De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 19

Het St. Odulphus-altaar in de kerk van Oorschot.

Een heerlijk bouwwerk is de St. Pieterskerk van Oorschot. Een schitterend overblijfsel uit onze schoone middeleeuwen. Tusschen de hooge boomen der oude heerlijkheid verheft zij zich, in statige pracht, bewonderenswaardig van evenredigheden, getuigenis gevend van den bloei en den rijkdom dier gemeente reeds in lang vervlogen tijden, en van de ontwikkeling der geesten, welke toen reeds daar heerschte, die zulk een heiligdom wist tot stand te doen komen en eerbiedig te bewaren.

En treedt men haar binnen, welke gevoelens doet dat eeuwenoude monument in ons niet opkomen; de vurige godsvrucht der middeleeuwen, die alles bezielde wat daar binnen was, die brandde als de lampen met vele armen, welke het heiligdom verlichtten, in den tijd van onzen voorspoed en glorie. En later, de strenge, de mannelijke deugden des tijds van vervolging en verdrukking, toen dat inwendige woest lag, de deugden van een geslacht, onbuigzaam maar geduldig, dat eindelijk heeft gezegevierd.

Dit en nog veel anders gaat er op voor onze oogen; ook de herinnering aan de wisselvalligheden der menschelijke dingen, aan het rijzen en dalen der groote familiën, der oude machtige heeren en hunne vrouwen, die er ter aarde besteld werden. Het is alsof men den geest des Heeren voelt waaien, wanneer men zulk een eeuwenoud heiligdom betreedt.

En in dat monument onzer middeleeuwen staat nu het altaar van den man Gods Odulphus, een zoon van Oorschot, geboren ongeveer in 770, die in den bloei zijns levens de waardigheid van pastoor dezer kerk bekleedde, en later naar onze noordelijke gewesten trok om met den heiligen bisschop Frederik aan de bekeering der Friezen te arbeiden, die in hun vorige heidensche dolingen waren hervallen.

Het altaar is een lieflijk kunstwerk, in den stijl der kerk, grootsch en zeer fijn van lijnen, met de meeste zorg en kunstliefde bewerkt. Een beschrijving is hier overbodig: de photographie geeft het weer, alleen eenige toelichtingen betreffende het beeldwerk zullen niet ondoelmatig zijn.

In het midden staat St. Odulphus' beeld in het gewaad van kanunnik van Utrecht; op zijn boek ligt de appel, die, zooals de overlevering zegt, hem, toen hij nog een schoolknaap was, door een Engel werd geschonken. Die gebeurtenis wordt voorgesteld door de bovenste beeldengroep aan de Evangeliezijde.

Daaronder knielt hij aan de voeten van den H. Frederik, tot wien hij door een stem des hemels in een nachtgezicht geroepen was, om den bisschop bij te staan in zijn apostolischen arbeid.

De groep boven aan de Epistelzijde stelt hem voor, arbeidende aan de bekeering der heidensche Friezen; en die menschen, zegt zijn oude levensbeschrijving, die te voren wild en vreemd als wolven waren, zijn door de verkondiging des Evangelies zachtmoedig geworden als schapen.

Op zijn sterfbed vinden wij hem daaronder, zooals hij afscheid neemt van zijn medebroeders; en toen zijn ziel van het lichaam scheidde is alles, zoo getuigt zijn levensbeschrijver weder, met een zeer zoeten en lieflijken reuk vervuld geweest.

Dit schoon altaar, dat geplaatst is in het zuidelijk dwarspand der kerk, heeft een buitengewoon gunstigen stand in het geheel des gebouws en een uitwerking, die verrassend is.

Dank zeggen wij den hoogeerwaarden heer J.B. Franken, deken en pastoor te Oorschot, door wiens zorgen en ijver ter eere van zijn voorganger, die meer dan duizend jaar geleden zijn plaats bekleedde, zulk een kerkelijk gedenkteeken gesticht is; ieder bewoner van Oorschot mag zich verheffen, dat een zoo groot heilige, een profeet des Allerhoogsten, in zijn woonplaats het eerste levenslicht aanschouwde, en zich verheugen, dat de nagedachtenis van Odulphus zoo treffend is verheerlijkt.

En nu de mannen van de kunst, die geroepen werden om dit voortreffelijke en onder alle opzichten eer- en lofwaardige werk tot stand te brengen. Zij zullen tevreden zijn met de vermelding hunner namen; het werk moet voor hen spreken, en zál dat.

Het altaar is ontworpen en geteekend door den heer L.C. Hezenmans, architect der St. Jans-kerk te 's-Hertogenbosch en uitgevoerd door den heer Jan Custers, beeldhouwer te Stratum bij Eindhoven.