De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 21

Vader.
Door
Albertine Smulders.

Elken avond om halfzeven klonken er voetstappen voor de deur. Dan liep je met Liesbet gauw de gang in, maar juist als je aan de deur kwam, ging die van buiten open en je had ieder een been van vader te pakken. Moeder kwam achteraan, maar ofschoon zij niet riep of danste, of aan zijn jas trok, of zijn pakjes afnam, kreeg zij toch het eerst een kus, zoodat jij en Liesbet toch nog op de tweede plaats kwamen.

‘Hallo, kabouter!’ riep vader tegen je, zoodat je altijd terugriep: ‘Ik heet geen kabouter, ik heet Harry,’ waarover hij zeer verbaasd was. Maar Liesbet noemde hij altijd bij haar echten naam.

‘Wel, Liesbet,’ zei hij, neerknielende, want je had hem met pakjes en al op den grond getrokken, - en Liesbet sloeg dan haar armpjes om zijn hals en zeide:

‘Va-der.’

‘Wel?’

‘Vader, denk eens! Mijn pop heeft heel erg de mazelen gekregen.’

‘Neen! Het is toch niet waar?’

En ‘vader’, schreeuwde je in zijn ander oor, want terwijl Liesbet het eene gebruikte, gebruikte je altijd het andere - daar het streng verboden was samen hetzelfde oor te gebruiken.

‘Vader.’

‘Ja, ventje.’

‘De jongen van Jansen was vandaag hier, en... en... en hij zeide, hij zeide, nu, hij zeide...’

‘Va-der,’ - dat was Liesbet, die door haar oor sprak - ‘denkt u, dat mijn pop...’

Maar moeder verloste vader en zijn pakjes eindelijk, en nam allen mee naar binnen voor het avondeten, en als je mond niet al te vol was, vertelde je hem wat de jongen van Jansen gezegd had, en hij luisterde ernstig toe en schreef een geneesmiddel voor aan de pop. Ofschoon hij het gansche jaar door iederen avond, behalve 's Zondags, zóó thuiskwam, had je hem toch weer altijd iets nieuws te vertellen en het scheen altijd het wonderlijkste, dat hij ooit gehoord had.

Maar nu en dan gebeurde het wel eens, dat je niet verlangde naar vaders voetstappen.

‘Wacht maar tot vader thuiskomt en moeder hem verteld heeft, wat een stoute, stoute jongen dat je bent.’

‘Ik geef er niets om,’ fluisterde je uitdagend in je zelf, boos uit het raam kijkende, maar ‘tik-tak, tik-tak,’ de klok op den schoorsteenmantel liep veel harder dan anders. Maar in den klaarlichten dag was je nog heel dapper, als de zon nog maar heel lang scheen, zou moeder het misschien wel vergeten. Je drukte je neusje tegen de ruit. Er huppelde een vogeltje buiten, in den appelboom. Je kon het hooren kwetteren. Was je nu maar een vogeltje in plaats van een kleinen jongen. Vogeltjes waren zoo vrij en vroolijk: niemand sloot hen binnen op, wanneer het zulk mooi weer was. Kwam er nu maar een toovergodin, die je in een vogeltje veranderde. Dan zou je gauw wegvliegen en als ze om halfzeven naar je kwamen kijken, sprong je lustig in een kersenboom.

‘Tik-tak, tik-tak-rrrr! Een! twee! drie! vier! vijf!’ sloeg de klok. O, de dag was haast om, straks was het halfzeven, en dan... en dan...

Maar vader zou wel niet thuis kunnen komen. Dat was nòg eens gebeurd. Toen je daaraan dacht, keek je weer vroolijk en tikte dapper op het raam tegen het vogeltje.

Het vogeltje vloog weg.

‘Tik-tak, tik-tak, tik-tak, tik-tak.’

Snel ging de dag voorbij. De donkere nacht kwam en wierp heel zware schaduwen vooruit. Moeder ging je streng voorbij zonder woord of blik. Zij sloot de gordijnen. Een voor een stak zij de lampen aan. De groote lamp bij de piano met de roode kap, de kleine, groene lamp op de schrijftafel, de hanglamp in de eetkamer. De tafel was al gedekt.

De klok sloeg zes uur.

Je keek moeder eens tersluiks aan. Zou zij het vergeten zijn?

‘Moeder,’ zei je, ‘kijk eens hoe ik op één been kan staan.’

