De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 21

Van het oorlogsveld in Oost-Azië.

Vischtorpedo's en vaste mijnen.

De stoute torpedo-aanval, onmiddellijk na het uitbreken van den oorlog met zoo goed gevolg door de Japanners op het Russisch eskader voor Port Arthur ondernomen, heeft de algemeene aandacht, ook van de leeken in marine-zaken, gevestigd op het geduchte projectiel, dat zelfs reusachtige pantserschepen in een oogwenk kan ontredderen.

De torpedo, is een dertig jaar oud. De ingenieur, die ze uitvond en de geheimen der vervaardiging voor 15.000 pond sterling aan de Engelsche regeering verkocht, heette Whitehead, terwijl - zonderlinge ontmoeting van namen! - de man, die op het denkbeeld kwam de torpedo's niet van staal, maar van phosphorbrons te maken, Schwarzkopf heette. Naar hen worden de torpedo's Whitehead - (withoofd) en Schwarzkopf - (zwarthoofd) torpedo's genoemd.

Torpedo is niet, zooals sommigen meenen, de naam van een boot, maar van het projectiel, dat afgevuurd wordt, hetzij van pantserschepen en kruisers, hetzij van in 't bijzonder daarvoor gebouwde schepen, die torpedobooten heeten.

De torpedo heeft ongeveer den vorm van een sigaar met één breede punt. De lengte wisselt af tusschen 4 en 6 meter, de doorsnede van het dikste deel tusschen 35 en 45 centimeter. In het voorste, het dikke deel, bevindt zich de lading, uit schietkatoen, dynamiet, meliniet of een andere springstof bestaande. Wanneer nu de punt van een torpedo, waarin zich het pistool bevindt, een hard voorwerp, den wand van een schip b.v., aanraakt, ontploft de lading.

Vlak achter de ladingkamer is de ruimte, waarin de samengeperste lucht geborgen wordt, die de drijfkracht voor het projectiel levert. Op de luchtkamer volgen de geheime kamer en de machinekamer, waarin al de automatische stuurinrichtingen. Dan komt nog de ballastkamer, niet met samengeperste lucht gevuld, maar alleen dienende om in het anders te zware achterdeel het gewicht te verminderen en te regelen. Het gewicht toch der geheele geladen torpedo mag, wil het projectiel niet zinken, niet zwaarder zijn dan hetzelfde volume water.

Om de torpedo's in het water te werpen wordt gebruik gemaakt van lanceerinrichtingen, stalen of bronzen buizen, die of vastgebouwd zijn in het schip, of kunnen draaien om een spil en dan torpedo-kanonnen worden genoemd. De torpedo's worden uit de lanceerinrichtingen gedreven met behulp van samengeperste lucht of door middel van buskruit. Door aan een kruk te trekken wordt, in geval men lucht gebruikt, een klep opgelicht en stroomt de lucht in de buis, waardoor de torpedo wordt voortgedreven, terwijl bij gebruik van kruit de lading door een wrijvingspijpje wordt ontstoken.

Wanneer gedurende een gevecht tusschen groote schepen de torpedo-officier het oogenblik om te lanceeren gunstig acht, kan de torpedo met een peiltoestel worden afgevuurd. Het bepalen van het oogenblik, waarop gevuurd moet worden, is theoretisch zeer eenvoudig, maar om te raken moet men den koers en de vaart van den vijand weten en deze zijn zeer moeilijk te schatten. Vandaar dat lanceeren tegen voor anker liggende schepen, zooals den 9^den Februari voor Port Arthur geschiedde, veel gemakkelijker is.

Een druk op den contactknop, een vreemd, snijdend geluid, en een projectiel van 500 kilogram is onderweg, zijn baan alleen verradend door wat luchtbellen, om zijn lading van 90 kilogram schietkatoen tegen een vijandelijk schip tot ontploffing te brengen. Het zijn dure schoten, die een ƒ 6000 kosten, doch één zulk schot is dan ook voldoende om een slagschip, dat tien millioen gekost heeft, buiten gevecht te stellen.

Wat de vaartuigen betreft, waarop lanceerinrichtingen voorkomen, men vindt ze op pantserschepen en kruisers met 14.000 ton inhoud en op torpedobootjes, die 400 maal kleiner zijn. Het juiste vuur van het moderne geschut en de grootere vuursnelheid zijn oorzaak geweest, dat op bijna alle schepen, waar zulks mogelijk was, de lanceerinrichtingen onder water zijn geplaatst, daar de kans dat een torpedo zou worden getroffen te groot werd en zij bij springen binnen boord groote verwoesting in het eigen schip zou aanrichten.

Het projectiel wordt door een bijzondere inrichting ongeveer

[p. 116]

koning alfons xiii ontvangt te toledo de sleutels der stad.

koning alfons xiii ontvangt te toledo het eere-canonicaat van de kathedraal.

[p. 117]

drie meter onder water gehouden, ten einde beneden het pantser de weekere deelen van het vaartuig te treffen en zoo een gevaarlijker bres te schieten. Sommige schepen intusschen zijn van een metalen netwerk voorzien, dat, het projectiel op eenigen afstand van de romp doende ontploffen, de kracht der ontploffing breekt. Soms gebeurt het ook, dat de torpedo in den kolenvoorraad terecht komt, wat eveneens de uitwerking van den schok tempert.

de torpedo verlaat de lanceerinrichting.

Wel te onderscheiden van de torpedo's, die men afvuurt en die om haar vorm veelal vischtorpedo's worden genoemd, zijn de vaste torpedo's of mijnen, die men in havens of nauwe vaarwaters legt, ten einde schepen, die daarmee in aanraking komen, in de lucht te laten vliegen.

Men herinnert zich het geval met het Russische oorlogsschip Jenissei, dat, met het uitzetten van deze torpedo's in de haven van Ta-lien-wan bezig, zelf in de lucht vloog.

Op twee of drie meter diepte worden de torpedo's neergelaten. Elk vaartuig, dat er mee in aanraking komt, doen ze ontploffen, en wanneer ze eenmaal uitgezet zijn, kan men ze zonder gevaar niet meer ophalen.

De torpedo bevat een lading van 45 kilogram schietkatoen, geborgen in een metalen bak, die den vorm van een doofpot heeft. Stoot een schip er tegen, dan wordt een der drie staafjes, die er boven uitsteken, naar binnen geduwd, dat een glazen flesch, gevuld met bichromaat van potasch, stuk slaat, die, zich uitstortende over een zink- en koolverbinding, de ontploffing der springstof veroorzaakt.

Een bijzondere inrichting is bestemd om het projectiel gedurende de uitzetting en een half uur daarna onschadelijk te maken. Waarschijnlijk haperde er bij het leggen der mijnen door de Jenissei iets aan het mechanisme, waardoor de ondergang van het oorlogsschip veroorzaakt werd.

de torpedo kiest haar weg onder water.
PROEFNEMINGEN MET HET AFVUREN VAN TORPEDO'S AAN BOORD VAN EEN OORLOGSSCHIP.