De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 21

Burgemeesters Marie,
door Daniëlla.
(Vervolg.)

Het was nacht geworden, een donkere nacht.

In de ziekenkamer schemerde het flauw, het lamplicht was gedempt, zoodat het bed in het duister stond.

Marieke waakte. Een dikke wollen doek omhulde haar hoofd en schouders. Ze had de armen stijf daarin gewikkeld, maar had 't toch koud. Graag had ze wat op en neer geloopen - den langen nacht stilzitten in den wijden leunstoel, ze zag er tegen op. En hij begon pas.

Veel had ze voor den zieke niet te doen, nu en dan het ijs vernieuwen èn wakker blijven... dat zou wel gaan, ofschoon ze zich loom en moe gevoelde, ze had te veel om over te denken. Ze begon met op een gewonen stoel te zitten, als ze moede werd, was de leunstoel goed.

Hoe laat was 't nu?

Onhoorbaar sloop ze naar het tafeltje, waarop de lamp stond en het horloge van den burgemeester op 't standaardje hing.

‘Bijna tien uur,’ zei ze fluisterend. Zou Jean ook waken? Haar gedachten vlogen uit naar de hut, zij zag hem zitten aan het bed van zijn moeder, zorgvol lettend op 't oude, lieve gelaat, ze zag den grooten, sterken jongen met teedere hand het hoofdkussen rechtschikken, daar zij onrustig was, - een lichte graad van koorts. Voorzichtig hoogde hij het kussen op door er een buis van hem onder te leggen, duwde heel zachtjes een deken van hem tegen haar zijde, als steun... wat kon hij zacht en teeder zijn...

Buiten woei het hard. Met barsche slagen joeg de wind over de eenzame velden en deed de naakte boomkruinen bibberen en zuchten. Soms, als de wilde gezel meedoogenloos ruw door takken en twijgen raasde, de zware boomarmen krakend deed buigen, den taaien stam al zijn vezels en wortels in wanhopigen weerstand deed spannen, klonk hoog uit de kruinen klagen en huilen, eindigend in een schrillen, snerpenden noodkreet.

Het burgemeestershuis was hecht en stevig, deuren en ramen sloten vast. Het woeden daarbuiten stoorde de wakende niet, die verloren in het halfduister der groote, kille kamer, onbeweeglijk zat en als met klare oogen zag in een klein vertrek, dat warm en licht was door liefde.

Nu werd het een wijle heel stil. Hoog boven echter bruiste een andere wilde jacht van zwarte monsters, elkander nasnellend in het onmetelijk ruim.

Marieke maakte een beweging; had de stilte haar uit haar mijmering gewekt? Ze keek naar buiten. Even rilde ze en stond op om stil naar haar vader te zien, hij ademde zwaar... ze dacht aan den jachtopziener, zou hij nog leven? Brr, wat was het koud! Weer keek ze naar buiten, daar was het effen zwart. Ze ging nog eens zien, hoe laat het was. Nu ze haar gezicht voorover boog, om op het horloge te kijken, scheen het toch erg bleek, witter nog door het dofzwart van den omslagdoek. Ze trok hem steviger om de schouders.

't Was de eerste maal in haar leven, dat ze waakte, burgemeesters Marie. Haar moeder had ze gerustgesteld - ‘ze was toch gezond en sterk als een jong paardje’, had ze gezegd.

Elf uur.

Er was nu pas één uur om. Elf uur, zoo laat was het... ze zag opeens weer het gezicht van Jean, zooals op den vorigen avond, doodsbleek, verwilderd. ‘God!’ ze klemde de handen ineen.

't Ruischte buiten en fel kletterde de hagel tegen de ruiten. Het was in de doodsstilte om haar heen ineens een geweld, dat haar 't hooren en zien verging. Ze trilde letterlijk op haar voeten.

De zieke steunde luid. Ze ging vlak naast hem staan, tegen het bed gedrukt.