‘Moeder kijkt liever niet naar stoute kleine jongens.’

‘Tik-tak, tik-tak, tik-tak, tik-tak.’

Je was toch nog erg klein om gestraft te worden. En je voelde je ook niet heel wel. Het was niet in je hoofdje en ook niet de krabbel op je vinger. De pijn zat dieper.

‘Tik-tak, tik-tak.’

Wanneer je dood ging, zooals het broertje van den jongen van Jansen en men begroef je op het kerkhof, dan zouden ze wel bedroefd zijn.

‘Tik-tak, tik-tak.’

Moeder ging naar het raam en keek naar buiten.

‘Tik-tak! Wrrrrr...’ En de klok sloeg halfzeven.

Er klonken voetstappen - moeder ging naar de deur - daar ging ze open.

[p. 124]

‘Waar is de kabouter?’

En moeder vertelde het!...

...en als vader strafte, was het altijd, of hij er zich eigenlijk niet mee moest bemoeien. Hij was den ganschen dag weg. Waarom had hij dan 's avonds zooveel te zeggen?

Na het avondmaal ging vader altijd bij het vuur zitten, dan klom je op de eene knie en Liesbet op de andere, terwijl moeder zat te naaien, en juist, wanneer het heel prettig was, zei hij:

‘Nu moet vader weg.’

‘O, neen, vader. Blijf nog wat.’

napoleon iii, als metselaar vermomd, ontsnapt uit ham, naar de teekening van a. wald.

‘Vader moet gaan. Hij moet naar de vergadering.’

‘Wat is dat, vader, vergadering?’ vroeg je, en terwijl hij het vertelde, trok hij zijn jas aan.

‘Wacht maar niet op mij,’ zei hij tegen moeder en dan ging de deur weer open, juist als om halfzeven en dezelfde voetstappen klonken er buiten.

‘Och!’ zei je, ‘vader moet altijd ergens heen. Ik geloof, dat hij niet graag thuis blijft, moeder.’

Dan nam moeder je met Liesbet op haar schoot.

‘Liefjes, vader zou wel graag thuis blijven en met ons spe-

[p. 125]

len, maar dat gaat niet. Hij moet den heelen dag werken om brood en boter voor ons te kunnen koopen...’

vader, waar denkt u aan, als u zoo zit en alleen maar kijkt?

‘En chocolade-pudding, moeder?’

‘Ja, en chocolade-pudding. En hij gaat naar de vergadering om met andere heeren van onze stad te zorgen, dat er geen roovers komen en de lantarens niet uit zullen gaan in den nacht.’

Je oogen werden heel groot. Toen je dien nacht in bed lag en het licht uit was, dacht je aan de vergadering en aan de roovers en je kon niet slapen, en daarbuiten hoorde je den wind huilen net als een wolf. Nu was het net of er wezenlijk een wolf op het dak liep. Zou hij binnen kunnen komen? Wat zou erger zijn een roover of een wolf? Natuurlijk een wolf, want een roover zou misschien ook wel een klein jongetje hebben, dat nu in zijn bedje lag. Maar als de roover geen jongetje had?... Hadden roovers wel kleine jongetjes?... Zou de vergadering bijtijds komen om je te redden - àls er een roover kwam?

Maar daar kwam er een... hij stapte door het raam... en hij had een pistool in zijn hand... je wilde schreeuwen... maar je keel was zoo droog... en hij kwam altijd dichter bij... nog dichter...

‘Was het een akelige droom, joggie?’ vroeg vader en hield je tegen zijn jas aan, die heel erg raar tabak rook.

‘Va-vader, waar is hij?’

‘Wie, beste vent?’

‘De roover, vader.’

‘Er was geen roover, jongen.’

‘Ja, heusch, vader. Ik zag hem. Hij kwam door het raam.’

En vader, moeder, twee kaakjes en een glas water waren noodig om je te overtuigen, dat je maar gedroomd had.

En zoo zag je wel, dat hetzij om roovers weg te jagen, of om voor de straatlantarens te zorgen, of sigaren te rooken, of kleine jongens te helpen, die een nachtmerrie hadden, de vergadering iets heel nuttigs was.

Door de week was vader al weg, wanneer je beneden kwam, maar 's Zondagsmorgens als je wakker werd, dan was het:

‘Vader!’

Stilte.

‘Vader!’

Een heel slaperig: ‘Ja.’

‘Wij willen opstaan.’

‘Het is nog geen tijd. Jullie moet weer gaan slapen.’

Je wachtte. Dan -

‘Vader, is het nu tijd?’

‘Neen. Kinderen, blijf stil liggen.’

Dan ging je met Liesbet, daar je beiden klaar wakker was, eerst zachtjes fluisteren en dan, omdat vader sliep, Indiaantje spelen, dat met twee kreten begon en met luid gegil van Liesbet eindigde. Dan zeide vader, ‘dat het zoo niet uit te houden was’, en moeder kwam tusschenbeide. Daarna was je stil, maar het was vervelend, daar te moeten liggen, terwijl de zon zoo helder scheen. Je luisterde. Er kwam geen geluid uit vader en moeders kamer. Heel zachtjes stond je samen op en sloop op bloote voetjes voorzichtig naar de deur. Die stond op een kier en je keek naar binnen. Je hoofd kwam juist aan den knop en dat van Liesbet even er onder. En dan, op hetzelfde oogenblik riep je samen ‘boe!’ en vader poogde zijn lachen te bedwingen, want dat was een teeken, dat je in zijn bed mocht klauteren, terwijl moeder voor het ontbijt ging zorgen.

't Was heel vreemd, maar terwijl je het in je eigen bedje niet had kunnen uithouden, wilde je, nu je in je vaders bed lag, niet opstaan. Nu was het vader, die op wilde staan, terwijl jij riep, dat het nog geen tijd was.

Er waren veel dingen, die op werkdagen veel prettiger waren, maar om twee redenen was toch Zondag de allerbeste dag: Dat het Zondagsmaal en vader. De tafel zag er op Zondag altijd zoo mooi uit en er waren zooveel lekkere dingen te eten en somtijds kwam er visite, die kinderen meebracht. En op Zondag was ook de winkel gesloten en kon vader den ganschen dag thuis blijven. Na kerktijd las hij de krant en soms lachte hij dan en las er moeder uit voor, en soms zeide hij ‘dat is zoo’ en sprak tot moeder juist alsof de pastoor preekte. En eens praatte hij er zoo hard over, dat hij ‘bliksem!’ zei. Als je daarna hard sprak tegen Liesbet of den jongen van Jansen, zei je ook ‘bliksem’; maar moeder hoorde het en zeide dat alleen vaders en grootvaders en ondeugende jongens dat woord gebruikten, maar het was geen woord voor kleine, zoete jongens.

‘Maar, moeder, als ondeugende jongens het zeggen, waarom zeggen goede vaders het dan ook?’

Dat legde moeder ook uit. ‘Kleine jongens moesten hun moeders gelooven,’ zei zij.

Als je zacht sprak, was het gemakkelijk om het woord niet te zeggen, maar als je hard praatte, kwam het vanzelf. Want als je zacht sprak, dan dacht je aan moeder, maar als je hard sprak, dan was het prettig om aan vader te denken.

De zon werd warmer. Het duurde lang voor het middag was. Je zat prentenboeken te kijken en uit de keuken kwam er een heerlijke lucht; je dacht, dat er vandaag pudding zijn zou. Vader was zoo mooi aangekleed in zijn Zondagsche jas en zijn overhemd was zoo wit als sneeuw.

‘Vader is het mooist Zondag,’ zeide Liesbet.

‘Ik ook,’ zei je trotsch, naar je blauwe blouse en mooie schoenen kijkende, ‘en jij ook,’ zei je heel lief tegen Liesbet, die in 't wit was en krullen had. En dan ging je heel recht in je klein stoeltje zitten, met je beenen over elkander, evenals vader, en je boek op je knieën zooals het zijne. Liesbet keek je vol bewondering aan.

Dan kwam het middagmaal en het dessert was altijd het lekkerste.

‘Moeder, krijgen we pudding vandaag?’

Maar moeder lachte alleen maar geheimzinnig, tot dat het gebraden vleesch weg was gedragen. Dan raadde Liesbet.

‘moeder,’ zet je opeens zachtjes.

[p. 126]

‘Het is taart.’

‘Neen, pudding, verleden week was het taart.’

‘Vader, nu moet u raden.’

‘Ik raden?’

‘Ja, vader.’

En dan fronste vader het voorhoofd, legde de vingers tegen den neus, zoodat hij ernstig na kon denken, en zei:

‘Het zal room zijn.’

‘O hemel,’ zei Liesbet, ‘waarom moeten nu nog de kruimeltjes van tafel worden geveegd?’

Liesbet en jij hielden vaders handen vast, je oogen waren wijd open om beter te zien, je lippen waren half open om beter te hooren. Moeder alleen was kalm, want moeder alleen wist het. Daar rammelden de borden.

‘Pudding,’ fluisterde je.

‘Taart,’ zei Liesbet.

‘Room,’ zei vader met holle stem.

De deur vloog open. Je stond allen op en rekte den hals uit.

‘Pudding!’ riep je.

‘Appelpudding,’ zei vader, ‘neen, toch niet, het is een roovershol vol goud. Gauw, wij zullen het goud er uithalen vóór de roovers terugkomen.’

Het was net een roovershol, die pudding en de schijfjes appel blonken waarlijk als goud. Je deed als vader en viel op het goud aan.

‘Maar vader,’ knorde moeder, ‘hoe kun je zóó den kinderen manieren leeren.’

‘De roovers komen terug, als we niet vlug zijn,’ zei vader, ‘en vermoorden ons; ziet ge dat niet, moeder?’

‘Ik zie alleen, dat je zelf nog een groote jongen zijt.’

En vader lachte, want Zondags was hij graag een jongen.

Later. Het hek viel achter je dicht; vader liep in het midden, Liesbet en jij ieder aan een kant. Liesbet keek tusschen vaders beenen heen om je groote stappen te zien. Vader was trotsch op je, ofschoon hij het niet zei.

Het liefst ging je op die warme Zondagmiddagen met vader naar de rivier, waar het gras zoo hoog was en de boomen over het water hingen. In het hooge gras ging je dan allemaal zitten.

‘Wie hoort er nu het meeste?’ vroeg vader.

Je luisterde.

‘Ik hoor het water,’ zei je.

‘Ik de vogels,’ zei Liesbet.

‘En den wind in de boomen,’ zei vader.

‘O, ik hoor het gras,’ zei Liesbet.

‘En ik een bij, een bij!’

‘Ik hoor nog iets,’ zei vader.

Je hield je adem in en luisterde. Heel flauw uit de verte klonk er iets.

‘Klokken! Kerkklokken!’ riep jij en Liesbet samen.

Dan speelde je in 't gras en Liesbet plukte bloemen voor moeder. Je lag in 't water te kijken en dacht hoe het zou zijn, als je eens een kleine jongetjes-visch was. Toen kwam je tegen vader aan zitten, met je hoofdje op zijn arm.

‘Vader.’

‘Ja?’

‘Waar denkt u aan, als u zoo zit en alleen maar kijkt?’

‘Als ik alleen maar kijk?’

‘Ja, denkt u dan hetzelfde als ik?’

‘Wat denk jij dan?’

‘Wel, ik denk hoe aardig het zou zijn, als ik een groote man was als u en met mijn meisje en jongetje ging wandelen. Denkt u dat, vader?’

‘Neen, ik dacht juist, hoe graag ik een klein jongetje als jij wou zijn, om met mijn vader te gaan wandelen langs de rivier.’

‘O, vader! hoe grappig. Ik wilde u zijn en u mij! Ik geloof, dat als menschen zoo zitten en niets zeggen, zij altijd wenschen iemand anders te zijn.’

‘Waarom denk je dat, mijn jongen?’

‘Wel, grootmoeder bij voorbeeld, die zit den ganschen dag en kijkt en wenscht, dat zij een engel mocht zijn bij grootvader in de lucht.’

‘En Liesbet?’

‘Liesbet zou graag moeder zijn.’

‘En wat zou moeder willen?’

‘O, moeder! die zou niets anders willen zijn, want dan had zij mij en Liesbet niet. En moeder heeft ook nooit tijd om zoo te zitten en te kijken!’ - En waar denkt ge nu aan, vader?’

‘Ik dacht aan moeder, hoe die op ons wachten zal.’

Na dien tijd ging moeder altijd 's Zondags mede. 't Was vreemd eerst, maar heel prettig, wanneer zij ook zoo in 't gras zat en lachte en keek, en niets zeide. Maar, hoe dikwijls je het ook vroeg, zij wilde nooit iemand anders zijn. Zij zei altijd, dat ze heel blij was en dan keek ze naar vader.

