krenktheid, en met een breeden, dommen lach van verwaandheid onderbreekt hij eindelijk Hannekes woordenstroom:
‘Dè zeg-de wel, en ik daank Onzen Lieven Heer nie minder; want aachteraf begin ik te begrijpen, dat ik 'nen dommen streek zou hebben uitgehaold met 'n meiske te traauwen, det me alleen naam um m'n geld... We hebben mekaore nou niks te verwijten nie, Hanneke, gij mijn net zoo min as ik ou... 't Is maar better zoo!...’ 't Was zeker hard voor Hanneke, dat te hooren, maar ze kon de juistheid van Peter's woorden niet loochenen, zij kon niet ontkennen, dat zij zelf haar levensgeluk lichtvaardig op het spel had gezet. Ze zwijgt dan ook, maar haar vader, alleen rekening houdende met zijn ijdelheid, buldert opnieuw:
‘En toch blijf ik het 'n gemeenigheid van oe veinden, Peter, um mijn dochter in ondertraauw te laoten zitten... Er zal schaand over gesproken worren... Ze zullen m'n dòchter uitlaachen, en mijn zullen ze veur den gek haauwen.’
In zijn kwaadheid vergeet Bremmers geheel en al wat zijn dochter zooeven aan Peter heeft gezegd, of wel hij heeft het, broedend over eigen leed, niet gehoord, weshalve Peter het noodig acht hem eraan te herinneren:
‘Maor hed-de dan nie geheurd, Bremmers, dè Hanneke zee'n, dè ze mijn zou hebben laoten loopen as,... as ik er aanders over haj gedòcht...’
‘Och wè, dè zeet ze nou mar zoo, daor geleuf ik niks aaf, ze...’
‘Vaoder!... vaoder!’ krijt Hanneke met een stem, die Bremmers verschrikt zijn volzin doet afbreken, ‘dè meug-de nie zeggen,... dè 's nie waor... ik meinde wè 'k heb gezeed,... ik zou Peter nie meer willen, al wou-ie mijn!... en al waar ik moj Hanneke nog!’
‘Ge zijt nie wijs, Hanneke!’
‘Jaowel, dè zij ik nou wèl, maor vruuger, nee, toe waar de es nie... toe hè 'k gedaon wè 'k nie had meugen doen... ik waar grutsch op m'n mojjigheid..., ik waar nie oprecht... Daor het Onze Lieve Heer me veur gestraaft, ik zij “moj Hanneke” nie meer... - tranen trilden in haar stem -, maar, 't is goed zoo, ik hè 't verdiend...’
Niettegenstaande de laatste uiting van berouw en bereidvaardigheid tot uitboeting heeft de smart haar zoozeer overmeesterd, dat zij snikkend heengaat.
‘Nou zie d' res, wè ge het gedaon,’ bijt Bremmers den zichtbaar verlegen jongen boer toe. ‘Dè 's allemaol ouw schuld... het verdriet van m'n keind. As 't waor waar wè ze daor zee, dè ze blij waar, dè ze oew wijf nie wordt, dan zou ze zoo nie schrùwwe, nee, dè zou ze nie.’
Die afstraffing brengt Peter, een oogenblik getroffen door Hanneke's bitter leed, weer over zijn ontroering heen. Opstaande voegt hij den woedenden boer toe: ‘Ik hè me niks te verwijten nie, Bremmers, en al zou 'k ok aanders willen, ge hè 't nou tweemaol geheurd, dan zou Hanneke nee schudden, umdet,... umdet... wil ik oe 'res zeggen, waor de schoen wringt?... Ze het Dirke nie kunnen vergèten,... ok nie, toe ze mijn het jaowoord gegèven had...’
Er ging Bremmers een licht op. In zijn benepen egoïsme had hij gedacht, dat Hanneke over haar huwelijk met den rijken boerenzoon precies zoo dacht als hij, had hij zich niet afgevraagd, of niet inderdaad haar hart aan Dirk hing, toen zij den anderen boven dezen verkoos.
‘Daor zeg-de zoo wè,’ bromde hij, ‘jao, dè kos wel zijn,... zoo ver hà 'k nog nie naogedòcht... jè - ging hij heftig voort -, maor dè wil ik nie, motdeme!...’
