De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 20

[p. 229]

[Nummer 29]

In memoriam.
Kardinaal Herbert Vaughan,
Aartsbisschop van Westminster,
Stichter en Generaal-Overste
der St. Joseph's Congregatie van Mill Hill.

Reeds lang hebben de dagbladen het overlijden van Kardinaal Vaughan vermeld en met eenige bijzonderheden aangestipt, dat de overledene, den 15den April 1832 geboren, in 1854 priester werd gewijd; hoe Zijne Eminentie verder in September 1872 bisschop van Salford werd gepreconiseerd, na een twintigjarig herderlijk bestuur Kardinaal Manning opvolgde op den Aartsbisschoppelijken zetel van Westminster en eindelijk in 1893 tot Kardinaal verheven werd.

Z. EM. KARDINAAL VAUGHAN.
Naar de laatste photographie, genomen door een student van Mill Hill ongeveer drie weken voor het overlijden van den Kardinaal.

Mgr. Vaughan als man van zijn tijd had ten volle begrepen, dat de bisschoppen buiten hunne zorgen voor het geestelijk heil der zielen, tevens moeten zorgen voor de lichamelijke nooden van het volk en medewerken tot oplossing der sociale quaestie.

Nauwelijks in 1872 bisschop van Salford geworden, begon hij met volle kracht zijn socialen arbeid, zooals nog geen bisschop in het noorden van Engeland het gedaan had. Reeds in 1873 zien wij hem overdag zijn bisschoppelijk paleis verlaten, om in de achterbuurten rond te gaan van deur tot deur en met eigen oogen te zien, hoe het volk daar woonde; des avonds zag men hem dan boven op eene omnibus vermoeid naar huis terugkeeren. En toen hij den ellendigen toestand der arbeiderswoningen in die groote fabrieksstad van nabij aanschouwd had, aarzelde hij niet, met al zijne krachten mee te werken tot verbetering van dien toestand en bood zelfs den gemeenteraad plannen van verbetering aan. Naast het woningvraagstuk trok vooral de drankbestrijding zijne aandacht. Hij begreep, dat de sociale quaestie zonder drankbestrijding onmogelijk opgelost kon worden en om het drankmisbruik tegen te gaan, richtte hij onder de katholieken van zijn diocees een grooten bond op: ‘De diocesane kruistocht van Salford tegen de ondeugd van onmatigheid’, die geheel-onthouders en alle verdere matigheidsgenootschappen omvatte. Ook hij zelf was geheelonthouder van alle alcoholische dranken, doch was niet fanatiek op dit punt. Toen de geneesheeren hem eenige jaren later aanraadden, wat wijn te gebruiken voor zijne gezondheid, gaf hij toe en deed dit van tijd tot tijd, doch steeds zoo weinig mogelijk. In het laatste jaar van zijn verblijf te Salford slaagde hij er in, na verscheidene bijeenkomsten gehouden te hebben, alle drankbestrijders van alle partijen en richtingen bij elkander te brengen en hen te doen overeenstemmen in het gemeenschappelijk toepassen van matigheidsregelen. Het eigenaardige van Mgr. Vaughan's handelwijze was, dat hij steeds met alle gezindten en partijen wist samen te werken in de beste harmonie. Men wist, dat hij streng ultramontaan was in merg en been, dat hij onwrikbaar was in zijne godsdienstige opinies en daarom noemde men hem dikwijls koppig en stijfhoofdig. Doch waar het zuiver maatschappelijke belangen gold, daar zag men hem schouder aan schouder samenwerken met alle edele, weldenkende mannen, onverschillig van welke partij of gezindte. Kort na zijne bisschopswijding gaf hij een diner, waaraan hij - vergeten wij Engelsche toestanden niet - alle voorname mannen van Salford en Manchester uitnoodigde. Soms zag men hem met den protestantschen bisschop van Manchester, den heer Fraser, arm in arm door de stad loopen in druk gesprek over de vraagstukken van den dag, voornamelijk het bijzonder onderwijs, waarover beiden het in beginsel volkomen eens waren. En toen Mgr. Vaughan in 1892 naar Westminster werd overgeplaatst, zegde de gemeenteraad van Manchester hem in het openbaar vaarwel en plaatste zijne buste in de groote zaal van het stadhuis.