De bui was hevig, maar kort. Weer werd het stil. Wat was ze toch onrustig, bang haast, ze schaamde zich, ze moest wel van streek zijn. Ze voelde naar den ijszak, die moest vernieuwd worden. Voorzichtig draaide ze de lamp wat op om even licht te hebben. Wat was vader akelig wit... Jean zag ook zoo wit...

Met onzekere hand vernieuwde ze het ijs, draaide snel de lamp weer neer en richtte zich op. ‘Weg, weg toch met dat akelig gezicht.’ Ze staarde als hulpzoekende rond. ‘Neen, niet naar buiten, daar was het zwart, de muren zwart, de lamp, het licht!... Neen, daar was het horloge, dat elf had gewezen.’ Ze kneep zich de vingers en meteen zonk ze voor den leunstoel op de knieën en boog het hoofd tot op haar gevouwen handen en smeekte God haar te bevrijden van haar angst.

En die verdween ook. Ze zette zich in den warm-beschuttenden leunstoel en trachtte de mijmering te hervatten, waaruit ze was opgeschrikt, maar dat gelukte haar helaas niet meer. Als booze vijanden kwamen haar telkens nare gedachten bestoken Ze moest opstaan. Hoog richtte zij zich op. ‘Wat had ze toch? Was Jean geen oppassend man, voorbeeldig zoon, heldhaftig en sterk - wie dorst hem belagen?...’ En als dreigend, hoonend antwoord doemde uit de kamerschemering Jean's bleek, verwilderd gezicht op.

Ze was overspannen. Ze dronk haastig een groot glas water; dat was ijskoud, deed haar goed. Ze draaide de lamp hooger op om meer licht te hebben, 't Was haar een oogenblik geweest of het donker om haar heen begon te leven, tastbaar werd. Maar de zieke bewoog zich onrustig - ze moest het licht weer temperen.

Nu nam ze haar rozenkrans en terwijl de kralen bij 't gebed haar door de vingers gleden, kwamen tranen als lieve troosteressen haar angstig hart verlichten.

Toch, later begon weer het plagen en dreigen der beklemmende gedachten en beelden. Had ze maar de druppels voor zenuwen, die moeder wel eens gebruikte, haar angstig moedertje, dat ze wel eens, ja dikwijls, een beetje uitgelachen en beknord had om haar vreesachtigheid. Maar moeder had ze in haar nachttafel - zij zou wakker schrikken en wat zou ze zeggen, als zij om de druppels vroeg.

Maar toen het twee uur geworden was, kon ze het niet meer uithouden. Ze sloop naar de deur en opende haar zachtjes. Wat kraakte de vloer, ze knetterde letterlijk onder haar. Dat ze nu geen kaars bij de hand had. Moeder sliep op haar kamer. Ze moest een lange gang door en dan een hoek om. Ze ging op de teenen, met buigende knieën, zich vasthoudend aan den muur, de tanden opeen geklemd, zoekend in 't zwarte vóór haar... ze zocht, wat ze niet wilde zien, maar ze voelde het op haar afkomen, het doodsbleeke gezicht van Jean... ze zag het, en daarachter een ander, bebloed, van den jachtopziener. IJskoud werd ze, sloot de oogen, keerde zich om en ging rillend naar de kamer terug, sloot de deur op slot, ging naar het raam, schoof het voorzichtig open en stak het hoofd ver naar buiten.

Het woei niet meer, 't was stil en vredig daalde dichte sneeuw neer, lichte vlokken, die het donker van den nacht braken. Ze leefden en bewogen, wel in stille, geruischlooze eentonigheid, maar het was haar een oogenblik, alsof ze niet meer zoo alleen was. Ze bleef eenige minuten zoo, met den doek van het hoofd weggeslagen, voelende de natte vlokken dalen op heur haar en wangen, ziende naar de dunne, witte laag op t afdak dicht bij haar, die al dikker werd door de vlokken, die er bij kwamen, steeds meer. Het zou gauw een volle laag zijn, een wit laken, een...

Daar was het weer, 't sobere. Ze sloot fluks het raam, hard, ongeduldig, schrikte hevig, toen de zieke haar naam riep. Maar hij was reeds weer rustig, toen ze dicht bij hem stond en zijn hand nam. Lang stond ze zoo, onbeweeglijk, tot ze moede werd. Ze wilde volhouden, maar de angst kwam terug, de onrust krampte in haar arm. Ze maakte zich zachtjes los en zocht weer toevlucht bij haar paternoster: ‘Krans van parelen, waarvan elk een druppel hemelschen balsem schenken kan...’ had pastoor eens gepreekt. Ze was moede in den leunstoel gezonken, maar richtte zich nu op, ze wilde troost afbidden, knielde op den harden grond, boog het hoofd diep - met het stijgen van haar onrust, steeg de vurigheid van haar gebed, ze richtte het hoofd op en hief hoog haar handen, die den krans van groote, gladde, sterke kralen stevig omklemden, sprak de gebeden half luid, met haast, maar elk woord duidelijk en nauwgezet, met de vurige innigheid van een ongeschokt geloof, in haar alleen zijn met den Algoede. Ze bad in haar zielsangst, zooals ze nog nooit gebeden had, dat voelde ze.

Dan, na het gebed, liet ze de handen zinken, kuste het kruis van haar rozenkrans. Ze was kalm geworden, zette zich naast het hoofdeind van het bed en staarde naar den zieke. Een gevoel van groot medelijden vervulde haar. Ze vond zich zelve harteloos, dat ze nu eerst geheel met haar gedachten bij hem was. Arme vader, hij zou lang ziek blijven. Maar ze zou hem goed oppassen en lief tegen hem zijn - ze was zoo dankbaar, dat aan haar moeder en aan haar het ontzettend leed bespaard

[p. 308]

gebleven was, dat hij zou heengegaan zijn met woorden van toorn en van drift als laatste herinnering. Hij was nu eenmaal zoo. ‘We moeten elkander verdragen met liefde en geduld,’ had de pastoor dikwijls gezegd. Zijn antwoord was altijd: ‘Ik ben nou eenmaal niet geduldig, daar kan ik niets aan veranderen.’

Misschien zou hij nu... maar, o neen, hij moest beter worden en al veranderde hij niet, ze zou het nu beter en geduldiger verdragen dan vroeger - ze had zulk een angst om hem gehad.

Een uur lang wel had ze rustig bij het bed gezeten. Wat was ze toch kinderachtig angstig geweest. Op de gang had ze een oogenblik gedacht, dat ze gek zou worden van angst... ze huiverde even. Nu was ze echter kalm.

En dat alles was geweest om Jean! Ze moest boos op hem zijn. Als vader het wist, dat zij zoo doodsbang was geweest, ter wille van Jean...

Hè, hoe kwam die gedachte nu bij haar op - het bloed steeg haar naar de wangen. Waar had die zich verscholen en was opeens listig... Neen, zoo had ze misschien, ja, wel eens, meermalen, vroeger, gedacht, maar nu! Ze had gemeend, dat dàt voorbij was, ze was trotsch op Jean èn angstig om hem... Waarom had hij er zoo uitgezien en gezegd: ‘Ik, ongelukkige?’ Waar kwam hij vandaan, wat was hem overkomen, wat had hij gedaan? Had Mathieu haar maar niet vastgehouden, ze zou het hem gevraagd hebben, wat hij gedaan had! Ze zou hem gesmeekt hebben te antwoorden. Wat was hem overkomen? Ze wist niet veel van zijn leven in den laatsten tijd, had er niet naar willen vragen. En gisteren had Mathieu hem maar even gesproken en nog niet alleen. Ze zou vandaag naar hem toegaan, ze moest hem bedanken voor de redding van haar vader, moest vrouw Haekes bezoeken - ze zou hem dan vragen, wat hem overkomen was... maar dan zou hij weten, dat zij 's avonds bij zijn woning geweest was, wat zou hij dan moeten denken, neen dat kon niet. Mathieu moest het hem vragen... Maar hoe moest ze Mathieu uitleggen, wat ze wilde weten? Had ze het zich niet ingebeeld? De woorden had zij gehoord, maar zijn gezicht? En Mathieu had niet geantwoord op haar vraag. Het zou niet gaan. En als hij iets wist of hoorde, zou hij het dan vertellen aan haar, van Jean? Maar wat zou hij dan niet durven vertellen? Hemel, 't was of ze hem misdadig hield, wat warde ze toch, wat tobde ze...

