De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 21

[p. 226]

Een dief in den nacht.
Oorspronkelijk verhaal van Louise Stratenus.
(Vervolg.)

Eindelijk was de strijd volstreden. Zelfs in den dood behield het gelaat van den vader nog de strenge uitdrukking, welke hem bij zijn leven zoo gevreesd had gemaakt, scheen hij over de zijnen te willen blijven gebieden. Maar die dagen waren voorbij; de waarheid moest thans aan het licht komen en Meta's moeder volbracht haar taak, na vooraf om de noodige wijsheid te hebben gebeden.

Het was op den avond vóór de begrafenis. Ongeloovig staarden hare toehoorders haar aan. Eerst langzaam, heel langzaam kon de mogelijkheid van zulk een handelwijze tot hen doordringen. Hun vader... De man, die hun zoo onfeilbaar toegeschenen had, een huichelaar, een beursspeler, die zijn kinderen had verarmd!

Nadat zij nog zooveel mogelijk getracht had, zijn nagedachtenis te verdedigen, begaf zij zich naar haar eigen slaapkamer, om hen vrijer te laten onder elkander. Het was toch hun vader; zij kon het denkbeeld niet verdragen, dat zich bij hunne droefheid ook nog de vernedering zou voegen zich te moeten schamen voor haar.

Maar reeds enkele minuten later kwam ook haar echtgenoot boven. Hij wierp de deur der logeerkamer achter zich in het slot en liet zich doodsbleek op een stoel neervallen.

Zij zag hoe de handen, die hij aan zijn voorhoofd bracht, beefden en vol medelijden naderde zij hem.

‘Otto!’ zei zij zacht: ‘het is heel hard, dat begrijp ik; maar wij moeten rechtvaardig zijn; een enkele zwakheid sleept er tien, twintig andere mede. Ik ben overtuigd, dat uw vader telkens slechts zocht te herstellen, wat vroeger verspeeld werd. En als wij goed nadenken, is de slag zoo zwaar nog niet voor ons. Uw oudste zusters zijn rijk getrouwd, zij zullen Lucie steunen, indien dit noodig mocht zijn, en wij, wij zullen heel eenvoudig leven voortaan. Ik zal allerlei bezuinigingen maken.’

‘Gij weet niet wat gij zegt,’ antwoordde Van Oudwijk, met een gebroken snik: ‘Wij hebben kinderen.’

‘Ja; maar wij kunnen zoo goedkoop leven op ons dorp. Ik zou desnoods Meta voortaan zelf les kunnen geven en wij kunnen onze twee jongens van kostschool nemen en in de stad op school laten gaan. Ik zal ook in het vervolg mijn eigen kleeren maken.’

‘En dat zegt gij?’ riep hij uit: ‘Gij, die mij zonder liefde getrouwd hebt!’

Een donkere blos steeg haar naar de slapen.

‘Waarom het verleden op te halen uit zijn graf?’ vroeg zij zacht: ‘Wij zijn immers trouwe vrienden voor elkander geweest?’

‘Ja, ik heb u niets te verwijten,’ zei hij, diep ontroerd haar hand omklemmende; ‘gij zijt een toonbeeld geweest van plichtsbetrachting en vriendelijkheid; maar thans, nu alles zoo geheel anders uitkomt als wij verwacht hadden, moet ik mij wel herinneren op welke wijze en waardoor gij mijn vrouw werdt. Gij hadt tot tweemaal toe geweigerd mijn liefde aan te nemen; maar ik bedacht hoe jong gij waart, toen die ander, van wien gij spraakt, naar Indië vertrok. Wat beteekenen de gevoelens van een zeventienjarig kind? Hij moest zelf nog slechts een onwetende knaap zijn geweest, om waarde te hebben kunnen hechten aan uw beloften. Waarschijnlijk had hij ze sedert lang vergeten en gij ook, gij zoudt vergeten, als men u slechts overreden kon, dat dit alles kinderspel was geweest. Ik begaf mij naar uw vader, sprak hem van mijn vooruitzichten, van de mooie som, die ik jaarlijks mee zou krijgen en, wat ik voorzien had gebeurde; hij werd door dat alles verblind en... en... wat ik niet had kunnen vermoeden, hij nam zijn toevlucht tot een onwaarheid; hij vertelde, dat die jonge man zelf in Indië verloofd was geraakt. Daarna eerst gaaft gij aan zijn smeekbeden toe.’

