voor letterkunde’ wordt ons een en ander ontsluierd; Oscar Levertin velde over de Nobel-Academie het volgend oordeel: ‘In het buitenland weet men niet, dat deze Academie, aan wien de uitvinder van het dynamiet wegens onbekendheid met den werkelijken toestand, de aesthetische rechtspraak opdroeg, voor het grootste gedeelte bestaat uit grijsaards, die ongetwijfeld zeer verdienstelijk zijn in andere opzichten, maar die met de literatuur even weinig te maken hebben als bisschoppen met de edele danskunst of wijsgeeren met het maken van vuurwerk’.

De Gids levert ons nogmaals een vervolgstuk van het echtpaar Scharten-Antink ‘Een huis vol menschen’ roman uit het Parijsche leven, die weldra in de ‘Nederlandsche Bibliotheek’ van Simons zal worden uitgegeven.

Potgieter, de stichter van De Gids, wordt, naar aanleiding van den herdenkingsdag zijner geboorte, (in Juli a.s. wordt het eeuwfeest gevierd) door J.N. Van Hall, Mr. Quack, Groenewegen, A. Van Schendel en G. Busken Huet herdacht. Het meeste trof ons ‘Potgieter en de romantiek’ door Van Schendel. ‘Alleen in Potgieter, den rustigen werker, herkent men dikwerf verbaasd, temidden zijner in eerbiedwekkende zelfbeheersching, die diepere warmte welke de droomen noodig hebben om te ontkiemen en tot levende beelden te groeien. De verhalen en schetsen lezende ziet men de tafereelen deugdelijk beschreven, maar door tusschenvoegingen en opmerkingen hoort men steeds den auteur causeeren, tot men plotseling een beeld, niet beschreven doch klaar gevormd in een klaren stijl, zoo waarachtig levend heeft aanschouwd, dat men zeker weet dat hier de onbewuste ver-

[p. 211]

beelding, de zuivere begeerte zelve schreef en niet de auteur die het dagelijksch leven copieerde.’

Prachtige verzen levert ons Boutens; uit zijn ‘Vergeten Liedjes’ veroorloven wij ons dit aan te halen.

De smalle ring

De smalle ring, de gouden band
Schendt niet de naaktheid van uw hand,
Gelijk uw stralend lijf niet weet
De schaduw van zijn donkre kleed:

Uw stralend lichaam lijdt noch weet
De schaduw van zijn donker kleed,
Zooals geen lijf of stof bezwaart
De ziel die door uw oogen klaart:

Geen aardsche lijf, geen stof bezwaart
De ziel die door uw oogen klaart,
Als smalle ring, als gouden band
Niet schendt de naaktheid van uw hand.

In De Nieuwe Gids van deze maand, hebben we 't voorrecht een artikel te lezen over ‘De oudste godsdienst in Griekenland’ door C.W. Vollgraff Behalve de anthropo morphe godsdienst, vindt men in Hellas een aantal plaatselijke eerediensten verspreid, ‘waarbij de plaats van het godenbeeld werd ingenomen door een steenen zuil of zelfs door een vormeloozen steenklomp.’

Schrijver gaat na ‘of er werkelijk een historisch verband bestaat tusschen den klassieken godsdienst der Hellenen en den zooveel ouderen godsdienst van het myceensche tijdperk. ‘Bij ontleding van den klassieken Griekschen godsdienst blijkt, dat de meeste daarin vereerde goden van arischen oorsprong zijn’. ‘Aanvankelijk is de godsdienst er ani-

[p. 212]

conisch geweest, om langzamerhand tot anthropomorphen beeldendienst over te gaan.’ Schrijver toont ook aan hoe vroegtijdig de kunst in dienst van den godsdienst gesteld is. ‘Reeds vijftien eeuwen voor dat Phidias het levenslicht aanschouwde beeldden kunstenaars in Griekenland de goden in menschelijke gedaante, en ondanks het overheerschen van andere vormen van vereering was de godsdienst toen, en ongetwijfeld reeds veel vroeger, een polytheistisch godengeloof, dat in wezen overeenkwam met dat van Homerus en Aeschylus.’

Verder geeft Jeanne Reyneke van Stuwe een mooi gedicht ‘Slaap, Droom en Dood’, Karel van den Oever vervolgt zijn beschrijvend verhaal ‘De Watermeulen van Deurne’. In zijne ‘Literaire Kroniek’ heeft Kloos het dezen keer ‘Over Predikanten en hoe zij kritiek schrijven’. Dit artikel werd hoofdzakelijk geschreven om zelfverdediging's wille, en door schrijver's Inleiding tot de Navolging van Christus van Thomas a Kempis in 't leven geroepen; Ten Kate en andere predikanten hadden het Kloos namelijk ten euvel geduid dat hij het verval, laat staan de verdwijning van het Protestantisme, heeft voorgezegd.

De Beweging heeft het deze maand bij monde van de volgende schrijvers in hoofdzaak over Potgieter; Verwey met een fragment van zijn inleiding tot ‘Gedroomd Paardrijden’; Alex. Gutteling met een ellenlang gedicht, over zijn eeuwfeest; Is. De Vooys met ‘Sociale Hygiëne’ Verder wordt het nummer gevuld met fragmenten uit ‘Tom's Dagboek, door W.L. Penning Jr. en deze verzen moeten ook dienen ter verheerlijking van Potgieters geboortedag, wànt in deze poëzie is Penning een onloochenbare zoon’ van dezen laatste.