O, dat waren gelukkige, zonnige dagen, maar er kwamen donkere wolken, zóó donker, dat het kleine jongetje zijn speelgoed liet liggen en verwonderd door het huis liep.

‘Moeder, waarom speelt vader niet meer met ons? - Moeder, waarom wilt u niet lachen?’

En heel laat zaten vader en moeder 's avonds te praten. Je hoorde het in je bedje.

Den volgenden dag gaf je de bloemen water met je kleine, groene gietertje. De jongen van Jansen stond te kijken, hij had geen gietertje.

‘Waar heb je dat gekregen?’ vroeg hij.

‘In den winkel van mijn vader,’ zei je trotsch.

‘Je vader heeft geen winkel meer.’

‘Dat heeft hij wel.’

‘Hij heeft het niet, want mijn pa zegt het.’

‘Het kan mij niets schelen, wat je pa zegt; mijn vader heeft een winkel.’

‘'t Is niet.’

‘'t Is wel,’ schreeuwde je heel boos en gooide je gietertje naar hem toe; het viel tegen het hek en 't water spatte rond. De jongen van Jansen gooide steenen. Opeens hep hij weg en je vader stond achter je.

‘Het doet er niets toe, wat die jongen zegt. Vader zal je een nieuw gietertje koopen.’

‘Morgen, vader?’

‘Neen, morgen niet, een ander maal.’

Den volgenden morgen vond je vader beneden zitten, ofschoon het geen Zondag was.

‘Vader!’ riep je, ‘blijft u thuis en gaat u met ons spelen?’

‘O ja, vader,’ riep Liesbet, ‘huishoudentje spelen.’

‘Neen, vader, winkeltje.’

‘Val vader niet lastig,’ zei moeder, maar vader hield je beiden vast en wilde je niet laten gaan.

‘Neen, laat hen,’ zeide hij en moeder ging stil weg.

‘Moeder is verkouden,’ zei Liesbet, ‘en vader ook.’

Dadelijk na je ontbijt was je weer bij vader, maar er kwam niets van spelen. Twee heeren kwamen er voor vader, en die bleven den ganschen dag met hem in de voorkamer en je kon ze hooren spreken en je keek telkens naar de dichte deur.

Bij het avondmaal kwam hij pas terug. Na het avondeten wandelde hij alleen in den tuin; hij hoorde niet wat je zei en liep maar op en neer, met zijn handen in zijn zakken.

Moeder keek naar hem door het raam. Toen maakte zij zelf een vuurtje aan, want het was een koele avond. Zij plaatste den armstoel er voor, hing vaders huisjas over den stoel en zette de pantoffels er naast. Toen riep zij hem binnen.

Hij kwam en zat voor het vuur zonder een woord te zeggen; hij keek maar in de vlammen, keek en keek tot je aan dien Zondagmiddag dacht bij de rivier.

‘Ik weet wat u denkt, vader.’ Hij wendde zijn hoofd naar je toe, zoodat je wist, dat hij luisterde. - ‘U denkt, hoe prettig het zou zijn, als u een klein jongetje was zooals ik.’

Hij gaf geen antwoord. Moeder kwam op de leuning van zijn stoel zitten met haar wang tegen zijn haar. Liesbet kleedde haar poppen uit en zong een wiegeliedje. Een voor een deed je de knikkers in het doosje. Toen stond je op en zat evenals moeder op een arm van vaders stoel. Zoo zat je daar een poosje droomend, slaperig in het vuur te kijken.

‘Moeder,’ zei je opeens zachtjes.

‘Ja?’ fluisterde zij.

‘Moeder, is het niet heerlijk?’

‘Heerlijk, lieveling?’

‘Ja, moeder, alles... vooral...’

‘Wat dan, vent?’

‘Vooral zoo'n vader te hebben.’

Vader sprong even op en nam je in zijn arm, zijn oogen waren vochtig. ‘Joggie,’ zei hij, ‘joggie,’ maar hij kon niet verder gaan. ‘Moeder,’ zei hij, ‘en nu was zijn stem vast en helder. “Moeder met zoo'n jongen en twee meisjes als jij en Liesbet...”

Zijn stem stokte even, maar spoedig ging hij voort:

“Zou iedere man opnieuw kunnen beginnen - en er ook komen,” zei hij.

(Vrij naar Roy Rolfe Gilson.)