Toch vergat hij in zijn socialen arbeid de zuiver katholieke belangen niet. Vele bekeeringen tot de katholieke Kerk hadden in zijn diocees plaats, doch met weemoed zag hij, dat het aantal katholieken niet naar verhouding vermeerderde. Spoedig was de hoofdoorzaak gevonden. Vele katholieke kinderen werden bij den dood hunner ouders in protestantsche wees- en armenhuizen geplaatst; katholieke kinderen, die wegens een of ander klein vergrijp voor de rechtbank waren gedaagd, werden gezonden naar protestantsche werkhuizen. Dit kon niet langer zoo blijven. Met ongeloofelijke snelheid vermenigvuldigde de bisschop het aantal katholieke huizen en gestichten en richtte de zoogenaamde ‘Rescue Society’ op, een vereeniging van dames en heeren, die ten doel had, arme en verlaten kinderen te redden voor het katholiek Geloof. Toen de bisschop Salford verliet, waren er ongeveer 800 kinderen, jongens en meisjes, in de huizen der ‘Rescue Society’, die daar werden opgeleid tot nuttige leden der maatschappij. Tevens hielp de vereeniging duizenden kinderen bij het emigreeren naar Canada, waar zij zich onder de tactvolle leiding van Mgr. Nugent nederzetten als goede, katholieke landbouwers.

Ook in zijn werken voor het katholiek onderwijs toonde Mgr. Vaughan, dat hij een man van zijn tijd was. Degelijk katholiek onderwijs, dezelfde rechten te verkrijgen voor de bijzondere school, welke de openbare school genoot, was het levensdoel van Mgr. Vaughan en hij heeft lang genoeg geleefd, om zijn levensdoel verwezenlijkt te zien door de opname der onderwijswet onder de wetten des lands. ‘Het was voor een groot deel te danken aan het manifest van Kardinaal Vaughan en de overige bisschoppen,’ zegt het groote liberale dagblad The Manchester Guardian, ‘dat de tegenwoordige regeeringspartij in 1895 de overwinning behaalde bij de stembus. En dat

[p. 230]

werd in Engeland tot stand gebracht door een handvol katholieken, die slechts het twintigste gedeelte der bevolking uitmaakten!

Alles op te sommen, wat de KardinaalAartsbisschop in de reusachtige metropolis verricht heeft, zou ons te ver voeren. Vermelden wij slechts zijne belangrijke stichting der ‘Social Unions’ en de vereeniging der ‘Dames van Liefde’, waardoor hij zijn reuzenplan ‘Oost en West (het arme East End en het rijke West End) te vereenigen’ voor een groot deel ten uitvoer bracht. Slechts de katholieke Kerk heeft in tegenstelling met de protestanten belangrijk werk verricht in het East End van Londen.

In al die werken openbaarde Kardinaal Vaughan de groote deugden, die wij in onze dagen zoo dikwijls te vergeefs zoeken: den geest des gebeds en den geest van nederig geloof, waaraan wij al zijn succes moeten toeschrijven. Opgevoed door eene brave moeder in den schoot van een godvruchtig huisgezin - vijf zijner zeven broeders werden priester, waarvan één Aartsbisschop van Sydney, en zijne vier zusters traden in het klooster - toonde hij zich zijn leven lang eenen man des gebeds. Zelfs te midden zijner drukke werkzaamheden als Kardinaal-aartsbisschop, bracht hij geregeld iederen dag twee uren in het gebed door voor het Allerheiligste. Doch de man des gebeds was tevens de man des geloofs. Kardinaal Vaughan bezat een kinderlijk geloof, dat scherp afstak bij het moderne ongeloof der negentiende eeuw.

Wie de geschiedenis van zijn leven gelezen heeft in verband met de oprichting der St. Joseph's Congregatie te Mill Hill, wordt zonder twijfel getroffen door zijn onbegrensd geloof en vertrouwen op Sint Joseph, die hem soms op bijna wonderbare wijze over onoverkomelijke hinderpalen heen hielp

*_**

Twee heerlijke monumenten van zijn geloof en werkkracht heeft Kardinaal Vaughan te Londen achtergelaten: de groote kathedraal te Westminster en het St. Joseph's College te Mill Hill. Reeds bij de vestiging der kerkelijke hiërarchie in Engeland was het plan opgekomen, een grootsch monument te stichten, om dit hugelijk feit te vereeuwigen. Kardinaal Manning had een stuk gronds aangekocht te Westminster, doch daar was het bij gebleven. Nauwelijks zetelde echter Kardinaal Vaughan op den zetel van Westminster, of hij besloot het grootsche plan ten uitvoer te brengen. Bijna twee en een half millioen gulden waren noodig voor den ruwen bouw, doch dit was slechts eene kleinigheid voor den man des geloofs, waardoor hij zich niet in het minst liet afschrikken. In 1895 werd de eerste steen gelegd en zonder schuld werd de kerk afgebouwd en thans staat zij daar, 360 voeten lang bij 156 breed, hare 273 voeten hooge campanile verheffend boven de protestantsche wereldstad. De kathedraal was nog niet geopend, toen de Kardinaal ziek werd, en toen een zijner vrienden hem vroeg, of het niet eene zeer groote teleurstelling voor hem zou zijn, indien hij de kathedraal niet openen kon, was een blik van stomme verbazing het eenige antwoord. Daar had hij nooit aan gedacht, en wat kwam het er op aan, wie de kathedraal openen zou? Spoedig zou zij gereed zijn voor den goddelijken eeredienst, spoedig zou het II. Officie er dagelijks worden gezongen, daardoor zou een der sporen, een der smetten der Reformatie worden uitgewischt en dat was hem genoeg.

