Gezicht op Haarlem.
Naar de schilderij van Jacob Ruisdael, in het Mauritshuis.
Jacob Ruisdael is een onzer beroemdste zeventiend' eeuwsche landschapschilders; men hoort zijn naam gewoonlijk het eerst noemen, als er over onze oude meesters in de kunst van het landschap gesproken wordt, of wel te zamen met dien van Meindert Hobbema. Toch moet men, in dit verbond, vooral dien van Jan van Goyen niet vergeten, noch Aert van der Neer en Aelbert Cuyp onvermeld laten, van welke meesters wij nu en dan wel eens landschappen in onze Illustratie afbeelden.
Ruisdael was een Haarlemmer; geen wonder, dat hij de schoone omstreken zijner vaderstad door en door kende en menig heerlijk schilderij eraan ontleende. Wel twintigmaal b.v. schilderde hij een gezicht op de stad met haar roode daken en slanke torens, haar kathedraal-gevaarte en vroolijk wiekende molens.
De hier gereproduceerde schilderij is een van deze stadsgezichten: de schilder heeft het genomen van af de Overveensche duinen; daar zag hij, van zijn hoogte, de verschillende plans van het landschap uitliggen in hun schakeeringen van groen: de Overveensche bleekvelden met het Hollandsch-heldere linnen er op, de lage huisjes, waarbij kleine mensch-figuurtjes ijverig in de weer zijn met de verzorging der gewichtige vaderlandsche wasch, het geboomte, de stad, ver en wazig aan de blinkende kim, met haar geschemer van roode daken, gewemel van witte molenwieken, klein en miniatuur-achtig als uit een speelgoeddoos. Maar vooral de hooge wolkenlucht, de prachtige, bewogene Hollandsche hemel, die het voorkomen van het landschap verandert naarmate hij hoog en diep-blauw zich erboven welft of laag en zwaar-bewolkt neerhangt.
Hier werpen lood-grauwe wolkgevaarten hun zware schaduwen over het land; maar de zon, met schuine, waterige stralen, gelijk uit een zomersche onweerslucht wij dit dikwijls zien, breekt er doorheen, zoodat heele reepen land, gelijk het bleekveld met de huisjes er bij, in een vreemd en hel licht te liggen komen, in een frjn-grijzen glans, waartegen de donkere schaduwbrokken scherp contrasteeren.
De heerlijke natuurwaarheid en het rustige meesterschap, waarmee het is uitgevoerd, maken de bezichtiging van dit kunstwerk een lust voor de oogen, en, door de oogen, voor de gevoelende ziel.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd