De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 19

[p. 402]

Het oude erf,
door
J. Vesters Jr.

V.

Dorus had Swinkels zien vertrekken. Vreemd had hij het gevonden, dat die zoolang gebleven was, heel vreemd, en erg gerust over dat bezoek was hij niet. Er waren wel eens moeilijkheden geweest over een klein stukje grond, waar men op het kadaster niet goed mee overweg kon, en misschien zocht hij nu Van Gaasdonk bang te maken met een proces; want van procedeeren hield Swinkels. Ja, dat kon het wel zijn. Nu, Dorus zou den Iepenboer aanraden, het zoover niet te laten komen, want het lapje was nog geen tien gulden waard, en dus zeker geen proces, waarbij de advocaten met den vetsten buit'zouden gaan strijken.

Met dat voornemen ging Dorus het woonvertrek binnen. Maar toen hij het ontdane gezicht van den baas en de vrouw zag, den Iepenboer als wezenloos voor de tafel zag zitten, met een brief in de vingers der rechterhand geklemd, begreep hij, dat hier iets ernstigers moest zijn voorgevallen. Zijn oogen keken vragend Van Gaasdonk en diens vrouw aan.

‘'t Is verschrikkelijk, Dorus,’ zei de laatste. Toen hield zij op. Mocht zij het wel zeggen? De schande van hun kind en hun eigen ongeluk vertellen?

‘Dorus mag alles weten,’ zei de Iepenboer, die haar bedoeling begreep. ‘Hij heeft er recht op. Wij zijn de rampzaligste menschen van heel het dorp. Dorus, Hein is een dief, en wij moeten van de Iepenhoef af.’

Hij had er die woorden als met geweld uitgestooten. Zijn hoofd knikte, zijn oogen brandden, en hij maakte met de hand een gebaar van doffe moedeloosheid. ‘Het is mijn dood, Dorus. Ik kan het niet dragen, ik zal er gek van worden.’

Deze onverwachte tijding sloeg den trouwen knecht met ontzetting. Hij voelde het leed of het hem zelf trof, maar hij kon geen woord van troost vinden. Welk woord had hier ook troost kunnen brengen?

Dorus begreep, dat dit jobsbericht met Swinkels' komst in verband stond. Was dat het goede nieuws, waarop de ellendeling had gezinspeeld? ‘Heeft Swinkels je dat gezegd, baas?’

‘Lees dezen brief, Dorus. Hij is aan mijn vrouw gericht. De postbode moet hem verloren hebben en Swinkels heeft hem gevonden. Dat-ie ook juist in zijn handen moest terecht komen!’

‘Het is erg, baas, heel erg,’ zei Dorus, nadat hij het schrijven gelezen had. ‘Het is veel geld, zes duizend gulden, maar daarvoor hoeft ge toch niet van de Iepenhoef af. Notaris Van Gijn zal het geld met plezier geven, en als het moet....’

‘Maar die zes duizend gulden is niet alles, Dorus. Ik heb Swinkels een schuldbekentenis van zes duizend gulden moeten geven om dien brief uit zijn handen te krijgen.’

‘En hebt ge die gegeven?’ vroeg Dorus.

‘We moesten wel, Dorus,’ nam nu vrouw Van Gaasdonk het woord. ‘Anders was Swinkels recht naar de stad gegaan, om Hein bij het gerecht aan te geven.’

‘Ja, we moesten,’ beaamde de Iepenboer. ‘Ik heb het stuk geteekend, maar daarmee heb ik mijn eigen doodvonnis geschreven. Ik kan niet leven zonder de Iepenhoef, ik kan ze niet in de handen van Swinkels zien overgaan. En dan Truda en Geert, die nu voor den schuldige zullen moeten boeten. Ik had niet gedacht, dat op mijn ouden dag nog te moeten beleven.’

‘Wat is die Swinkels een lage schurk, je zoo het mes op de keel te zetten. Tot zulk een valschen streek had ik hem toch niet in staat geacht. Maar wat zult ge nu beginnen, baas?’

De Iepenboer haalde de schouders op. ‘De zes duizend gulden voor Hein moeten er dadelijk zijn, nog liever vandaag dan morgen. Want verbeeld je eens, dat zijn diefstal ontdekt werd en zoodoende het offer, dat ik aan Swinkels gebracht heb, vergeefsch ware geweest. En het geld voor Swinkels moet er binnen een maand zijn. Vóór dien tijd moet ik dus de Iepenhoef hebben verkocht, want zóóveel hypotheek zal niemand er op geven, en daar het nu een slechte tijd is voor den verkoop, hoopt Swinkels ze voor een appel en een ei te koopen.’

‘Welk een gemeenheid!’ riep Dorus uit. ‘En moet je dat alles je nu maar laten welgevallen?’

‘Wat kan ik er tegen doen?’ vroeg Van Gaasdonk moedeloos.

‘Nu, het zal niet gebeuren,’ antwoordde Dorus beslist. ‘Een braaf en eerlijk man als jij bent jaagt men niet als een bedelaar van zijn erf.’

‘Maar Hein dan?’ vroeg vrouw Van Gaasdonk. ‘We kunnen hem toch niet in de gevangenis laten zetten. Wat geeft het, of we de Iepenhoef houden, als we onzen naam kwijt zijn, als we voor heel het dorp de ouders zijn van een dief, als we daardoor Truda's toekomst in gevaar brengen....’

‘Ja, m'n vrouw heeft gelijk,’ beaamde de Iepenboer. ‘Het moet, Dorus, er is geen andere uitweg.’

‘En toch zal het niet gebeuren!’ zei Dorus nogmaals met kracht. ‘Hoor eens, baas, ik heb hier veertig jaar gewoond, ik ben altijd als kind in huis behandeld, ik heb de Iepenhoef haast net zoo lief als gij, en ik ben niet van plan te verhuizen.’

‘Maar het zal toch moeten, Dorus, want ik kan niet denken, dat ge zin zult hebben, onder Swinkels te dienen,’

‘Dat nooit van m'n leven, liever ging ik bedelen. Ik heb een spaarcent, zooals ge weet, baas. Het is in al die jaren een mooi sommetje geworden; altijd er bij, nooit er af.... En dan nog een erfenisje gehad van een verre nicht.... Ik wil maar zeggen, dat ik een goeje vijf duizend gulden heb.... Die zullen we gebruiken om.... om het gat van Hein te stoppen.’

Dit edelmoedige aanbod werd eenvoudigweg gedaan, zelfs met eenigen schroom. Dorus wist niet, of hij 't wel in den goeden vorm deed.

Er kwamen tranen in de brandende oogen van den Iepenboer.

‘Dorus, we mogen het niet aannemen, we mogen niet.’

‘Hoor eens, baas, ik heb het geld niet noodig, en ik had toch plan, het bij mijn dood aan de kinderen te vermaken. Maar waarom zou ik daarmee wachten tot mijn dood, nu het op het oogenblik zoo goed gebruikt kan worden? En Truda en Geert zullen het immers wel goedvinden, dat we het besteden om de Iepenhoef voor hen te behouden? Het erf mag niet in vreemde handen overgaan.’

Dorus wist, dat hij hiermee de gevoeligste snaar bij den Iepenboer aanroerde.

‘Ja, 't zou hard zijn, Dorus, maar het zal wel moeten. We mogen je aanbod niet aannemen, het is mooi, het is heel mooi van je, ik kan je niet zeggen, hoe goed het me doet, bij al onze ellende een zoo trouw hart te ontmoeten. Maar het geld, waar je heel je leven voor gewerkt hebt, dat je zuinig hebt bespaard, mag ik niet aannemen, om daarmee de schuld te bedekken van een kwâjongen....’

‘Vader!’ riep vrouw Van Gaasdonk uit, ‘Hein is toch ons kind. Heb medelijden met hem!’

‘Spreek me niet van Hein, vrouw. Het is niet om hem, maar om mijn andere kinderen voor de schande te sparen, dat ik dat stuk geteekend heb. Het is genoeg, dunkt me, dat wij ongelukkig worden; we mogen niet van Dorus vergen, dat....’

‘Hoor eens, baas, het is nu geen tijd, om lang en breed te praten. Er moet gehandeld worden. Ik ga naar de stad en naar den notaris. En als Hein geholpen is, zullen we verder zien. Maar Swinkels krijgt de Iepenhoef niet.’

Van Gaasdonk stribbelde niet meer tegen, en zijn vrouw drukte schreiend de beide handen van den trouwen knecht.

Een kwartier later was deze op weg naar de stad. Geen oogenblik kwam de gedachte bij hem op, dat hetgeen hij deed een grootsche, verheven daad was. Hij vond het natuurlijk, dat hij, die veertig jaar op de Iepenhoef had doorgebracht, en daar niet als knecht, maar als huisgenoot was behandeld, bijsprong, nu men in nood verkeerde. Hij betreurde het alleen, dat hij niet méér kon doen.

Daar zag hij Truda en Wout van der Willigen aankomen. Wat zag Truda er stil en treurig uit. Zou ze al iets weten?

‘Wel, Dorus, nou naar de stad, en zoo op je Zondagsch!’ vroeg Wout.

De toon wilde luchtig klinken, maar er was toch iets gedwongens in.

‘Een boodschap, Wout, een dringende boodschap.’

Hij achtte het voor het oogenblik niet geraden meer te zeggen, minder omdat hij aan Wout twijfelde, dan omdat hij het Truda toch niet zoo rauwelings op straat kon vertellen.

‘Is er thuis iets niet goed, Dorus?’ vroeg het jonge meisje, dat haar somberste vrees weer voelde opkomen, ‘of met Hein?’

Deze drie woordjes kwamen met de grootste moeite uit haar als toegeschroefde keel.

‘Met Hein?’ herhaalde Dorus. ‘Hoe kom je daaraan?’

Truda begreep aan den toon, waarop hij dit zei, dat Dorus er meer van wist.

‘Zeg op, Dorus, wat heeft Hein gedaan? is hij in de gevangenis?’

‘Wel neen, Truda, hij heeft een dommen streek uitgehaald, maar stel je gerust, we zullen hem helpen.’

‘Heeft hij gestolen, Dorus? Vertel toch alles. Marinus Swinkels heeft tegen Wout gezegd....’

‘Wat, heeft die iets gezegd? Dat zullen we hem betaald zetten.’

‘Het is dan toch waar, Wout. Ik heb het je wel gezegd. Ik was zoo bang, zoo bang. O Wout, wat ben ik ongelukkig! En dan onze arme vader en moeder.’

‘Wees nu kalm, Truda. Alles zal immers terechtkomen, niet waar, Dorus? Wij zijn er ook nog.’

‘Flink gesproken, Wout, zoo hoor ik het graag.’

‘Maar vertel nu toch op, Dorus. Alles, hoor. Wout mag het gerust weten.’

‘We kunnen hier niet midden op den weg blijven staan, en ik heb groote haast om in de stad te komen. Loopt dus een eindje mee op, dan zal ik het je vertellen, als je belooft kalm te zullen blijven.’

De trouwe knecht verhaalde alles. Alleen verzweeg hij, dat hij zijn geld bij den notaris ging halen om Hein te redden.

Truda snikte. Wout gaf lucht aan zijn verontwaardiging over de laagheid van Swinkels, en vertelde op zijn beurt wat Marinus hem met weinig bedekte toespelingen had gezegd.

‘De Iepenhoef moet voor Van Gaasdonk behouden blijven, niet waar, Wout?’ vroeg Dorus.

‘Dat zal ze, Dorus, reken op mij. Je kent me genoeg, en Truda ook, om te weten, dat er tusschen ons niets veranderd is. En wil je wel gelooven, dat ik veel lust heb, eens met Swinkels te gaan spreken?’

‘Doe dat niet, Wout!’ bad Truda.

‘Ik geloof ook, dat het voorloopig beter is van niet,’ meende Dorus,

‘Maar het is een dubbele laagheid. Swinkels laat zijn zwijgen koopen, en Marinus vertelt het.’

‘Het is gemeen,’ beaamde Dorus. ‘Maar we moeten niets doen, vóórdat Hein geholpen is. Is dat achter den rug, dan spreken we elkaar nader.’

Wout keurde dit goed, en met Truda sloeg hij nu den weg naar de Iepenhoef

[p. 403]

in, terwijl Dorus zijn stap verhaastte, om zoo spoedig mogelijk in de stad te zijn.

Mr. Van Gijn keek vreemd op, toen Dorus, in het kantoor gekomen, waar de notaris met zijn klerken zat te werken, dezen verzocht, hem even alleen te mogen spreken.

‘Wat is er aan de hand, Dorus?’ vroeg de notaris.

‘Ja, meneer de notaris,’ antwoordde Dorus, verlegen aan zijn pet plukkend, ‘wat zal ik u zeggen: ik zou wel graag mijn geld terug willen hebben. Ik heb het ergens voor noodig.’

‘Je geld? Al je geld, Dorus?’ vroeg de notaris nog meer verbaasd.

‘Ja, meneer de notaris, al mijn geld. En u zou me een heel groot plezier doen, als u het me direct mee kon geven.’

‘Vertrouw je me niet meer, Dorus, dat je zoo op stel en sprong je kapitaaltje komt terughalen?’

‘O meneer de notaris, dat niet, maar ik heb het noodig.... direct noodig.’

‘Hoor eens, Dorus, je bent een oud man, en ik weet dat je geen gekke dingen zult uithalen. Toch moet er wat achter zitten. Kun je 't mij niet zeggen?’

Dorus aarzelde. Mòcht hij het wel vertellen? Het treurige geheim aan een vreemde openbaren?

‘Dorus, je weet, dat ik het niet uit nieuwsgierigheid vraag, maar uit belangstelling. Mag ik het met weten, we blijven even goede vrienden, hoor. Maar misschien zou ik je raad kunnen geven....’

‘Het is niet voor mij zelf, maar voor een ander,’ zei Dorus, die nog aarzelde. ‘Het is een treurige geschiedenis.’

‘Wil je je geld weggeven, Dorus?’

‘Weggeven is eigenlijk het woord niet, meneer de notaris. Ik had het geld na mijn dood toch al bestemd, en nu doe ik er wat vroeger afstand van. Ik kan er nu meer nut mee doen. Dat is alles.’

‘Dat lijkt nogal geheimzinnig, Dorus, en niet verstandig. Je weet wat het spreekwoord zegt: dat je je niet uit moet kleeden vóór je naar bed gaat.’

‘Wat zoudt u doen, meneer de notaris, als u veertig jaar bij iemand geweest was, die u als kind in huis had behandeld, en als die iemand dan in moeilijkheden kwam? Zou u zoo iemand helpen of niet.’

‘Is de Iepenboer in moeilijkheden?’ vroeg de notaris.

‘Ja, en erg, heel erg. Kom,’ vervolgde Dorus, die plotseling een besluit scheen genomen te hebben, ‘ik geloof niet, dat hij het me kwalijk zal nemen, als ik u den toestand blootleg. Maar ik kan er immers vast op aan, dat u....’

‘Zwijgen zult, bedoel je, Dorus? Natuurlijk, - als een biechtvader. En kan ik helpen, reken dan gerust op mij.’

Terwijl Dorus aan het vertellen was, was de notaris opgestaan en liep het vertrekje op en neer. Dorus hield even op. ‘Vertel maar door, Dorus, ik luister. Ik stel er het levendigste belang in.’

Toen Dorus met zijn verhaal klaar was, bleef mr. Van Gijn voor hem staan. ‘Wat je gedaan hebt is prachtig, Dorus, en ik zal je niet weerhouden. De patroon van Hein, mijnheer Van Balen, is een goed vriend van me. Als het ooit noodig mocht zijn, kan Van Gaasdonk op mijn voorspraak staat maken. Wat nu Swinkels betreft, dat zal voor hem toch zoo mooi niet afloopen als hij wel denkt.’

‘Wat zegt u, meneer de notaris, zou er voor Van Gaasdonk een middel zijn, om die schuldbekentenis terug te krijgen, zonder dat de zes duizend gulden betaald wordt.’

‘Wil je de zaak aan mij overlaten, Dorus?’

‘Graag, meneer de notaris. O, wat zou u den Iepenboer een dienst bewijzen, als dat kon.’

‘Eén vraag nog, Dorus, alles wat je me verteld hebt is toch precies zoo gebeurd? Van Gaasdonk en zijn vrouw waren bij het onderhoud met Swinkels tegenwoordig?’

‘Alles is van a tot z juist, meneer de notaris.’

‘Welnu, Dorus, dan maar goeden moed gehouden. Ik zal je het geld geven, en neem me voor, van middag nog een bezoek te brengen aan Swinkels.’

‘U?.... aan Swinkels?’

‘Ja, Dorus, ik wil wel eens enkele woorden met hem spreken, en ik verzeker je, dat het geen pleizierig halfuurtje voor hem zal zijn.’

‘Hij heeft het dubbel en dwars verdiend,’ zei Dorus opgeruimder. ‘Als Van Gaasdonk op de Iepenhoef kan blijven, dan geeft u hem het leven terug, meneer de notaris.’

‘We zullen ons best doen, wees daar verzekerd van.’

VI.

Swinkels zat aan den haard, en de rosse vlammen van het oplaaiende vuur verlichtten het tevreden-grijnzende gezicht van den boer, die de schonkerige handen wreef dat ze kraakten.

Hij was voldaan. Genoten had hij van den angst, de wanhoop van Van Gaasdonk en diens vrouw, en nu nog genoot hij, als hij zich dat tooneel weer voor den geest haalde. Hoe diep had hij den Iepenboer vernederd. Wat moest het in het gemoed van zijn vijand gekookt hebben van machtelooze woede, van nauw ingehouden razernij.

En dan de Iepenhoef voor hem! Hij wist wel, dat het nu een ongunstige tijd was om ze te verkoopen. Daar zou hij van profiteeren. Voor de helft van de waarde zou hij ze hebben. En welk een heerlijke dag zou het zijn, als Van Gaasdonk de boerderij zou verlaten en hij er zijn intrek zou nemen. De schoonste dag van zijn leven zou het wezen.

Maar dat was nog niet alles. Truda zou Wout nooit krijgen, want de oude Van der Willigen zou van een huwelijk met de dochter van een berooid man niet willen weten. Wat zou het Truda berouwen, de hand van Marinus te hebben afgewezen.

En Hein, nu, die zou nog wel eens de hand naar andermans geld uitsteken, hij zou het niet kunnen laten, nu hij aan groote verteringen gewend was, en ten slotte zou hij toch wel in de gevangenis terecht komen. Het was maar uitgesteld werk.

Allen zouden ze te gronde gaan, de Van Gaasdonk's. Hun trots was nu gebroken, maar ze zouden nog zwaarder getroffen worden, en iedere nieuwe vernedering, elke nieuwe ellende zou voor hem een nieuwe vreugde zijn.

Swinkels was zoo in deze overwegingen verdiept, hij verkneukelde zich zoodanig in het vooruitzicht, dat zijn verfijnd-wreed gemoed hem voorspiegelde, dat hij het openen der buitendeur niet had gehoord en den bezoeker niet opgemerkt, die was binnengetreden.

‘Ik ben hier immers bij Swinkels?’ - die vraag deed hem opschrikken en zijn plaats aan den haard verlaten.

‘Ja wel, meneer,’ antwoordde de boer verrast.

‘Ik ben notaris Van Gijn en zou je even willen spreken.’ Swinkels keek hem achterdochtig aan. Wat moest die van hem hebben? Hij had nooit bij hem gekocht en kende hem alleen bij naam.

‘Ga zitten, meneer, ik ben tot je dienst.’

‘Het is een heel ernstige zaak, Swinkels.’ En toen zonder verdere inleiding: ‘Je hebt gisteren een brief gevonden, die aan vrouw Van Gaasdonk was geadresseerd?’

Swinkels' oogen werden wel eens zoo groot. Wat kwam die zich daarmee bemoeien? ‘Nu, en wat zou dat?’ vroeg de boer brutaal. ‘Of is het verboden iets te vinden?’

‘En je hebt dien brief opengemaakt?’ vervolgde de notaris kalm.

‘Maar daar heb ik jou toch geen rekenschap van te geven, zou ik denken,’ hernam Swinkels nog onbeschaamder.

‘Het kon toch wel gebeuren, dat je daarvan rekenschap zou moeten geven, niet aan mij, maar aan de rechtbank,’

‘Aan de rechtbank!’ herhaalde Swinkels, die aan zoo iets in het geheel niet gedacht had.

‘Ja, aan de rechtbank. Als jij op den weg een beurs met geld vindt, die van een ander is, en je houdt ze, dan is dat diefstal. Vindt je een brief, die voor een ander is bestemd, en maak je dien open en eigent ge je dien toe, dan is dat ook diefstal.’

‘Dan hadden ze 'm maar niet moeten verliezen.’

‘Maar als jij je beurs verloor en een ander vond en hield ze, zou je dan ook zeggen: dan had ik ze maar niet moeten verliezen?’

‘Dat is niet hetzelfde,’ antwoordde Swinkels. ‘Een beurs heeft waarde, maar een brief is maar een brief.’

‘Maar deze brief had toch nogal waarde, daar jij er zes duizend gulden voor vroeg.’

