De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 19

Herders en huurlingen.
Een schets uit den Boerenkrijg, door De K.

VIII. De laatste slachting.

‘Ik reken op je, Abraham, verder dan jouw post komt de vijand vooreerst niet. Minstens heb ik drie uren noodig om te redden wat te redden valt. Je moet me tijd winnen, vrind, jij ook kornet Westhuizen, tijd, tijd, tijd... Een salvo van dit kopje zal ze verrassen en besluiteloos maken voor 'n poos, ze zullen een hinderlaag duchten en tijd verliezen met verkennen, dan zullen ze jullie aanvallen - ondertusschen heb ik de handen vrij.’

Onder deze woorden liet De Bliets het oog gaan over de vlakte, waar het heel in de verte wemelde en schitterde in de zon van Engelsche wapenen.

‘Het duurt nog wat, eer ze hier zijn. Hou ze op, hoe langer hoe beter, kornet Van der Raadt, kornet Westhuizen, mannen van Doornenburg, ik verlaat me op jullie doodsverachting. Is het voor het laatst, dat we elkander zien, adieu!’

‘Dag, commandant!’ antwoordden veertig monden op den doffen toon der weerlooze wanhoop.

‘Wat 'n uitgemergelde, armelijke troep!’ fluisterde De Bliets, terwijl hij de hand greep van Van der Raadt, ‘helaas! ik heb niets anders voor je!’

‘Heb dank, commandant, ge hebt me gegeven wat ik verlangde: wraak en wissen dood!’

‘Je ben eigenlijk gelukkig, dat je 't end waarschijnlijk niet zien zult. Adieu!’

De veertig manschappen, die in last hadden het eerste gevaar te keeren en het uiterste te vertragen, reden stapvoets de heuvelkling langs, aan welker voet een zee van menschen, vrouwen, kinderen en Kaffers, woelde en tierde, dat hooren en zien bijwijlen verging.

Het was de ordelooze nasleep, die dagelijks slonk en dagelijks groeide, die langs alle wegen lijken achterliet en nieuwe radeloozen, van heinde en ver gekomen, opnam. Een dunne achterhoede van 'n honderd moedelooze en afgetobde cavaleristen, moest heel de treurige karavaan dekken.

Nauwelijks hadden de veertig manschappen, onder bevel der beide veldkornets, eenige schreden den landrug langs gereden, die geleek op de dijken, welke men in Noord-Brabant midden op de vlakte vindt ter keering van het water der overlaten, maar dan vijfmaal zoo hoog, of Westhuizen verbleekte plotseling en richtte zich op in de stijgbeugels. Uit de menschenen dierenmassa, die daar beneden krioelde en zich verwarde tot een levend reuzenkluwen, wuifde een kleine hand en riep een klagende, maar scherp doordringende stem:

‘Vader... vader!’ Boven op een wagen stond een meisje; toen ze Westhuizen kijken zag, stak ze de armpjes op en gilde als een drenkeling.

‘Ruth... m'n kind!’

Een ruk aan den teugel, en zijn paard viel meer dan het sprong de vrij steile helling af.

‘Hou je goed, Ruth, m'n kleine, dappere wijfje, hou je, laat je niet neerstooten, hoor! Ruth, hou je! Ze wankelt, ze valt... Ruth... Ruth...’

Verwenschingen en dreigende vuisten ontvingen den ruiter, die op den hoop inrende, maar deze zag niets dan een teere wenkende hand en hoorde niets dan een snijdende kinderklacht:

‘Vader... vader... hulp!’

Zijn paard raakte met de pooten verward, struikelde en plofte neer. Hij zelf stortte lang uit op den grond, bekwam in een minuut honderd slagen en schoppen, en als hij zich met wanhopige krachtsinspanning weer op de been had gewerkt en het bloed uit een wond aan het hoofd neerstroomde langs zijn wangen, was de kleine hand verdwenen en de stem verstomd. Zou hij zijn kind dan weergevonden hebben om het te verliezen op 't zelfde oogenblik. In dolle woede sloeg hij een kerel neer, die hem niet gauw genoeg uitweek en bijna verblind door het in de oogen sijpelend bloed, sprong hij brullend naar den kant, waar hij zijn kind pas gezien had.

‘Ruth... Ruth... waar ben je... waar is moeder?’

Een boogscheut vóór hem gebeurde iets ontzettends. Een doffe knal eerst, dan een kletterend geratel en opeens wervelde er een reusachtige zandkolom de lucht in, die gloeiende, scherpe ijzerstukken neerhagelde naar alle kanten als vuur uit een brakenden krater. Te gelijk zag hij, boven zwarte rookwolken uit, een wagen wegslingeren in duizend stukken, een rad keilde draaiend als een vliegwiel de hoogte in en hij meende te zien, dat iets als een menschelijk lichaam het navloog om met een harden plof op de aarde te smakken en te blijven liggen. Alles geschiedde in een deel van een seconde, dan was het weer als vroeger,

[p. 359]

maar zoo akelig stom en doodsch. Westhuizen was op de knieën gezonken, hij voelde zich op eens zoo krachtloos en verlamd, dat hij geen vinger verroeren kon. Eindelijk maakte hij een slappe beweging - een pijn, die hij in weerwil van zijn moed en doodsverachting, niet uitstaan kon, dwong hem er toe - met de hand naar zijn rechterzij. Een kleverig vocht bedekte ze. Wat was dat - wat? Hij verbeeldde zich zijn hersenen tot 't uiterste in te spannen, en riep luid:

‘De granaat... ik ben getroffen.’