's-gravenhage. monument 1813.

Maar ze bleef tobben, terwijl de tijd langzaam, langzaam kroop. Tweemaal luisterde ze of het horloge niet stilstond, ze wond het nog eens op. Eindelijk begon het te dagen, een grijze, doffe dag. Boven het met een dunne sneeuwlaag bedekte veld een grauwe hemel, laag hangend, vuil besmeerd en bezoedeld met groezelig zwarte strepen en vlekken; een kille, troostelooze dag lichtte aan. Nu en dan een dicht gewemel van dikke, natte vlokken, vermoeiend om naar te kijken en het uitzicht geheel belemmerend.

Ze mocht vooral niets van haar angst laten blijken, ze wou het ook aan Mathieu vragen, om niets te.... maar wat, wat moest die dan denken?

Waar raad te halen? Maar ze moest immers zwijgen! Had Jean wat met den jachtopziener gehad, had hij gestroopt? Jean gestroopt! Dat kon niet!... maar zijn moeder, ze hadden armoe geleden... o! zij was de schuld, zij, zij... zij had hem uit het huis verdreven, zij was licht geraakt geweest tegen den knecht, die altijd zoo bescheiden was, tegen haar opzag en haar vereerde. Hij had niet dùrven groeten. Neen, dàt niet, die schuld niet, ze was nog zoo jong, die straf zou te zwaar zijn voor een oogenblik van lichtzinnigheid, dat ze lang al had geboet, doordat het haar pijn deed, telkens als hij zonder groet voorbijging, als hij haar blijkbaar meed, als haar vader over hem uitvoer. Ze had hem

[p. 309]

gemist. Haar gedachten waren bij hem geweest, veel, met verlangen... Zou ze dat meê op haar geweten hebben?... maar het geldt niet haar, maar hem, den braven, trouwen, werkzamen jongen en zijn moeder, zij zou er van sterven en hij... dat niet, dat niet... ze knelde haar hoofd tusschen haar gewrongen handen. Zij was de schuld... en hij moest weten, dat ze dat wist, ze zou hem smeeken om vergeving, ze zou de rechters smeeken, bidden... maar het was toch nog niet... 't kon ook een ongeluk zijn... maar ze moest naar hem toe, hij mocht weten, dat zij 's avonds aan zijn woning was geweest,... hij had misschien zichzelf beklaagd, dat hij weggejaagd was, toen hij zag, dat zij nog aan hem dacht,... dat was het, dat moest het zijn. En hij had haar vader uit zien rijden en had vrees gekoesterd voor 't jonge paard en had het opgewacht bij den boom en had zijn leven gewaagd voor haar vader, nu hij wist, dat zij op hem nog goed was. Ze perste hare handen tegen haar snel kloppend hart. Ze zou naar hem toegaan, zeggen, dat ze altoos goed op hem geweest was... ach, dat akelige visioen van den bebloeden jachtopziener, God, had de dokter het haar toch niet gezegd. Ze kende hem goed, het was een knappe man, maar streng... buiten had hij gelegen in den kouden nacht, gewond, verlaten... neen, dat kon, dat mocht niet zijn...

Vijf uur. Ze hoorde een stap op de gang, de meid, die haar koffie bracht. Ze wikkelde zich snel bijna het geheele hoofd in den doek, opende even de deur, nam den dampenden kop aan, fluisterde: ‘vader is rustig geweest, ga dat aan moeder zeggen,’ en sloot weer de deur. Ze dronk haastig een paar slokken, de heete dronk deed haar goed, maar de kop trilde tusschen haar vingers en ze zette hem neer, kon er niet meer van drinken, ze moest wel geheel van streek zijn, alles benauwde haar.

Ze luisterde scherp, in spanning. Er kwamen menschen, zeker om naar burgemeester te vragen, bleven sommigen niet lang?

De dienstmeid bracht haar ontbijt. Ze vroeg, of Mathieu er was. Neen, die was het dorp in, de jachtopziener was dood. Ze sloot weer de even geopende deur, met moeite zette ze het bord met gesneden brood en het glas melk op het tafeltje bij de lamp. Iets er van gebruiken kon ze niet. De lamp kon nu wel uit, het was immers al dag - maar toen ze die uitgedraaid had, was alles eender, dof, donker, akelig, in de groote kamer op den vroegen morgen van den triestigen winterdag. Het was nog geen dag. Maar ze stak de lamp niet meer aan - het zou wel dag worden, ze vreesde dat komende daglicht, het donker verborg haar.

Rijksmuseum, Amsterdam.
DE OVERTOOM, NAAR DE SCHILDERIJ VAN JACOB VAN RUISDAEL.

Ze was erg moede. Om acht uur kwam Jenneke zeggen, dat Mathieu aankwam. ‘Uw moeder vraagt naar u, wil ik even hier blijven?’ ‘Ja, goed, ik kom dadelijk terug.’ ‘Hebt u niets gegeten?’ Ze was al weg.

Mathieu was reeds in de woonkamer, ze deed de deur achter zich dicht en ging naar hem toe, want ze kon zijn gezicht niet zien. Toen ze dat zag, greep ze met beide handen naar haar hart, en toen hij wilde spreken, strekte zij ze afwerend naar hem uit en boog het hoofd en deinsde achteruit. De tranen liepen hem over de gerimpelde wangen, een snik sprong uit zijn keel, hij trad haastig op het meisje toe, dat struikelde en in zijn arm zwaar, krachteloos ineenzonk. Hij richtte haar op, zette haar in een leunstoel, wreef haar slapen met azijn. Marieke, hij had haar van hare geboorte gekend, arm kind! ze kwam bij, zuchtte diep, keek hem vreemd aan, dan, hem herkennend, greep zij heftig zijn arm en vroeg met wijde oogen: ‘Jean?’ - Daar was geen ontkomen aan. Hij wendde zich af, wischte zijn oogen met zijn mouw. Ze schudde hem. ‘Hoe...? Wat...? Je moet het me zeggen, ik wil het weten, niet er om liegen, hoor,’ klonk dreigend haar stem. Maar Mathieu zag alleen haar blauwwit gezichtje smal in den zwarten doek, dien ze nog omgeknoopt had, en haar vreeselijk angstige oogen. En hij hield van haar als van een eigen kind. Hij moest wel zeggen wat de dorpsbewoners verschrikt had opgejaagd, heel in de vroegte, uit hun rust. Jean was gevangen genomen; de jachtopziener had zijn naam genoemd, vóórdat hij stierf... en hij had bekend... zijn bouffante was gevonden... ‘Mijn bouffante, die ik voor hem gehaakt heb!’ Z'n moeder wist nog van niets. De menschen kunnen het niet gelooven.

‘Neen, het kan ook niet zijn, het moet een ongeluk zijn,’ en terwijl ze recht stond, steunend op de tafel, zag ze opeens duidelijk, wat ze in het begin van den nacht in lichte schemering met wakende oogen had gedroomd, toen haar gedachten waren uitgevlogen naar Jean's kleine woning en ze hem zitten zag, liefdevol wakend bij zijn moeder. Het was haar toen licht en warm geweest, waarom en hoe? Nu zag ze het: haar vader hersteld en dankbaar Jean de hand drukkend en hand in hand kwamen ze bij haar en hij kon niets zeggen, maar zijn oogen vroegen heel

[p. 310]

duidelijk en haar vader sprak voor hem en alles wat hard was en leelijk in haar en om haar heen werd zacht en mooi. - Ze had 't niet gezien vannacht, alleen licht en warmte in het kleine vertrek van Jean en zijn moeder en nu was 't zóó duidelijk, dat ze het uitschreeuwde, toen tusschen haar en dat liefelijke beeld zich schoof het akelige: Jean, bleek, verwilderd, de jachtopziener bebloed, dood... een zwart gordijn daalde voor haar oogen en bewusteloos viel zij in haar stoel terug.

Eenige oogenblikken later kwamen de dokter en de pastoor gelijktijdig de woning binnen en vonden Mathieu tobbend om Marieke bij te brengen. Beiden begrepen spoedig, dat van de twee zieken het meisje er wel het ergste aan toe was. De burgemeester was buiten gevaar en hij zou geheel genezen. Marieke had, nadat ze was bijgebracht en te bed lag, dokters hulp weinig meer van noode. Haar sterk gestel zou den lichamelijken invloed van den doorstanen schok gauw te boven zijn, maar... de beide beproefde menschenkenn'ers hadden elkaar ernstig aangezien - hier zou de zieleherder een zware taak te vervullen krijgen, ze hadden beiden dadelijk begrepen, welke zware slag het meisje had neergeworpen.

Het gerechtelijk onderzoek ging zijn loop, hartstochteloos, met scherpzinnig wikken en wegen, onverschillig voor de snijdende pijnen, die het moest veroorzaken op den weg naar de wondeplek, die moest worden blootgelegd. Zooals de hand van den chirurg vast, zijn oog scherp en helder ziende moest blijven, moet ook de hand des rechters vast, zijn speurend oog helder blijven, zijn menschelijk medevoelen zich pantseren tegen het leed, dat hij moet brengen om erger te voorkomen.

Hij stond hier voor een moeilijke taak. De gewonde had slechts voor weinige oogenblikken zijn bewustzijn herkregen en van de enkele gefluisterde woorden, toen met inspanning door hem gepreveld, was slechts een naam verstaanbaar geweest: Jean Haekes. De aanklacht in deze woorden lag als een loodzware verdenking op den jongen man, die dadelijk verpletterd scheen door haar gewicht, als radeloos, gefolterd door een angst, die hem deed trillen als van lichamelijke pijn. Hij was in den aanvang tot geen antwoorden in staat geweest, maar een woord van den rechter, die over zijn verleden de beste getuigenissen had ontvangen en den juisten toon te treffen wist, verbrak den boei en alles vertelde Jean, ononderbroken, in haastige, stootende woorden, hijgend naar adem: hoe hij gestroopt had, zijn ontmoeting, het afgaan van het schot, het vallen van den jachtopziener, zijn radelooze vlucht - hoe hij, tot bezinning gekomen, was teruggekeerd, met doodsangst het veld had doorkruist, altijd weer, - dat hij de juiste plek niet terug had kunnen vinden - hoe hij eindelijk, uitgeput, naar huis terug was gegaan, daar zijne moeder ziek was en hij geen raad meer wist.

Er was in zijn bekentenis een in het hart dringende toon van oprechtheid geweest en het geoefend oor van den rechter was die klank niet ontgaan - maar de aanklacht in den uitgesproken naam door den stervende was vernietigend zwaar. Bewezen werd, dat hij reeds door den jachtopziener op strengen toon gewaarschuwd was; waarom had hij met zijn bekentenis gewacht tot zijn aanhouding? Op het terrein gebracht, kon hij de plek niet met zekerheid aanwijzen. Er waren drie plaatsen, die met zijn beschrijving overeenkwamen, één er van lag in de nabijheid van de plek, waar de getroffene gevonden was.

De bouffante erkende hij als de zijne; ze was mishandeld, vuil, gescheurd, maar het was Marieke's werk! Hij moest met bloedend hart bekennen, dat hij ze had ontvangen van de burgemeestersdochter. Hij had ze verloren in een worsteling met Thijs van den Weerterhof. Hij zag, dat men ongeloovig keek, doch hij bezwoer, dat hij er naar gezocht had, dagen lang, dat hij ze niet teruggevonden had, dat hem het verlies bitter leed gedaan had... Maar Thijs getuigde, dat Jean de aanvaller was geweest, dat hij daarom en wegens verwaarloozen van zijn dienst op staanden voet door den burgemeester was weggejaagd, dat hij geen bouffante gevonden had. Waarover hij dan twist had gehad met Jean? - deze stond toch als oppassend bekend en van niemand had men gehoord, dat hij onder de vechtersbazen gerekend kon worden. Valsch was het toen van Thijs' lippen gekomen: ‘Omdat Jean mij burgemeesters Marie niet gunde. Onze ouders zijn het reeds lang eens, dat weet het heele dorp!’

't Was een heerlijke wintermorgen, toen de jachtopziener begraven werd. De lucht was zacht, de zon scheen helder, ook in den diepen grafkuil met zijn wanden van geel zand. Rondom in de boomen, die de graven 's zomers overschaduwden, kwetterden lustig tal van musschen. 't Was of jonge lente bij winterbuur op bezoek was.

Zeer velen vergezelden den jongen man naar zijn laatste rustplaats. In zijn leven had hij van jongsaf alleen gestaan, en veel donker, slechts spaarzaam licht, was op zijn weg gevallen. Nu volgde een dichte drom zijn lijk en overvloed van zonnelicht straalde op zijn graf.

Naas den heer van het Huis liep onnoozele Kees. Sinds de wilde uitbarsting van smart, toen hij aan de zijde van zijn ongelukkigen broeder werd gevonden en niet van hem scheiden wou, was hij stil en schuw geworden, als onverschillig en onvatbaar voor meerder leed. Nu ook scheen hij onbewust van wat gebeurde. In de kerk had hij gespeeld met de losse prentjes van zijn kerkboek, voorzichtig ieder prentje nemende en gladstrijkende, tot een zachte duw van zijn buurman en de gefluisterde woorden ‘stilzitten, Kees’ hem het boek dicht deden slaan en in haastigen ijver, halfluid Onze Vaders en Weesgegroeten deden prevelen.

De gang achter de kist naar het kerkhof, zelfs het zien van het versch gedolven graf greep hem niet aan: was hij er niet altoos bij, als er iemand begraven werd? Tusschen de graven speelde hij met knikkers, at er rustig zijn boterham: als hij er menschen bidden zag, knielde ook hij neer en keek met weemoedigen, goedig vragenden blik naar de treurenden. Hij wist niet, dat de kist daar vóór hem zijn eenigen steun bevatte, hij liep werktuigelijk mee. Om het graf vormde zich de kring, nauwer wordend, doordat de menschen naar voren drongen, want de heer van ter Burg trad bij den grafkuil om zijn trouwen dienaar een laatst vaarwel toe te roepen. Met gespannen aandacht luisterden allen, toen welluidende en gevoelvolle woorden van lof en medelijden van zijn lippen kwamen. Hij was een knap spreker, doch zelfs een minder gevoelig hart zou aan deze groeve woorden van medegevoel hebben gevonden. Kees stond naast hem. Zijns meesters arm legde zich om zijn schouders, toen deze de haast teedere zorg schilderde van den strengen, stuggen, eenzamen man voor den onnoozelen, zachtzinnigen jongen.

Als wilde Kees deze laatste woorden logenstraffen, zoo rukte hij zich los, uitte een hartverscheurenden gil, als van een doodelijk getroffen dier en met het schuim op den mond baande hij zich met forsche duwen een doortocht door de menschen, die angstig op zijde weken. Wat wilde hij?

(Wordt vervolgd.)