‘Heeft de Iepenboer je dat verteld? Hij is er gauw bij geweest, dat moet ik zeggen.’

‘Ik heb je daarvan geen rekenschap te geven, Swinkels, en ik verzoek je, niet zoo'n hoogen toon aan te slaan. Je moet niet denken, dat je Van Gaasdonk voor hebt, dien je in je macht dacht te hebben. Het zou je leelijk kunnen opbreken.’

‘Wat opbreken!’ zei Swinkels, nog wel brutaal met den mond, maar inwendig toch niet gerust.

‘Dat zal ik je eens uitleggen. Op bedriegelijke wijze ben je te weten gekomen, dat Hein van Gaasdonk gestolen heeft.’

‘Heeft hij dat dan soms niet?’

‘Ja, dat heeft hij, maar wat jij gedaan hebt is nog veel erger, veel lager, en nog veel gevaarlijker. Dat je zijn ouders zoo gegriefd hebt, laat ik daar; het was een laagheid, maar daar bemoeit de wet zich niet mee. Maar dat je Van Gaasdonk zes duizend gulden hebt afgeperst, dat je enkel voor die som den brief hebt afgegeven, die je niet toehoorde, dat is iets wat de wet zwaar straft. Als Hein twee jaar zou krijgen voor zijn diefstal, dan krijg jij er minstens vier voor je afdreiging. Dat had ik je te zeggen, Swinkels.’

Het gezicht van den boer was vuurrood geworden. De woorden, de toon, het voorkomen van den notaris hadden indruk op hem gemaakt. Toch wilde hij zich niet gewonnen geven.

‘Bangmakerij,’ zei hij met een poging om te glimlachen. ‘De Iepenboer had mij geen cent hoeven te geven als, hij niet gewild had. Het stond in zijn vrije verkiezing.’

‘Een mooie vrije verkiezing! Je hebt hem het mes op de keel gezet. Maar ik beloof je, dat het zoo niet zal afloopen. Ik zal een aanklacht tegen je indienen bij den officier van justitie, en dan zal je de gevolgen hebben af te wachten. Ik waarschuw je, dat ze niet zullen meevallen. De rechters zullen niet gemakkelijk voor je zijn, want wat jij gedaan hebt is honderd parten erger dan wat Hein van Gaasdonk in zijn dollen kop heeft uitgehaald. Daar kan men nog medelijden mee hebben, met wat jij gedaan hebt, niet.’

Swinkels was allesbehalve op zijn gemak. ‘Maar wat moet ik dan doen?’ vroeg hij stug.

‘Wat je moet doen? Vraag je dat nog? Je hebt niet op één cent recht van de zes duizend gulden, waarvoor je Van Gaasdonk hebt laten teekenen. De schuldbekentenis geef je me terug. Dat is het eenige middel om een gerechtelijke vervolging te ontkomen.’

‘En als ik ze niet teruggeef?’

‘Als je 't niet doet, dan moet je, zooals ik je al gezegd heb, de gevolgen afwachten. Wees niet koppig, Swinkels, maar laat je raden. Van je zes duizend gulden zie je in geen geval een cent.’

‘Maar dan kan ik ook aan iedereen vertellen, dat Hein van Gaasdonk een dief is?’

‘Ik geloof niet, dat je daar verstandig

[p. 404]

aan zou doen, Swinkels. Van beide kanten hebben jullie er belang bij te zwijgen. Hein en jij bent allebei schuldig. Komt het van den een uit, dan komt het van den ander ook uit. Jij kunt Hein in de gevangenis brengen, maar ik kan er jou in brengen. En als je me er toe dwingt, zal ik het doen ook. Maar als je wijs bent, gebeurt noch het een, noch het ander. Het hangt nu van je zelf af.’

Swinkels moest er nog eens over nadenken. De ontnuchtering was zoo onverhoeds gekomen na de vreugde, waaraan hij zich had overgegeven, dat hij het met zich zelf nog niet eens was wat te doen.

een jongensstreek, naar de schilderij van a. müller-lingke.

De notaris wilde nu zijn laatste geschut in het gevecht brengen. ‘Van Gaasdonk zou natuurlijk niet graag willen, dat de menschen wisten, dat Hein gestolen heeft, maar zou jij graag zien en hooren, dat iederen wist, wat jij met Van Gaasdonk hebt gedaan? Zou jij je niet schamen, als dat overal werd rondverteld?’

(Slot volgt.)