Maar on middellijk herinnerde hij zich zijn kind, stond op, ging eenige schreden, wankelde en viel, werkte zich opnieuw op en stortte andermaal neer. Voor zijn oogen werd alles zwart, het landschap vervaagde met zijn heuvels in nevelen, de grond leek een ijle wolk, dan scheen heel de wereld te verzinken; hij alleen bleef over, aan de ijselijkste wondsmart ter prooi. Een kerel trapte hem boven op het lijf, de knieën trokken zich bijna op tot de kin van pijn, zoo geweldig schokten de zenuwen. Hij strekte zich weder uit, rolde zich een paar schreden verder, terwijl het roode bloed uit zijn gapende zijde gutste en eenige onverstaanbare klanken uit zijn schorre keel drongen. De pijnen dwongen hem de oogen te openen. Hij zag om en bemerkte een klein saamgebonden pak, dat naast hem lag. Hij strekte er de armen naar uit en fluisterde heesch:

‘Ruth... Ruth!’

Hij drukte de lijkbleeke lippen op het waardelooze bundeltje, in den waan dat 't de wangen van zijn dochtertje waren. Zijn lichaam huiverde van kramp, al zijn ledematen sidderden in hevig smartelijken doodsstrijd om eindelijk de ziel los te laten, die zich andermaal ging vereenigen met het kind, dat zooeven letterlijk vermorzeld was.

*_**

In allerijl kwamen de Engelschen nader met hun kanonnen. 't Geschut zweeg geen seconde. Een der veertig, nauwelijks van den eersten schrik bekomen, waarmee de aanblik van het ontzettende drama hen geslagen had, kroop terug en vluchtte, een paar anderen volgden en aanstonds zetten vijf of zes van Van der Raadt's manschappen het op een loopen, terwijl de overigen met wezenloozen blik nu eens naar den vijand dan naar de rest der achterhoede keken, die stom en angstig een helling afklauterde.

Vijftien havelooze en gewonde Boeren, met hijgende borst en wildrollende oogen vatten ten laatste post op de punt van de hooge landrots, een dertiental zwaarder gewonden lagen op de knieën en schoten zoo snel mogelijk.

De Engelschen bekommerden zich luttel om dien laatsten tegenstand. In vliegende vaart renden zij op het kopje aan. Hun eigen leven hing af van de snelheid hunner voeten... hier tuimelde er een, daar een ander - nog drie... vier... vooruit, gauw, gauw! Zij schoten onder het loopen, zonder te mikken, maar elk schot der Boeren was wis een lijk meer bij de Engelschen.

Dit was het uiterste, waarbij alle menschelijkheid zwicht voor den dierlijken dorst om bloed te zien; het uiterste, waarbij zelfs de zucht tot zelfbehoud zwijgt voor haat, die de spierkracht der armen verdubbelt en aan de hersenen een onnatuurlijk denkvermogen en schrandere vindingrijkheid verleent, maar een vindingrijkheid, die zich alleen hierop concentreert: te vernielen en te moorden; het uiterste, waarbij de oogen bliksems schieten en de mond woorden brult zonder zin.

De Engelsche infanteristen bevonden zich aan den voet van het kopje en trachtten naar boven te klauteren. Onder en boven vuurde men, vier Boeren rolden de hoogte af, driemaal zooveel Engelschen smakten naar beneden.

‘Geeft u over, vervloekten!’ schreeuwde de majoor.

Van der Raadt antwoordde met een schot, dat hem velde.

Op tien, op vijf passen afstands schoot men elkaar in 't gezicht. De aanvallers waren boven en stortten huilend op negen van bloed druipende Boeren, die met den rug tegen den rotswand, hen afwachtten, woedend als gewonde tijgers. Men viel elkander te lijf, 't werd een gevecht van man tegen man met blanke wapenen, iets zeldzaams in een modernen oorlog.

Willem Zimmer, die het achterst was van het negental, sprong vooruit en verpletterde den schedel van een Engelschman met de kolf van zijn geweer. Op hetzelfde oogenblik was het hem alsof er een gloeiend ijzer door zijn lijf werd geboord. Een soldaat had hem zijn bajonet in den buik gestort en drukte er op met heel zijn zwaarte. Zimmer liet zijn geweer vallen, sloeg sidderend en schokkend de hand aan de bajonet, die gloeide in zijn ingewanden en viel ruggelings neer met zijn hoofd zoo hard tegen een steenpunt, dat ze hem in de hersenen stak. De soldaat zette den voet op zijn krimpend lijf, trok met een ruk de bajonet terug en keerde ze tegen een ander.

(Slot volgt.)