De reiziger, die van Londen naar Manchester reist langs de ‘Midland Railway’-lijn, wordt even buiten Londen getroffen door het gezicht van een reusachtig gebouw met zwaren, vierkanten toren, bekroond door het beeld van den H. Joseph. Het is het St. Joseph's College te Mill Hill, het moederhuis der missionarissen van de St. Joseph's Congregatie, waarmede de naam van Kardinaal Herbert Vaughan voor altijd zal verbonden blijven. Het was de eerste rijpe vrucht, die zijn geloof en deugd als priester des Heeren had afgeworpen. Voor dat College had hij als priester alles getrotseerd en eene driejarige reis gemaakt door Amerika.

Vergeten wij nooit, dat Kardinaal Vaughan missionaris was met hart en ziel, en had niet Rome zelf gesproken op aandringen van Kardinaal Wiseman en Dr. Manning, voorzeker had Dr. Vaughan in zijn brandenden geloofsijver den kortsten weg ten hemel gevonden over Japan, toen niet het land der Geisha's en perziken, doch het land van bloedige vervolgingen. De beslissende woorden van Kardinaal Wiseman, toen hij sprak: ‘Uwe Japaneezen zijn in Londen,’ hebben het katholieke Engeland voor altijd tot dankbaarheid verplicht. Zelfs op den laatsten dag zijns levens toonde hij al het vuur en de liefde van een missionaris, toen hij bij het laatste bezoek van een protestantschen vriend te Mill Hill de volgende merkwaardige woorden sprak: ‘Mijn goede vriend, ik zal u niet meer wederzien; sta mij toe, dat ik u van ganscher harte bedank voor al de vriendelijkheid en goedheid, die gij mij betoond hebt; door mijne gebeden tot God hoop ik na mijnen dood de genade van het ware geloof voor u te verkrijgen.’ Tot in het diepst zijner ziel geroerd door deze eenvoudige woorden van den zieke, barstte de man in tranen los en ging snikkend heen. Als Bisschop en Aartsbisschop bleef Mgr. Vaughan steeds generaal-overste van zijne St. Joseph's Congregatie; zijn hart bleef gehecht aan Mill Hill. Daar wilde hij begraven worden, doch niet als Kardinaal met groote pracht en praal; neen, in een eenvoudige doodkist zonder eenige versierselen, als een missionaris, als een der hunnen werd hij uitgedragen op de schouders zijner zonen en begraven in de schaduw van het St. Joseph's College te Mill Hill.

‘In den persoon van Kardinaal Vaughan,’ schrijft de Londensche Universe, ‘schijnt de laatste onzer groote, sterke mannen, uit ons midden te zijn heengegaan.’ En toch welk een verschil met zijn eminente voorgangers! Hij was geen Wiseman, de man der wetenschap, de geleerde, de geletterde, de kunstenaar. Hij was geen Manning met zijn koud en snijdend redenaarstalent, de christen democraat, die peinsde over de moeilijkste problemen der sociale quaestie. Hij was geen Newman, de scherpzinnige, diepe theoloog, beschikkend over schitterenden stijl.

Neen, hij was geen Wiseman, geen Manning, geen Newman; schoon hij geleerd was en eene groote theologische kennis aan den dag legde in zijne geschriften en herderlijke brieven, was en bleef hij de Vaughan, de bij uitstek apostolische kardinaal, de man van de daad, die alles tot stand bracht door zijn onverzettelijke wilskracht en onvermoeibaren ijver en ontzettende werkkracht, hij was.... de man van zijn tijd.

Bij de vestiging der kerkelijke hiërarchie in Engeland was een man noodig geweest, die door de schittering van zijne geleerdheid de vooroordeelen van het Engelsche volk overwinnend, hun eerbied en ontzag kon inboezemen, dit was het werk van Kardinaal Wiseman. Dien eerbied te doen overgaan in liefde en vertrouwen jegens de katholieke Kerk en den invloed der Kerk te laten inwerken op de massa van het volk, was de levenstaak van Kardinaal Manning. Doch thans was een man noodig, blakend van apostolischen ijver, die op dien grondslag zou voortbouwen, een herder, die met vaste hand de katholieke Kerk van Engeland organiseeren moest - die man, door de Goddelijke Voorzienigheid opgewekt, was.... Kardinaal Herbert Vaughan.

Rozendaal N.-B.

C. Schoemaker, Pr.