‘Dè's ouw zaak, Bremmers,... dè gaot mijn nie aon... Nou, ik wensch het oe,... 't spijt me det 't zoo geloopen is; maor ik zij het mit Hannekes eens: 't is maor better zoo veur ons allebei... Haauwd-oe; as ge plezier het, um 'res aon te pijpen, as ge veurbijgaot, dan zul-de welkom zijn,’ besloot Peter, niet geheel zonder ironie, die intusschen door Bremmers niet wordt gesnapt, ten minste hij vat er geen vuur op, maar bromt, steeds in zijn gedachten zich met Dirk bezighoudend: ‘Dirk!... dè kun-de begrijpen,... dè nojt!... ik wou nog liver as dè 'k m'n keind aon hum zou gèven, 'nen kaolen jakhals, 'nen kèl van niks!...’
.........................
Hanneke is weer geheel hersteld, en ofschoon zij geen aanspraak meer mag maken op den zoo vleienden bijnaam ‘moj Hanneke’, toch, nu haar gezichtje weer voller en ronder is geworden en een gezonde tint heeft teruggekregen, is zij nog verre van 'n ‘lillik Hanneke’ te wezen, en nog geen enkele maal, wanneer zij zich buiten vertoonde, hebben de krenkende woorden ‘mottig Hanneke’ haar oor getroffen. Integendeel, velen, haar vroeger minder gunstig gezind, zijn van meening veranderd, menig bewijs van sympathie ontvangt ze van personen, van wie zij dat niet had verwacht, 't Moge zijn dat, ten minste bij de jonge boerinnetjes, de baatzucht niet geheel buiten het spel bleef, de voldoening dat een gevaarlijke concurrente onschadelijk was gemaakt, bij de ouderen was de drijfveer medelijden, berustend op het weten, welk een omkeer in het gemoed van het vroeger zoo ‘grutsche’ en laatdunkende Hanneke had plaats gehad. Er zou dan ook niets ontbreken aan haar geluk, als ze maar wist, dat Dirk haar vergeven en haar nog lief had. Want al is haar ter oore gekomen, dat hij zich over haar ziekte allerminst heeft verblijd, hij-zelf heeft taal noch teeken gegeven en haar zichtbaar vermeden... Een paar malen had zij hem in de verte gezien, maar telkens was hij een zijweg ingeslagen om haar niet te ontmoeten... Hoe moest zij dat uitleggen... als schuchterheid, als twijfel, of hij, haar nu vragend, wel meer succes zou hebben dan den eersten keer, of als teeken, dat hij er niet aan dacht nieuwe pogingen aan te wenden? Verleden Zondag, toen zij na de Hoogmis hem rakelings was voorbijgegaan, had hij haar niet aangekeken... En toch had hij haar gezien, dat wist ze zeker, want de kerk verlatend, had zij hem gezocht en een vluchtigen blik van hem opgevangen... Wat had zij van dat alles te denken?... Zou de pastoor zich dan vergist hebben in zijn meening, dat Dirk zeker zou terugkomen?... Maar welk recht had zij ook eigenlijk, om dat te
verwachten, zelfs te verwachten als iets... dat van zelf sprak... Immers niet het minste... Was het integendeel maar niet al te natuurlijk, dat Dirk, na de ondervonden behandeling, niets meer van haar wilde weten?... Een weemoedige trek verried het leed, dat haar die gedachte veroorzaakte, terwijl zij peinzend voortliep, om aan het andere einde van het dorp een van haar kennissen een bezoek te brengen. Dicht bij de hoeve moest zij een los vondertje over een vrij diepe sloot passeeren. Hetzij de plank kantelde, toen zij er den voet op zette, of dat zij, in gedachten verzonken, niet op de plank had gelet, zooveel is zeker, dat zij met een gil naar beneden stortte. Eéns gilde zij, en nòg eens,... daarna was het nacht voor haar geworden... Toen na langdurige pogingen om het leven in haar weder op te wekken, Hanneke met een lichten zucht even de oogen opende, meende zij te droomen, - o, zoo'n mooien droom!... Dirk lag naast haar geknield, met een van haar handen in de zijne, en in zijn oogen blonken tranen... Met dat beeld vóór oogen was zij ingeslapen, en wat zij voor een droom gehouden had, werkte zich verder uit in een werkelijken droom.