‘Wist gij destijds, dat het een leugen was?’ vroeg Meta's moeder, haastig het hoofd opheffende.

‘Neen, op mijn woord van eer, dat was mij onbekend,’ klonk het volkomen oprecht. ‘Ik kende hem niet eens.’

‘Dan is het goed, Otto, en het is ook goed, dat wij daarover heden gesproken hebben; want het was een vraag, die ik tot hiertoe niet aan wilde roeren en die mij toch dikwijls gekweld heeft. Gij kunt niet verantwoordelijk zijn voor... de verkeerde daad van een ander, en wij hebben thans bijna een en twintig jaar samen doorgebracht, lief en leed met elkander deelende. Ik leerde mij aan u hechten. Het verleden is dood, dood voor altijd.’

‘Maar het heden houdt de beloften niet, u toen door mij gedaan,’ sprak hij weifelend.

Mevrouw Van Oudwijk wierp met zachte fierheid het hoofd achterover.

‘Zoo gij daarmee het fortuin bedoelt, dat u te wachten stond, Otto, dan ben ik niet teleurgesteld; want het denkbeeld een rijken man te trouwen was zonder waarde voor mij. Indien dat mij had kunnen bewegen mijn woord tegenover... een ander te breken, dan ontving ik heden slechts mijn welverdiende loon. Neen, ik geloofde, dat die ander mij vergeten had, en voelde daardoor een groote, gapende leegte in mijn leven. Gij waart zoo goed en lief voor mij, dat het mij dankbaar stemde in mijn verdriet en mijn vader hield niet op mij te verzekeren, dat men elkander van zelf lief kreeg, als men hand aan hand het bestaan volgde; hij smeekte mij hem die vreugde te schenken mijn toekomst verzekerd te weten voor zijn dood, en zoo gaf ik toe... Laat ons er niet meer over spreken; ons leven is gelukkig geweest en thans wacht ons nog een schoone taak: alle persoonlijke smaken en genoegens op te offeren, om nog alleen te leven voor de kinderen, die ons overblijven. Misschien... gij zijt nog in de volle kracht van het leven, zoudt gij de een of andere betrekking kunnen vinden.’

Haar laatste woorden deden weder een lichtstraal opflikkeren.

‘Ja,’ riep hij uit, ‘dat zal ik beproeven. Ik had er nog niet aan gedacht. O! Anna, gij wijst mij op eens den weg!’

Meta had eindelijk en ten laatste het oogenblik zien aanbreken, waarop zij haar schat aan den staker kon gaan brengen. Betje en Dientje hadden samen afgesproken, dien dag haar oorknoppen en broches af te laten en geen beurs op zak te steken. Wat de beschermeling van het kind haar dan ook mocht willen afdreigen, zij zouden niets bij zich hebben. Voorts, ofschoon het een prachtige zomerdag was, had elk harer een stevige paraplu bij zich, welke - zoo noodig - tot verdedigingswapen kon dienen en, door deze voorzorgsmaatregelen gerust gesteld, begonnen zij zelfs plezier te krijgen in den tocht, al verzwegen zij dit ook voor Meta, die den indruk moest blijven behouden, dat zij haar een groot offer brachten.

Zij begaven zich dus dapper op weg. Het kind sprong en danste voor haar uit en nu en dan reed haar een rijtuig voorbij met lieden, die klaarblijkelijk den dag in het bosch gingen doorbrengen, wat maakte, dat de dienstboden zich steeds veiliger begonnen te gevoelen.

Nadat zij drie kwartier den straatweg hadden gevolgd, bereikten zij de eerste boschlaan. Hier moesten zij een zandpad volgen, dat door de zware zomerregens veel geleden had, en Betje begon al vol verlangen te spreken van het oogenblik, waarop zij zich neder zouden zetten onder de boomen en de boterhammen eten, die zij mede hadden gebracht; maar daarvan wilde Meta nog niet hooren; eerst moesten zij het arme gezin gelukkig hebben gemaakt.

‘Maar waar kunnen zij dan toch met hun wagen wezen?’ vroeg Dientje knorrig.

‘O! wij zullen ze wel heel gauw vinden; wees maar gerust!’ riep het kind hoopvol uit: ‘Ik ga hard loopen, dan roep ik, als ik iets van ze zie.’

Zij snelde weder vooruit en verdween om een kromming van den weg.

‘Je zult zien, dat ze hun kar hebben opgeslagen op een plek, waar geen christenmensch langs komt,’ bromde Dientje, wie de stilte der natuur begon te drukken: ‘Ik wilde, dat wij al bij den boschwachter waren.’

‘Ik ook,’ erkende haar kameraad, een angstigen blik om zich heen werpend: ‘wij zijn heel dom geweest, den straatweg niet te blijven volgen: het was wel een heele omweg naar de tweede laan te gaan; maar daar rijden de rijtuigen langs en dan is men toch altijd beschermd.’

‘Mensch, mensch! Waarom laten ze ook zulke dichte struiken aan den weg hier staan? Ik zou het besterven, als...’

Zij voleindigde haar voorspelling niet. Tusschen het kreupelgewas kraakte iets en in het volgende oogenblik gaf zij een zoo doordringenden gil, dat hij tot Meta doordrong en het kind ijlings naar haar beide tochtgenooten terug deed snellen.

Uit het kreupelbosch was een man te voorschijn gekomen, een man die op haar toetrad.

Hij zag er wel is waar niet onheilspellend uit, een knappe, omstreeks dertigjarige man, met een los zomerpak en een ronden hoed, die alleen de sporen droeg in aanraking met het groen te zijn gekomen; maar dat zagen de dienstboden in hare ontroering niet.

‘Wat wilt gij?’ vroeg Dientje, haar paraplu tot een strijd op leven en dood gereed houdende.

‘U den weg vragen,’ antwoordde de onbekende: ‘het spijt mij, dat ik u schrikken liet, maar ik was hier nooit te voren en ben verdwaald geraakt.’

‘O!’ zei Betje diep ademhalend: ‘dus is u die Wildervank niet?’

‘Wie is Wildervank? Ik ken dien naam niet.’

‘Een vreeselijke man hier in het bosch, die...’

Maar op dat oogenblik kwam Meta, met verhit gezichtje aanrennen.

‘Wat is er gebeurd?’ riep zij, al voortloopende, uit.

‘Och niets, een schrik voor niets! Mijnheer was verdwaald geraakt in het bosch en kwam zoo op eens te voorschijn.’

‘Is het anders niet?’ lachte het kind, nu bij haar aangekomen: ‘Wat zijt gij toch voor wezels! Mijnheer zal ons misschien wel kunnen vertellen, waar de kermiswagen staat.’

‘Een kermiswagen?’ herhaalde de man: ‘Ja, wacht eens, dien heb ik gezien. Moet gij daar wezen?’

‘Ja, mijnheer; ze hebben het daar zoo arm, zoo vreeselijk arm,’ verklaarde het kleine meisje: ‘en ik ga hun wat brengen. Niet van mijzelve; want ik heb niets meer in mijn beurs; maar ik ging voor ze rond en kwam toen ook bij iemand, och! zulk

[p. 227]

een goeden lieven man, die mij zoo op eens maar vijf en twintig gulden gaf. Gij kunt begrijpen of ze blij zullen zijn!’

‘Ja, dat begrijp ik. En kun je ze nu niet vinden? Nu, ik heb gelukkig nog wel een half uurtje den tijd. Kom maar mee.’

Zij liepen nu beiden vooruit, terwijl de twee dienstboden, beschaamd over haar schrik, op een kleinen afstand volgden. Wat moest zulk een netgekleede heer wel van haar denken? Was het niet alsof de streek hier vol dieven en moordenaars moest zijn, als men elken rustigen vreemdeling voor een boosdoener aanzag?

Meta had het intusschen heel druk; haar nieuwe vriend werd niet moede haar te laten vertellen en luisterde met de grootste belangstelling naar haar verhalen.

Eindelijk kreeg men den wagen in het oog. De onbekende liet zich nu nog uitleggen, welken weg hij te volgen had om het bosch weer uit te komen, dat hij slechts een paar uren, van uit de stad, bezocht had; en nam toen afscheid van het drietal.

Vijf minuten later was de kleine reeds bij de kar en, niemand ziende, begon zij tegen de houten wanden te kloppen.

‘Mijnheer Wildervank!’ riep zij, ‘mijnheer Wildervank!’

Maar het was niet de ongelukkige staker, die antwoordde; het achterdeurtje der kar werd ontsloten en in de opening vertoonde zich een kleine, uitgeteerde knaap, die met den eenen arm op een kruk steunde en zich met de andere hand aan de deur vasthield. Het ware moeilijk geweest zijn leeftijd te bepalen. Het lichaam was dat van een zesjarig kind; maar het schrandere gelaat en de uitdrukking der oogen verrieden, dat hij veel ouder moest zijn.

Zijn blik rustte onderzoekend op de van verbazing sprakelooze Meta en hij zei opeens:

‘U moet zeker de jongejuffrouw zijn, van wie vader verteld heeft?’

‘Dat zal wel,’ riep het kleine meisje, dat weer van haar verrassing bekomen was; ‘want wij zijn groote vrienden geworden, den avond toen... toen...’ zij bleef steken, vreezende hem aan den dood van het andere kind te herinneren.

Het jongske scheen het te begrijpen; want hij knikte toestemmend, zonder een woord te zeggen.

‘Waar is uw vader nu?’ vroeg Meta.

‘Het bosch in, met moeder en de anderen, om te zien of zij nog wat bramen en bessen kunnen vinden. Ik kan niet meeloopen zoover, dus pas ik op den wagen.’

‘Dat spijt mij verschrikkelijk,’ hernam de kleine bezoekster: ‘ik moest hem volstrekt spreken. Blijft hij nog lang weg?’

‘Zeker nog wel een paar uur.’

‘Zoolang kunnen wij onzen kostelijken tijd niet verspillen,’ verklaarde Dientje. ‘Er is maar één Zondag in de week en daar moeten wij van profiteeren, Bet en ik. Het is hier de leelijkste hoek van het heele bosch en wij willen gaan waar wij ook nog eens menschen zien.’

‘Misschien kan ik de boodschap aan nemen,’ zei de knaap.

‘Neen... ja... misschien wel...’ klonk het aarzelend. Meta's genoegen werd ten halve bedorven, nu zij Wildervank zelf haar schat niet geven kon. ‘Hoe oud ben je?’

‘Elf jaar,’ en het jongske voegde er haastig bij, als vreesde hij, dat zij hem niet zou willen gelooven; ‘men zou het niet zeggen, maar ik ben zoo klein gebleven na mijn val. Toen ik nog pas kon loopen, rolde ik van de trappen en na dien tijd was ik nooit meer gezond.’

‘Arme jongen! Hoe heet je?’

‘Wouter. U kunt mij gerust de boodschap toevertrouwen, jongejuffrouw. Ik ben niet dom; nu ik niets anders kan, probeer ik veel te leeren, dan kan ik later ten minste iets voor moeder verdienen met mijn hoofd.’

‘Leeren?’ herhaalde Meta, ‘ga je dan school?’

‘Neen, dat kan ik niet. Ik heb het maar een jaar kunnen volhouden; maar de boeken had ik toch en nu leer ik mijzelven.’

‘Dat is vreeselijk knap. Nu, weet je wat, Wouter, ik zal je dan maar zeggen waarvoor ik kwam. Als ik kan, zal ik straks hier langs terugkomen, om je vader nog eens te spreken; maar je moet hem in elk geval vertellen, dat ik rondging, om wat voor hem en u allen op te halen, en dat ik hem dit bracht. Hier is het. Ik hoop, dat hij er blij mee zal wezen.’

En zij overhandigde hem het zorgvuldig dichtgemaakte pakje met de kwartjes, guldens en het bankbiljet.

Wouter staarde haar een oogenblik aan, als had hij moeite de beteekenis harer woorden te vatten. Toen mompelde hij met trillende lippen:

‘O! ik dank u duizendmaal. Ik ben zoo blij, zoo heel blij voor moeder. Zij is zoo bedroefd en misschien zal zij dan weer eens gelukkig zijn!’

Voor den zieken knaap scheen slechts één wezen te bestaan: de moeder, die hem verzorgd had, gedurende de lange dagen, welke zijn vader aan het werk doorbracht.

Meta drukte hem nog op het hart, goed op het pakje te passen, en, daartoe aangemaand door haar ongeduldige gezellinnen, die vrij wat nieuwsgieriger naar een ‘staker’ waren geweest dan naar een gebrekkig kind, zooals men er overal zien kon, ging zij verder, na Wouter nog vriendelijk te hebben toegeknikt.

Zij begaven zich naar het huis van den boschwachter, waar het vol was met mooie rijtuigen en aardige boerenkarretjes en, den tuin ingegaan zijnde, waar zij tal van kinderen aantrof, met wie zij spoedig kennis maakte, speelde en stoeide Meta, tot het eindelijk tijd werd naar huis terug te keeren.

Op den terugweg was zij gelukkiger. Bij het inslaan van een laantje, stond het drietal op eens voor Wildervank. De dienstboden rilden bij zijn aanblik, maar Meta greep zijn hand en riep ademloos:

‘Zijt gij al terug geweest naar den wagen? Heeft Wouter u het geld gegeven?’

‘Ja, jongejuffrouw,’ sprak de man ontroerd; ‘ik kom er zoo juist vandaan en ging probeeren of ik u niet vinden kon; maar het is veel te veel, ik weet niet hoe ik u zal bedanken.’

‘Dat moogt gij volstrekt ook niet doen. Het is niet van mij. Ik kreeg het losse geld van allerlei menschen en het bankbiljet van een mijnheer, die wel heel rijk moet zijn, want hij noemde het maar een kwartje.’

‘Ik zou hem toch graag bedanken,’ zei Wildervank ontroerd, ‘zoo iets komt niet dikwijls voor, dat men zich het lot van een dwaas, zooals ik, zoo aantrekt. Waar woont hij?’

‘Aan het eind van het paadje over de bierbrouwerij, die tusschen het dorp en de stad staat. Van den straatweg af kan men het huis zien.’

‘Ik zal er morgen heengaan. De vrouw snikte het uit van geluk. Wij kunnen nu ten minste weer een maand lang naar werk omzien. Mocht ik toch maar iets doen, jongejuffrouw, om u mijn erkentelijkheid te bewijzen! Want ik weet wel, dat ik het aan u alleen te danken heb. Heeft u geen gebroken speelgoed, of iets dat ik voor u kan maken?’

‘Neen, niets, dank je,’ antwoordde Betje, voordat het kind iets had kunnen zeggen. ‘Kom, Meta, we moeten naar huis, of we krijgen van middag geen eten.’

‘Goeden dag dan,’ zei het kleine meisje, Wildervank andermaal de hand toestekende, ‘het is vreeselijk jammer, dat gij weg waart, toen wij kwamen. Ik had zoo graag uw vrouw en de andere kindertjes gezien; maar als mama terug is, zal zij wel eens met mij willen komen. Wees maar heel dapper; het zal wel alles goed gaan, dat zult gij zien.’

Nauwelijks waren zij buiten gekomen, of Betje riep uit:

‘Menschenkinderen! Wat voor volk heb je toch aangehaald? Ik wist niet hoe ik het moest aanleggen, om weer van hem af te komen. Die man ziet er uit als een moordenaar!’

‘Dat mag je niet zeggen, Bet,’ verklaarde Meta, haar verontwaardigd aanziende; ‘want het is volstrekt niet waar. Zijn haar en zijn baard zijn niet geknipt en hij draagt versleten kleederen; maar hij heeft een heel braaf gezicht en je hebt zelf gehoord, hoe dankbaar hij was. Slechte menschen zijn niet erkentelijk.’

‘Hm! Hij was het me veel te erg zelfs naar mijn zin. Waarom behoefde hij te weten, waar die mijnheer woonde? Hij had het geld eenmaal ontvangen en daarmee moest het uit zijn geweest.’

‘Maar hij wilde hem immers bedanken!’

‘Dat was niet noodig. Je hadt het best voor hem kunnen doen en ik vind het heel dom van je, hem gezegd te hebben waar hij woont.’

‘Waarom zou ik dat niet hebben gedaan?’ vroeg het kind, vol verbazing.

‘Omdat die mijnheer nu maar last van hem zal krijgen. Je begrijpt toch, dat hij bij hem zal gaan bedelen!’

‘Of nog erger!’ sprak Dientje met de holle grafstem eener Cassandra: ‘Neen, kind, Bet heeft gelijk. Je hadt liever je tong moeten afbijten, dan hem dat adres te geven. Er kan maar kwaad uit voortkomen.’

Maar Meta was niet verschrikt door die sombere voorspellingen. Zij kende den armen man wel beter, dacht zij, en om te vergeten, dat haar beide tochtgenooten zoo onaardig waren, holde zij vooruit, om Johanneskruid en boschplantjes te gaan plukken. De stralen der zon drongen door de takken heen en vielen op haar fladderende lokken, totdat deze haar als een gouden stralenkrans omgaven. Toen zij zich bukte om een wilde bloem te grijpen, begon een vogel te zingen. Zij vergat de berisping, het was alles zomer en zonneschijn, ook in haar hart. Al wat zij zich herinnerde was de vreugde harer beschermelingen.

(Wordt vervolgd.)