De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 19

Romeinsche koorknapen.

Wanneer we het groepje jonge koristen, dat klaarblijkelijk met groote aandacht de oplossing volgt van een of ander ingewikkeld muzikaal probleem, een oogenblik bezien, dan bemerken we aanstonds geen blondlokkige Germaantjes, maar donkere Zuiderzonen voor ons te hebben. De knapen zijn leerlingen van de Scuola Gregoriana te Rome, en de priester, die zoo vertrouwelijk te midden zijner discipelen zit, is een Duitscher: de eerw. heer Dr. Peter Müller, bestuurder en mede-oprichter der school, en directeur van het knapenkoor, dat, gerecruteerd uit de leerlingen, geregeld in verschillende kerken van Rome de liturgische gezangen ten gehoore brengt en buitengewone uitvoeringen geeft - gelijk dit ten onzent, b.v. door het zangkoor der St.-Maria Magdalenakerk te Amsterdam wel geschiedt - tot stichting der geloovigen en practische onderrichting voor wie zich op de beoefening der kerkmuziek toeleggen.

Deze concerten hebben steeds buitengewonen toeloop, wel een bewijs, dat ze in den smaak vallen en het Italiaansche volk goede kerkmuziek, mits waardiglijk uitgevoerd, nog op prijs te stellen weet. Het moet dan ook alleen reeds onder bloot muzikaal opzicht een genot zijn deze knapen te hooren: wien toch is in hooger mate de natuurlijke gave van het bel canto, den vlekkeloos klank-schoonen zang, geschonken dan den muzikalen kinderen van het Zuiden? En als we ons naast deze, door zaakkundige leiding veredelde, natuurgaaf nog denken de roerende innigheid en naiëve waardigheid, welke knapenzang kenmerken, de aarzellooze zekerheid en toonvastheid, waardoor de ernstig bestudeerde uitvoeringen zich onderscheiden, den godvruchtigen geest, waarvan de priester-directeur ze te doordringen weet, dan verwondert het ons niet, dat sedert het openlijk optreden der school de smaak voor goeden kerkzang onder de Italianen zoozeer is vooruitgegaan, tot welk gunstig resultaat de wenken en voorschriften, door de H. Congregatie der Riten in haar Rigolamento gegeven, niet weinig hebben bijgedragen.

En wel was verbetering dringend noodig, want in Italië, het klassieke land van den zang en het vaderland van den onsterfelijken Palestrina, was het treurig gesteld met de liturgische en gewijde muziek. Het Italiaansche volk, eens het roemrijkste ter wereld door de verheven wijsheid zijner kunst, is in onze dagen gedaald tot een beuzelachtig dilettantisme, dat zonder eenig eigen gevoelsinzicht het oude copieert, of, waar het als nieuwe kunstrichting zich aanmeldt, vervalt in zielloos vertoon van uiterlijke elegantie en bombastisch modernisme. De oude ernst, de diepzinnige wijs-

[p. 352]

heid zijn verloren gegaan en de kunst is tot oppervlakkig en luchtig mode-gedoe verlaagt, zelfs waar ze zich stelt in dienst van het heiligste.

Maar men zit, gelukkig, niet langer met werkelooze handen: in 1880 werd bovengenoemde school opgericht, wier leerlingen, gedeeltelijk intern, worden opgeleid tot koorzangers, gelijk onze Moeder de H. Kerk ze voor haar plechtigheden noodig heeft. Behalve de ijver en werkkracht van Dr. Müller hebben de milde vrijgevigheid van den Pronotarius-Apostolicus, Mgr. Carl Jaenig van Praag, en de zaakkundige medewerking van den beroemden componist en voorman der kerkelijk-muzikale beweging, Dr. Franz Witt, de vestiging van het instituut mogelijk gemaakt, en toen Z.H. Leo XIII de jonge stichting onder Zijn hoede en blijvende bescherming nam, was haar toekomst verzekerd.

Zoodra het onderwijs zoo ver gevorderd was, dat op een kern van vaardige zangers kon gewezen worden, gaf de Paus een nieuw blijk van zijn vaderlijke belangstelling: vier van de meest begaafde leerlingen zouden voortaan mogen deelnemen aan al de uitvoeringen van de Sixtijnsche kapel, een voorrecht, dat de school tot niet geringen roem strekte.

Ze is gevestigd in de lokalen, welke haar ten gebruike afgestaan zijn door de administratie der keizerlijke bezittingen van de kerk Santa Maria dell' Anima; ter vergoeding is zij verplicht deze Duitsche kerk het geheele jaar door te bedienen.

Sedert 1882 zingt ze in verscheidene Romeinsche kerken, tot groote voldoening der geestelijkheid en stichting der talrijke geloovigen, voor wie het een feest is, als de scuola zich hooren laat. Behalve Gregoriaansche voert ze meerstemmige muziek uit, waaronder naast die van Palestrina en andere klassieken de composities van nieuwere meesters, als Witt, Haller, en natuurlijk Perosi, een eerste plaats innemen.

Wat, naast de waardige verklanking der liturgische gezangen, medewerkt om den goeden indruk, dien het uiterlijk optreden der scuola teweegbrengt, nog te versterken, is de fraaie en statige kleederdracht - geheel in harmonie met de heiligheid der bediening - waarin de jonge zangers zich vertoonen gedurende de gewijde uitvoeringen: toog en superpli. Kon dit goede voorbeeld in onze grootestads-kerken, waaraan vaste knapenkoren verbonden zijn, gevolgd worden, dan zouden liturgische plechtigheden als processies in de Goede Week enz. niet weinig winnen aan waardigheid van voorkomen en, in vereeniging met de echtkerkelijke muziek, een nòg stichtelijker karakter vertoonen.

Wanneer wij, denkend aan wat door onze koorknapen in vereeniging met mannenzangers, of wel door deze laatsten alleen in onze kerken schoons en verheffends werd uitgevoerd, de groote moeilijkheden overwegen, welke daartoe moesten overwonnen worden, dan bezielt ons een gevoel van eerbied voor de kloeke en voortvarende mannen, die ten onzent den stoot tot de kerkelijk-muzikale beweging gegeven en ze met niet weinig voorzichtigheid en wijs overleg geleid hebben in de goede richting.

romeinsche koorknapen.

Den 20sten dezer was het vijfentwintig jaar geleden, dat de Sint-Gregorius-vereeniging tot bevordering van ware kerkmuziek, onder goedkeuring van wijlen Mgr. Schaepman, aartsbisschop van Utrecht, werd opgericht. Vijfentwintig jaren van onvermoeid streven, van harden kamp tegen ingewortelde vooroordeelen en dwaze bezwaren, van geduldig volharden en geestdriftig voortwerken vormen een fraai en eervol verleden, waarop het Hoofdbestuur, de Diocesane besturen en aangesloten koorgezelschappen met voldoening en trots mogen terugzien.

Het zal dan ook de jubileerende Vereeniging, die in Augustus van het volgend jaar haar zilveren feest met een Algemeene Vergadering in de oude bisschopsstad Utrecht te vieren hoopt, niet aan belangstelling en warme hulde ontbreken, te meer, daar het door Neerlands eminentste kerkkoren uit te voeren programma van Gregoriaansche, oude en moderne meerstemmige kerkmuziek ongetwijfeld een groote schare liefhebbers lokken zal.

Moge de H. Caecilia, wier feest deze week door alle koristen gevierd wordt, de vrome pogingen van wie hier en elders werkzaam zijn tot bevordering van den waren kerkzang, nemen onder haar genadige bescherming.

M.V.