Ook nu weer, voor de tweede maal, was zij de bruid geworden. Gelukkig, met stralend gezicht voortstappende, groette zij rechts en links allen, ook Peter, die zich langs den weg naar haar huis - heelemaal een nieuw huis, veel mooier dan dat van boer Schrappers, mooier zelfs nog dan de pastorie - hadden geschaard... en toen, als bij een tooneeluitvoering, wanneer een volgend tafreel twintig jaren later speelt, zag zij zich de meesteres van een bedrijvige, groote boerderij, te midden van een haar vreemde omgeving, druk bezig met toebereidselen voor een feest... plotseling ontglipt haar een bord en valt stuk op den grond...
Dat geluid van een brekend voorwerp, veroorzaakt door een schoteltje, dat haar ‘petemui’, die aan haar bedstede waakt, heeft laten vallen, doet haar wakker schrikken en verbaasd vragen:
‘Gij hier, Hanneke-mui?’
‘Jao, m'n keind, hoe gaot 't mit oe?’
‘Hoe zou 't mit me gaon?... Is er dan iets nie goed?... Och jao, nou herinner ik het me,... ik zij in het waoter gevallen,... van het vundelke... en, hoe zij ik er uit gekommen, waant daor weet ik niks aaf...’
‘Jao, keind, ge meugt van geluk sprèken, waant op de boerderij van Van Kampen hadden ze niks geheurd, maor toevallig waar Dirk in de buurt...’
‘Dirk?’
‘Jao, Dirk... de èrme jong, hij waar hillemaol ontdaon, toe-ie oe uit de sloot had gehaold en op z'n èrmen naor de Van Kampens gedraogen had...’
‘Dirk..., Dirk...’ mompelde Hanneke, ‘heb ik 'm dan gezien?... heb ik nie gedromd, det-ie naost me op z'n knieën laag en me mit traon in de oogen aonkeek?...’
‘Nee, keind, dè zul-de wel gezien hebben... Waant uurst waar-ie èrg bedroefd, en nou is-ie zò blij... zò blij...’
Een glimlach van geluk speelde om Hannekes lippen.
‘En ik zij ok zò blij, dat het Dirk waar, die me uit het waoter het gehaold, Hanneke-mui,... zò blij, det ik 't oe nie zeggen kan.’
‘En Hanneke-mui begrijpt ok wel, waorum, m'n keind... Hanneke-mui het altijd wel gewèten, wet er gaonde waar in oew hart,... dè Dirk daor baos waar, en nie Peter... En goddaank, det 't zoo geloopen is, met Peter zou-de nie gelukkig zijn gewest, geleuf ik... Nie det-ie zò kaod is, dè zeg ik nie, dan zò 'k motten liegen, maor waor in 'n huwelik 't veurnaomste ontbrèkt, waorin ge nie zòveul van mekaore haauwt, dè ge alles over het veur mekaor en nie veul over oewen kaant kunt laoten gaon, daor gaot 't op den duur nie goed nie... en veural nie as 't geld van den èenen kaant komt... dè zie-de wel aon Klaos Kraonendonk mit Trienekes, die vèchten saomen as kat en hond... nee, nog ens, goddaank, dè Onze Lieve Heer... 't is zund dè 'k 't zeg,... oe die ziekte het overgestuurd,... waordeur 't ongedaon is gemakt... nie waor, Hanneke-mui het 't wel bij 't rèchte end?...’
‘Jao, Hanneke-mui, dè hed-de... ik hè altijd Dirke èrg gère gemeugd... En wè zee'n-ie nou, of hed-de 'm nog nie gesproken?’
‘Hij is benejen, bij vaoders.’
‘Wè zeg-de!’ roept Hanneke, zich blij-verrast opheffend, als wilde zij aanstonds het bed verlaten. Maar haar tante duwt haar zacht weer neder.
‘Nee, keind, dè gaot nie, ge mot nou nog oew rust haauwen, aanders makt-t' oe hillemaol overstuur, en dan zijn we nog meer aachterop... As ge Dirk ziet, dan mot-te weer stèrk zijn... dus geduld,... ge wit nou tèch, dè alles goed komt...’
En ze had geduld, ten minste ze gehoorzaamde, maar haar hart bleef ongeduldig, het smachtte naar het oogenblik dat ze Dirk zou kunnen danken, en hem zou kunnen zeggen, dat ze hem altijd had liefgehad, en van hem zou mogen hooren, dat zij voor hem althans nog ‘moj Hanneke’ was.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd